Brusselse politici over zichtbaardere drugs: ‘Hulpverlening schiet tekort’

De BRUZZ-reeks ‘Dealen met drugs’ toont hoe drugsgebruik in het Brussels straatbeeld steeds openbaarder wordt. In hun voorstellen om die zichtbaarheid terug te dringen, houden Brusselse politici vooral vast aan klassieke recepten.

Crack in Kuregem of epilepsiepillen in de Noordwijk: het zijn specifieke cases die erop wijzen dat uiteenlopende vormen van (hard)drugs aan terrein winnen in Brussel. En wat politiemensen aangeven en cijfers laten zien, is ook politici niet ontgaan.

“Ik merk het toenemend gebruik sterk tijdens wandelingen in Brussel het voorbije jaar, bijvoorbeeld tussen IJzer en Ribaucourt”, aldus Brussels parlementslid Els Rochette (one.brussels-Vooruit). Volgens haar is er een link met het stijgend aantal precaire mensen zonder dak of inkomen in Brussel.

“De hulpverlening schiet momenteel ruimschoots tekort”, zegt Rochette. De politica prijst bijvoorbeeld het Macadam-initiatief in Anderlecht, waar kwetsbare jongeren opgevangen kunnen worden.

“Maar daar kunnen op dagbasis slechts vijftien mensen terecht. Er moet ingezet worden op een soort van taskforce met de gemeentelijke, gewestelijke en federale niveaus dat een actieplan uittekent opdat mensen die op straat gebruiken sneller bij hulpverlening terechtkunnen en ook beter opgevolgd kunnen worden.”

Blauw op straat

Natuurlijk keert ook preventie terug als mogelijke sleutel om drugsgebruik te verlagen. Volgens Brussels parlementslid Mathias Vanden Borre (N-VA) wringt vooral daar het schoentje in de hoofdstad.

“Geef de gevaren van drugs meer aandacht in het onderwijs en neem vanuit politieke hoek een veel nadrukkelijker standpunt in tegen drugs in al hun vormen”, klinkt het. “Politici geven de dag van vandaag het signaal dat drugs normaal zijn. Dat vertaalt zich in een te grote tolerantie.”

Vanden Borre vindt ook dat legale cannabiswinkels in de buurt van scholen op de schop moeten.

Collega-oppositielid in het Brussels halfrond David Leisterh (MR) kijkt naar het schijnbaar teloorgegane Kanaalplan, dat de Zweedse coalitie onder leiding van Charles Michel (MR) na de aanslagen van 22 maart concipieerde in de strijd tegen terrorisme en radicalisering. Ook meer politiecapaciteit is een van de speerpunten van dat plan.

“Aangezien Brussel met een tekort aan politiemensen kampt, merk je meer problemen met bijvoorbeeld drugs op straat. Je moet het drugsgebruik op straat ook daar aanpakken, met meer blauw en meer nabije begeleiding van sociale diensten.”

Net als Rochette hamert de voorzitter van de Brusselse MR ook op een betere link tussen de gemeenten, het gewest en het federale niveau om drugsgebruik op straat in te perken.

Gebruiksruimte

Een van de paradepaardjes van Brussels burgemeester Philippe Close (PS) om de zichtbaarheid van drugs in het straatbeeld tegen te gaan, is de in mei geopende gebruiksruimte ‘Gate’, waar veilig gebruiken van drugs en psychosociale begeleiding van verslaafden centraal staan.

“Zo’n initiatieven beperken de risico’s en verhogen de preventie”, vindt Brussels parlementslid Juan Benjumea (Groen). “Hulp kunnen krijgen bij afkicken, gemotiveerd worden om je drugsgebruik te verminderen: zo verlaag je automatisch ook de vraag en haal je gebruikers uit metrostations of straten.”

Rochette roept op haar beurt op om nieuwe gebruiksruimtes in de toekomst gericht geografisch te verspreiden in de stad.

