Investeert Vlaanderen voldoende in Brussel?

Investeert Vlaanderen voldoende in Brussel, zijn zelfverklaarde hoofdstad? De meningen zijn verdeeld. Dat bleek uit enkele parlementaire vergaderingen de afgelopen weken, naar aanleiding van een omvangrijk rapport met gedetailleerde berekeningen over Vlaamse investeringen in Brussel.

Erg ophefmakend is dat rapport niet. Het ligt in de lijn van de vorige jaarlijkse rapporten. Toch was het voldoende voor de politici om er twee, tegenovergestelde, conclusies uit te puren. Voor de Vlaamse regering, met minister Benjamin Dalle (CD&V) voorop, is voor het eerst de kaap genomen van een miljard euro aan Vlaamse investeringen in de hoofdstad. Een primeur.

Maar voor de Nederlandstalige meerderheidspartijen in de Brusselse regering was het een ontgoocheling om te zien dat Vlaanderen verhoudingsgewijs steeds minder investeert in Brussel. Was het in de jaren 2012-2014 rond de 5,5 procent van het Vlaams gemeenschapsbudget, dan is dat vandaag nog maar 5,2 procent. In 2019 is het minder dan het jaar ervoor. Tekent zich een dalende lijn af? Daarvoor is het wachten op de cijfers van 2020.

Vijf procent is de begrotingsnorm die Vlaanderen zich oplegt, daar kan eigenlijk niet onder worden gegaan. Maar er is nog een andere norm: een bevolkingsnorm. En die staat wel degelijk onder druk. Vlaanderen wil dertig procent van de Brusselse bevolking bereiken. Maar dat lukt veel moeilijker. In het onderwijs, een succesverhaal in Brussel, haalt Vlaanderen zelfs geen twintig procent.

Uiteraard zijn cijfers maar cijfers, maar ze tonen misschien wel wat iedereen toch opvalt: het vroegere voluntarisme vanuit Vlaanderen voor Brussel lijkt plaats te hebben gemaakt voor berekening. De klad zit erin. De liefde voor de hoofdstad lijkt bekoeld. Het gaat over de vele centen, maar is er ook fierheid over de hoofdstad?

Natuurlijk zijn de Vlaamse investeringen enorm, en de Franse gemeenschap kan daar alleen maar jaloers naar kijken, maar tegelijk kunnen we er niet omheen: het volstaat niet om de noden te lenigen van de Brusselaar die zich op de Nederlandstalige gemeenschap richt.

We staan op een week van de zomervakantie en er zijn nog altijd Nederlandstalige ouders die geen school hebben voor hun kinderen. Dat is eigenlijk niet oké. Er had beter geanticipeerd moeten worden op het plaatstekort.

BRUZZ bracht vorige week ook het verhaal van de consultatiebureaus van Kind en Gezin. Die werden drie jaar lang in het ongewisse gelaten over hoe het nu verder moet. Tien van de negentien consultatiebureaus voldoen niet aan de Vlaamse regelgeving en riskeren eind dit jaar de deuren te moeten sluiten. De Vlaamse regering wist perfect dat dat probleem eraan zat te komen. Uiteindelijk zal er wel een oplossing uit de bus komen, maar wat een geknoei is dat toch?

Nog een voorbeeld? De kinderdagverblijven. In de vorige legislatuur kwamen er duizend plaatsen bij. Deze legislatuur zullen het er amper tweehonderdvijftig zijn. Dát is tastbaar voor de Nederlandstaligen in Brussel, veel meer dan die dertig- of vijf-procentnorm.

In de achtergrond spelen twee zaken. Ten eerste: de overheden zitten financieel op hun tandvlees, zeker na de coronacrisis. Elke euro telt. De vette jaren van tien jaar geleden zijn voorbij. Dan is het moeilijker om genereus en gul te zijn.

Twee: er komt een staatshervorming aan, waarvan niemand weet hoe eraan te beginnen. Zeker niet met de politieke tegenstellingen in ons land. Er zijn al zoveel bevoegdheden naar de deelstaten overgeheveld, dat men zich ernstig kan afvragen of het hybride consensusmodel van ‘gemeenschappen en gewesten’ dat tot nu toe tamelijk goed gefunctioneerd heeft, nog verder kan worden uitgediept. Het antwoord is neen. Er zal gekozen moeten worden, als men die staatshervorming wil. Tussen gemeenschappen in dit land of gewesten. En in beide gevallen komt Brussel in een volledig nieuw verhaal terecht. En dan pas komt de aap echt uit de mouw: hoeveel zal Brussel dan nog betekenen voor Vlaanderen en vice versa? Misschien is dat zelfs de meest cruciale vraag die beantwoord moet worden. En ze is alvast vele malen interessanter dan de vraag hoeveel geld er nu precies vanuit Vlaanderen naar Brussel vloeit.