Brussel stevent af op recordschuld van 11,2 miljard euro in 2025

Het Brussels Gewest stevent af op een recordschuld van 11,2 miljard euro in 2025. Dat blijkt uit een studie van de universiteit van Namen. De coronacrisis zal daar maar deels voor verantwoordelijk zijn, zeggen de onderzoekers. "Het gaat om een structureel probleem: er wordt gewoon meer uitgegeven dan er binnenkomt.”

Eerst het goede nieuws. Het ziet er naar uit dat de Europese Commissie de schulden die de lidstaten en deelstaten maken door de Covid19-crisis, niet in rekening zal brengen. De rente wordt ook laag gehouden. Dat moet de economie de twee komende jaren zuurstof geven, zodat er snel een herstel kan komen.

Maar dat wil niet zeggen dat de overheden de teugels kunnen vieren. Deze week nog waarschuwde Pierre Wunsch van de Nationale Bank dat er geen geld meer is voor extra relancemaatregelen. De regeringen in ons land zullen dus de tering naar de nering moeten zetten. En dat op een moment van een uitzonderlijke socio-economische crisis, die nog maanden kan duren.

Zware dobber

Voor het Brussels Gewest wordt dat een zware dobber, want de uitgaven liggen een pak hoger dan de inkomsten. En dat was al zo voor de crisis. Het gevolg is dat de schuldenlast tussen nu en 2025 spectaculair zal stijgen. Dat blijkt uit een studie van het 'Centre de recherches en Economie Régionale et Politique Economique' (Université de Namur).

Dat centrum maakt elke jaar een projectie van de begroting van het Brussels Gewest voor de komende vijf jaar. Ze doet dat op basis van de cijfers van de Nationale Bank, het planbureau en het Internationaal Monetair Fonds. Zopas bracht het CERPE een nieuw rapport uit.

Volgens die cijfers stevent het gewest, bij ongewijzigd beleid, af op een schuld van maar liefst 11,2 miljard euro in 2025. Dat is een stijging met 75 procent, en dit ondanks het feit dat in die periode de inkomsten sneller zullen stijgen dan de uitgaven.

Probleem is het primair saldo dat jaar na jaar met een kleine 1 miljard in het rood gaat. Op een begroting van 5 miljard is dat erg veel. Zo stapelen de schulden zich snel op. Schommelde de schuldratio - de verhouding tussen inkomsten en schuld - enkele jaren geleden rond de 100 procent, dan zal die in 2025, bij ongewijzigd beleid, toenemen tot maar liefst 200 procent.

“De verslechterde economische situatie door Covid 19 is daar maar een deel voor verantwoordelijk,” zegt onderzoeker Siméon Decrop (CERPE). “We hebben de berekening ook gemaakt los van Covid19. Het gaat om een structureel probleem: er wordt gewoon meer uitgegeven dan er binnenkomt.”

Beheersbaar

Aangezien de rentes vandaag extreem laag liggen, is het risico van die hoge schudenlast op korte termijn beheersbaar. “De interestlasten blijven de komende jaren min of meer gelijk,” zegt Decrop. Maar het wordt een ander verhaal wanneer de rentes plots gaan stijgen. Dan riskeert Brussel een sneeuwbaleffect.

Decrop: “Veel hangt van het Europees beleid. Zolang Noord en Zuid in Europa overeenkomen om de rentes laag te houden, stelt zich geen groot probleem. Maar als de spanningen tussen de lidstaten stijgen en de rentes gaan omhoog dan worden de overheden met een hoge schuld wel kwetsbaar.”

September wordt een belangrijk moment. Standard and Poor’s geeft het Brussels Gewest al jaren een AA-rating. Over enkele maanden weten we, of het Brussels Gewest die rating kan behouden.

'Investeringen zijn nodig'

In een reactie zegt minister van begroting Sven Gatz (Open VLD) dat hij akte neemt van dit ‘maximalistisch scenario’ van de Universiteit van Namen. “Wij willen hier zeker onder blijven, maar wij hebben andere prognoses.”

De schuld komt volgens Gatz grotendeels door de investeringen, al enkele jaren, ten belope van 500 miljoen euro, in veiligheid en in openbaar vervoer. “We zullen zien in de meerjarenbegroting of we dat ritme aanhouden.” Daarbij komen ook nog eens de extra uitgaven door de coronacrisis.

Gatz verdedigt die aanpak: “Investeren is goed om de economie zuurstof te geven. Het is ook wat de Europese Commissie ons vraagt. Het kan op termijn ook de schuld doen dalen.”

Wat niet wil zeggen dat er geen efficiëntiewinsten mogelijk zijn in de begroting. Gatz denkt dat het mogelijk moet zijn om 100 à 200 miljoen euro uitgaven weg te zuiveren.

Tot slot zijn er volgens Gatz ook andere berekeningen mogelijk om de schuld van het gewest in perspectief te brengen, namelijk door de schuld te vergelijken met het Bruto Regionaal Product, goed voor 77 miljard euro. Dan blijkt die schuld goed mee te vallen. Gatz: “Dat geeft voor Brussel een welvaartscreatie van factor elf. Dat is veel meer dan de andere gewesten”.