“Gebruikers aan IJzer gaan niet snel naar die ruimte in de Woeringenstraat (in de Zuidwijk, red.). Daarbij moet je deze problematiek meer op Brussels niveau gaan aanpakken. Je merkt nu dat gebruikers bij wijze van spreken weggeduwd worden uit bepaalde wijken en zodra ze voorbij bepaalde gemeentegrenzen zijn opnieuw aan hun lot overgelaten worden.”

Voor Leisterh en Vanden Borre zijn gebruiksruimtes uit den boze. Drugs faciliteren is niet de oplossing, klinkt het. “Met de war on drugs ga je niet alle problemen oplossen, maar het kadert wel in een doorgedreven beleid waarin harder optreden tegen drugshandel en -bezit essentieel is”, aldus de N-VA’er.

"Ik ben niet overtuigd door het idee en de gebruiksruimte in Brussel ligt bovendien in de foute wijk", zegt Leisterh.

Portugal

Close lanceerde deze week het idee om een interministriële conferentie met experten op poten te zetten met de legalisering en decriminalisering van drugs als thema.

Voorbije zomer riep de Brusselse burgemeester al meermaals op om werk te maken van het decriminaliseren van cannabis. Een idee dat op bijval kan rekenen vanuit groene en rode hoek.

“Decriminaliseer het gebruik van cannabis en maak het eenvoudiger om cannabis medicinaal te gebruiken. Daarnaast moet onze drugswet, die meer dan honderd jaar oud is, dringend geëvalueerd worden. Ik kijk bijvoorbeeld naar het Portugees beleid als mogelijke richtsnoer", zegt Benjumea.

In Portugal werd afgerekend met het torenhoge aantal drugsverslaafden door drugs te decriminaliseren. Van naar schatting één procent heroïneverslaafden ging het na de invoering van het zachte beleid naar zo’n 0,1 procent van de Portugese bevolking.

Voor Rochette is het zo klaar als een klontje: softdrugs moeten gelegaliseerd worden, harddrugs gedecriminaliseerd.

“Maar dat betekent niet dat we de gevaren minimaliseren. Zo’n stappen moeten gepaard gaan met meer preventie, zeker in het onderwijs. Haal drugs daar uit de taboesfeer en informeer duidelijk over de verschillende facetten van drugs en verslaving", zegt ze.

Lik-op-stukboetes en herstelkamers

Vanuit het federale niveau schuift minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) twee concrete initiatieven naar voren om drugsgebruik op straat te doen verminderen: lik-op-stukboetes en drugsbehandelingskamers.

"Sinds dit jaar kan de politie bepaalde misdrijven zoals drugsbezit of eenvoudige winkeldiefstallen onmiddellijk ter plaatse afhandelen", aldus woordvoerder Edward Landtsheere. "De politie legt ter plaatse een minnelijke schikking op, die de overtreder binnen een vastgelegde termijn moet betalen. Zo hoeft het Openbaar Ministerie niet meer tussen te komen."

"Dit zorgt voor een sneller en doeltreffender antidrugsbeleid, aangezien overtreders meteen lik-op-stuk krijgen. Bovendien kan het Openbaar Ministerie zich zo meer concentreren op complexere (drugs)zaken."

Voor Benjumea kan zo'n systeem in Brussel functioneren in bepaalde wijken, maar de focus moet volgens hem op de "grote vissen" liggen.

Verder mikt Van Quickenborne ook op 'herstelkamers'. "Het zijn kamers die gericht zijn op personen die met een bijvoorbeeld met verslaving kampen", vertelt Landtsheere.

"De rechter geeft hen de kans om aan hun problematieken te werken en volgt de beklaagden op. Indien de beklaagde kan bewijzen dat de verslavingsproblematiek verdwenen is, bijvoorbeeld door het voorleggen van urinetesten, zal de rechter daar ongetwijfeld mee rekening houden in het vonnis. Voor de beklaagden is dit een goede stimulans om aan verslavingen te werken."