'De geesten zijn geëvolueerd: de verplichte inburgering komt er nu eindelijk'

Wat een slakkengang. Als alles goed gaat, zal de verplichte inburgering in Brussel in 2022 van start kunnen gaan. Tweeduizendtweeëntwintig. Dat is bijna twintig jaar nadat het in Vlaanderen verplicht werd. En vijf jaar nadat het Brussels parlement een ordonnantie heeft aangenomen die de inburgering verplicht maakt.

In een interessante bijdrage van Jean-Paul Nassaux (onderzoeks- en informatiecentrum Crisp) wordt de hele evolutie in het Brusselse politieke landschap geschetst. Belangrijkste conclusie: Franstalig links is slechts mondjesmaat gaan inzien dat inburgering misschien toch niet zo’n slechte zaak is.

We herinneren ons zelf hoe Yaron Pesztat, toenmalig parlementslid van Ecolo in het begin van de jaren 2000, in het parlement een opmerkelijk pleidooi hield voor de inburgering. Maar hij stond binnen Ecolo vrijwel alleen met zijn standpunt. En bij PS en PTB stond men helemaal afkerig tegenover een verplichte inburgering. Te stigmatiserend. Te categoriaal.

Vragende partij

Keerpunt is volgens Crisp-onderzoeker Nassaux misschien wel de migratiegolf geweest toen de oorlog in Syrië uitbrak. Die veroorzaakte in 2015 een aanzienlijke toestroom van asielzoekers, waarvan de beelden van slapende, vaak hoogopgeleide migranten in het Maximiliaanpark nog altijd beklijven. Minister-president Vervoort (PS) gaf zelf in het parlement toe dat een verplichte inburgering ook rechten en kansen kan geven. Bijvoorbeeld op de arbeidsmarkt. En dat dat te lang onderschat is geweest. En dat asielzoekers soms ook vragende partij zijn.

Maar waarom moet het dat nog zo lang duren? Het heeft zeker met fi nanciële middelen te maken. Brussel is een aankomststad. Veel van de migranten in België starten hun leven in de hoofdstad. Hoeveel het er zijn, is niet duidelijk. Schattingen variëren van tien- tot dertigduizend per jaar. Als die allemaal verplicht worden om een inburgeringscursus te volgen, dan moet de overheid die verplichting ook kunnen waarmaken. En dat kost geld.

De Cocof heeft nu drie Bapa’s (inburgeringsbureaus). Samen met het Brussels Onthaalbureau (BON), georganiseerd vanuit Vlaanderen, zouden die negenduizend inburgeraars moeten kunnen begeleiden. Elk ongeveer de helft. Vlaanderen, maar ook Cocof, heeft zich al geëngageerd om daar de middelen voor opzij te zetten.

Een Brussels inburgeringsparcours

Dat raakt meteen aan een tweede grote moeilijkheid. Toen Alain Maron (Ecolo) nog parlementslid was, heeft hij die opdeling tussen Cocof en Vlaamse Gemeenschap te vuur en te zwaard bestreden. Hij vreesde het begin van een subnationaliteit in Brussel. Waarbij Vlaamse en Franse Gemeenschap in Brussel nog eens in een concurrerende positie terechtkomen. Vandaag is Alain Maron (Ecolo) ironisch genoeg minister bevoegd voor de inburgering. En moet hij die tweedeling goedschiks aanvaarden.

Hij herhaalt wel dat hij tot een Brussels inburgeringsparcours wil komen, wars van de Vlaamse en Franse Gemeenschap. Maar dat is voor de lange termijn. Eerst moet de verplichte inburgering uitgevoerd worden. Zoals de wet dat vraagt.

Daar zijn nu zopas de eerste stappen voor gezet. De Brusselse regering besliste vorige week dat de overheid via de Kruispuntbank toegang zal kunnen krijgen tot de relevante gegevens over wie zich in de gemeente inschrijft. Dat moet voor een automatische detectie zorgen bij de lokale besturen van wie verplicht ingeburgerd moet worden.

Dat noopt wel tot één bedenking. De inburgeraar zal vervolgens zelf mogen kiezen of hij voor de Franstalige of Vlaamse inburgering kiest. Al dan niet ingefluisterd door de ambtenaar van de burgerlijke stand. Vraag is dus of de Vlaamse inburgering op termijn niet een stuk marktaandeel zal verliezen in Brussel. Dat risico bestaat zeker, en onderstreept in feite wel de stelling van Maron dat de tweedelige inburgering in Brussel tot een onnodige concurrentie zou kunnen leiden tussen de Cocof en de Vlaamse Gemeenschap.

De belangrijkste vaststelling is intussen wel dat de inburgering er in Brussel nu eindelijk komt. Dat de geesten geëvolueerd zijn. Noem het voortschrijdend inzicht. En als we de parallel trekken met het Nederlandstalig onderwijs, dan heeft het Brussels Onthaalbureau eigenlijk niet veel te vrezen. Het biedt al meer dan vijftien jaar kwaliteitsvolle inburgering. Als het uitgaat van die sterkte, kan het zeker een substantiële bijdrage blijven leveren tot de inburgering in Brussel.