De vlinder van Nouvel

De lezing van de Franse toparchitect Jean Nouvel in Bozar afgelopen week kreeg heel wat weerklank. Dat kwam omdat hij er voor het eerst zijn plannen voor het Zuidstation kwam toelichten.

Nouvel gaat voor een 'vlindervormige' constructie dwars boven op de sporen van het Zuidstation. De buitenkant van die enorme, 120 meter hoge constructie met vooral kantoren en commerciële ruimtes zou spiegelen, "zodat de reflectie van spooractiviteiten tot aan het De Brouckère­plein zichtbaar zou zijn." Op een van de ontwerpbeelden baadt de hele omgeving in een oranje lichtgloed. Om het effect van die spiegels te visualiseren, allicht. Nouvel benadrukte in Bozar dat zijn ontwerp nog in de schets- en studiefase zit. Vergunningen zijn nog niet aangevraagd.

Het zal wel met een zekere beroepsmisvorming te maken hebben, maar ook met de reputatie van Brussel, dat we hier ter redactie de neiging hebben gekregen om wat sceptisch 'Wait and see' te mompelen, telkens wanneer we van die fraaie ontwerptekeningen te zien krijgen van allerlei grootse stedenbouwkundige en architecturale plannen in onze hoofdstad. Want het is fijn dat al die fraaie ontwerpen aan het publiek worden voorgesteld - zoals een tijd terug de al even spectaculaire blokkentoren van Arne Quinze voor het Rijksadministratief Centrum. Maar 't is altijd afwachten of, en zo ja wanneer, die plannen uiteindelijk ook echt uitgevoerd worden.

Daarnaast is het gevaar groot dat iedereen het nu gaat hebben over die spectaculaire vlinder van die wereldberoemde architect waarmee Brussel dan eindelijk eens goede sier zal kunnen maken, en waarvoor de toeristen dan en masse (via het Zuidstation) zullen toestromen. Het Bilbao-effect, dat elke stad zo graag wil.

Belangrijker dan die ene blikvanger is nochtans hoe het hele plan van Nouvel op een harmonieuze wijze kan worden ingepast in een buurt die in het verleden veel te lijden heeft gehad van een ondoordachte stadsplanning. Wat gebeurt er met de nu zo onaantrekkelijke openbare ruimte? Hoe kan de mobiliteit er worden verbeterd? Hoe blijft deze buurt ook nog leefbaar voor de buurtbewoners? Gaan die bij elk straaltje zon in de gloed en de weerspiegeling van de vlinder leven?

Het volledige masterplan voor de Zuidbuurt ligt er nog niet. Nouvels opdrachtgever, Euro Immo Star, dochter van de NMBS Holding, belooft in de tweede helft van het jaar met 'een gemeenschappelijk verhaal' met de andere betrokkenen naar buiten te komen.

We wachten af, in spanning. Maar ook een beetje sceptisch.