Groen licht voor Brusselse ombudsman en aanscherping openbaarheid van bestuur

Het Brussels Parlement en de Verenigde Vergadering van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) hebben dinsdag tijdens de laatste plenaire vergadering van de legislatuur een reeks teksten goedgekeurd die een ombudsman voor alle Brusselse overheidsdiensten creëren, de bescherming van klokkenluiders garandeert en de openbaarheid van bestuur verder aanscherpt.

Het gezamenlijke decreet en ordonnantie over de ombudsman en de klokkenluiders werden unaniem aangenomen bij vier onthoudingen van N-VA en Vlaams Belang. Voor het gezamenlijke decreet en ordonnantie over de openbaarheid van bestuur waren er elf onthoudingen: PVDA, twee keer N-VA, Vlaams Belang, MR-fractieleider Vincent De Wolf en de drie indieners van een amendement dat veel ophef maakte.

Je kan bij de ombudsman terecht voor klachten over alle Brusselse gewestelijke overheidsdiensten, inclusief die van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) en de Franstalige Gemeenschapscommissie (Cocof). Gemeenten kunnen zich, indien ze geen eigen ombudsdienst hebben, aansluiten bij deze dienst.

Daarnaast is ook bescherming voorzien voor klokkenluiders, ambtenaren die merken dat er iets fout loopt binnen hun dienst en dat willen melden. Vandaag doen ze dat vaak niet uit vrees voor represailles, het mislopen van promotie of ontslag.

Transparantie

Er wordt ook gesleuteld aan de regels rond openbaarheid van bestuur. Zo wordt het toepassingsgebied fors uitgebreid tot onder meer de gemeenten, de autonome gemeentebedrijven, de gewestgrensoverschrijdende intercommunales, de gemeentelijke en meergemeentelijke vzw's (zoals bijvoorbeeld Samusocial).

Voortaan zijn de overheden verplicht om op hun website een speciale rubriek 'transparantie' te voorzien waarop de regering en het schepencollege de agenda (de dag voordien) en de beslissingen moeten publiceren (de eerste werkdag nadien), naast een inventaris van de subsidies die werden toegekend, van de overheidsopdrachten die werden toegekend en van de studies die werden verricht.

De burger die geen toegang krijgt tot de gevraagde bestuursdocumenten kan beroep doen op de Commissie voor Toegang tot Bestuursdocumenten (BTC). Voordien had deze commissie enkel een adviserende bevoegdheid, vanaf nu heeft ze een beslissende bevoegdheid.

De commissie krijgt daarnaast ook onderzoeksbevoegdheden en kan desnoods ter plaatse gaan om de documenten te gaan inkijken. Als ultieme middel kan ze een deurwaarder of de politie vragen om beslag te leggen op de documenten. Tenslotte is nog een mechanisme voorzien om bij hoogdringendheid documenten te bekomen.

Heisa rond PS-parlementslid

In het kader van de bespreking van de teksten over de openbaarheid van bestuur ontstond er heisa binnen PS-fractie naar aanleiding van een amendement dat Emin Özkara had ingediend tegen de wil van zijn fractie. De tekst van het amendement was afkomstig van de organisatie Transparantia en was onder meer gericht tegen de verplichting om bij de vraag tot inzage van een bestuursdocument een kopie van de identiteitskaart te voegen.

Özkara diende zelfs klacht bij de politie tegen een aantal PS'ers wegens intimidatie. Er zou ook 's nachts in zijn kantoor zijn ingebroken, luidt het nog in de klacht. Sp.a-fractieleider Jef Van Damme, de voortrekker van de teksten van de openbaarheid, wees er eerder op dat de kopie van de identiteitskaart nodig is om misbruik van de documenten tegen te gaan.

"Het is toch normaal dat een administratie weet aan wie een bestuursdocument overgemaakt wordt", vond hij. Zijn DéFI-collega Emmanuel De Bock wees erop dat de transparantie van beide kanten moet komen en dat het niet opgaat dat een administratie wordt overstelpt met anonieme verzoeken voor inzage in bestuursdocumenten.