Vaccinatienationalisme

Het was een opvallende uitspraak in De Zevende Dag. Op de vraag of Vlaanderen meer mag versoepelen dan de rest van het land, omdat de vaccinatiegraad er nu eenmaal hoger ligt, beaamde Vlaams-minister-president Jan Jambon (N-VA): “Van een Vlaams-nationalist kan u niet veel anders verwachten.” Jambon bevestigde daarmee wat Vlaams minister van Gezondheid Wouter Beke (CD&V) eerder al in De Standaard zei: Vlaanderen mag wel beloond worden voor de goede vaccinatiecijfers.

En daarmee is het communautaire opbod weer terug. En naarmate de pandemie naar de achtergrond verdwijnt, zal dat vermoedelijk nog meer de kop opsteken.

Maar eerst de feiten. Doet Brussel het inderdaad zo slecht? Ja en neen. In de totale vaccinatie lopen de cijfers gelijk op met Vlaanderen. Dat is ook logisch. Brussel krijgt in principe hetzelfde aantal vaccins toebedeeld als de andere deelstaten. Brussel heeft in het begin wel een achterstand opgelopen, omdat het veel Walen en Vlamingen uit de zorgsector en bij de politie heeft gevaccineerd. Die achterstand slepen we nog mee. Maar als je die buiten beschouwing laat, zijn hier nagenoeg evenveel mensen gevaccineerd als in Vlaanderen.

Er zijn wel grote verschillen binnen Brussel, en met name tussen de gemeenten. De armere gemeenten hinken achterop. Serieus achterop. Maar de rijkere gemeenten doen het beter. Vijf Brusselse gemeenten doen het zelfs beter dan het Vlaamse gemiddelde. Kwestie van de cijfers toch even te nuanceren.

Er is ook een groot verschil in de leeftijdscategorieën. Brussel vaccineert binnenkort mensen onder de vijftig. En ook bij risicopatiënten gaat het vooruit. Dat komt omdat Brussel het vaccinritme wil kunnen aanhouden. Liever doorgaan met vaccineren, dan obstinaat op de doelgroepen te blijven mikken.

Maar dat neemt niet weg dat er wel degelijk een probleem dreigt van ondervaccinatie. Waar dat aan ligt, is minder duidelijk. Vlaanderen verwijst graag naar het scepticisme dat aan Franstalige kant meer aanwezig zou zijn, maar dat verklaart onvoldoende de lage vaccinatiegraad in bepaalde leeftijdsgroepen.

Het is logischer is om te kijken naar het socio-economische en kosmopolitische profiel van Brussel. Wie in armoede leeft, is moeilijker te bereiken. Is misschien ook minder geïnformeerd. De helft van de ouderen die niet gevaccineerd zijn, gaf aan bang te zijn. Wat niet wil zeggen dat ze niet te overtuigen zijn. Dat hier veel verschillende thuistalen gesproken worden, maakt een goeie preventiecampagne ook niet eenvoudig.

Er zijn dus tal van verklaringen voor de lagere vaccinatiegraad in bepaalde groepen die niet zomaar in een-twee-drie opgelost kunnen worden. De Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie, die de vaccinatie uitrolt, is zich daarvan bewust en stuurt de campagne in die zin ook bij. De doelstelling is een vaccinatiegraad van zeventig procent. Het ziet er ook naar uit dat die, met extra inspanningen, gehaald kan worden.

Ook met de testing liep het in het begin trouwens erg moeilijk in Brussel. Maar vandaag is Brussel de beste leerling.

De uitspraken van Jambon en Beke over Vlaamse versoepelingen lijken dus wat voorbarig. Ze zijn misschien goed om de eigen achterban te paaien, maar ze houden eigenlijk geen steek. En niet alleen omdat het te vroeg is om uitspraken te doen over de totale vaccinatiegraad.

Er is, ten eerste, een heel praktische reden waarom dit soort vaccinatienationalisme een heilloze weg is. Vlaanderen is geen eiland. Er komen in niet-pandemietijden tienduizenden Vlamingen in Brussel werken. Ze shoppen hier, komen familie bezoeken, doen een beroep op allerlei diensten. Omgekeerd is ook de mobiliteit van Brussel naar Vlaanderen erg groot.

Ten tweede kan Vlaanderen helemaal geen versoepelingen invoeren. Het moet daarvoor langs het Overlegcomité. En daar wordt in consensus beslist. Vlaanderen kan ermee dreigen, uiteindelijk is het de regering-Decroo die de touwtjes in handen heeft. Een recente uitspraak van de Raad van State stelt zelfs dat in tijden van een pandemie de federale regering beslissingen kan nemen die raken aan onderwijs en cultuur. Twee gemeenschapsbevoegdheden bij uitstek.

Tot slot is het ook triest om zien dat Brussel de hoofdstad is van Vlaanderen als het Vlaanderen goed uitkomt. Als Brussel worstelt met de vaccinatie, dan is men die eigen hoofdstad blijkbaar liever kwijt dan rijk en gaat de solidariteit op het laagste pitje.