Kopzorgen en Damaged Goods. De ogentroost van Meg Stuart

Welk raakvlak hebben jullie dan gevonden?
Meg Stuart: Er was eerst sprake van om wat te doen met de rituele en traditionele dans van zijn streek in Indonesië, maar ik was toch vooral geïnteresseerd in wat ik met Jompets werk kon doen. Dat werk is heel uiteenlopend, maar zijn installaties gaan vaak over herinneringen, over geesten, over de aanwezigheid van unfinished business uit het verleden, over traumatische ervaringen, die ook wel met Indonesië en de geschiedenis van de dictatuur (het militaire regime van generaal Soeharto van 1966 tot 1998, mb) te maken hebben, maar er toch ook wat afstand van houden. Die thema’s lagen in het verlengde van een aantal van mijn interesses en obsessies en zo werd het een echte ontmoeting. Daardoor gaat de voorstelling dus ook niet over Indonesië. Al zijn er natuurlijk sporen van onze ervaringen ginds in te vinden. Zoals van de veldopnames die we er maakten, of sporen van de dans die we er zagen.

Ik wilde ook een relatie creëren tussen licht en stem. Bekijken hoe je met je stem licht kan laten schijnen en geluid en licht kan laten resoneren met elkaar. En hoe je het fysieke aspect van vocaal werk – zangpartijen, imaginaire taal, sound poetry, gemompel en gemurmel – in de ruimte kan gebruiken als uitgangspunt voor bewegings- en dansmateriaal.

Dat komt allemaal samen in de installatie die Jompet voorstelde en samen uitwerkte met Jan. Een enorme installatie met veel lichtjes en andere objecten waar we nu nog aan bezig zijn en die pas echt in Brussel zal worden gerealiseerd. Zo wordt Celestial sorrow een performatieve installatie eerder dan een performance of een installatie. Je komt een aparte wereld binnen en de Kaaistudio’s, die ik goed ken, vormen daar de geschikte plek voor. Het zal een intieme aangelegenheid worden.

Kan je iets vertellen over die titel Celestial sorrow?
Stuart: De ‘sorrow’ heeft te maken met iets wat Jompet vertelde over de tijd van de dictatuur, namelijk dat bepaalde droevige liedjes in die tijd verboden werden. Mensen werden verondersteld zich goed te voelen, omdat het zogezegd ook goed ging met het land. Dat verhaal deed me nadenken over hoe droefheid, en het feit dat je die uitdrukt, dan wel gevaarlijk zou kunnen zijn. Als je je eenmaal realiseert dat je iets mist, en je dat verlies omhelst en erover begint te reflecteren dat je niet tevreden bent met de toestand zoals die is, dan ben je niet productief en raakt het systeem waarin je functioneert onder druk.

Treuren is disruptief. Rouwen past niet in een rigide timing en zo val je buiten de verwachtingspatronen. Deze voorstelling gaat daarom over hoe we dat wat onzegbaar en onverteerbaar is toch proberen te verteren, transformeren en doorgeven. Droefheid is ons geboorterecht. Het eerste wat we doen als we geboren worden is wenen. En dat blijft een deel van ons leven, waarin dingen onvermijdelijk veranderen en uiteindelijk sterven. Zorgen kan je dus niet aan de kant schuiven.

De hemelse kwalificatie ‘celestial’ dient om de zaak open te trekken. In plaats van het over Indonesië, Europa of Amerika te hebben, willen we veeleer een oneindige, eeuwige tijdruimte installeren. Het moest ook een titel zijn die een zwaar onderwerp in een poëtisch kader plaatst.

> Celestial Sorrow, 18 > 24/1, 20.30, Kaaistudio's