‘Hecht geen geloof aan heilige woorden PS en CDH’

Niet de N-VA, maar de PS stelt zich tijdens de communautaire onderhandelingen separatistisch op. Dat zegt minister Brigitte Grouwels (CD&V). En CDH laat betijen. “Het belgicisme van Milquet moet dringend ontmaskerd worden.”

W e zouden het met minister Grouwels over openbaar vervoer hebben - ze is net terug van een internationaal vervoerscongres in Dubai. Maar belanden doen we bij de politieke toestand van dit land. En dan is Grouwels in haar sas. Maar eerst: het openbaar vervoer en de MIVB.

Overvolle trams en bussen, lage frequenties, een metro die smeekt om uitbreiding, en daarbovenop een snelle bevolkingsgroei. De MIVB heeft de komende tien jaar veel geld nodig. Waar moet het armlastige Brussel dat allemaal vandaan blijven halen?
Brigitte Grouwels: "Niet alleen de Brusselse regering stelt zich die vraag, het is een vraag die openbaarvervoersmaatschappijen zich overal ter wereld stellen, ook op het congres in Dubai. Openbaar vervoer kost veel geld, maar is broodnodig. Zonder een uitgebreid openbaar­vervoersnet stikken onze steden."
"Het Hoofdstedelijk Gewest zal altijd een fors deel van zijn budget in openbaar vervoer moeten steken. De MIVB bedient overigens in de eerste plaats Brusselaars."

Moet Brussel dan in zijn eentje opdraaien voor zijn openbaar vervoer? Of net niet?
Grouwels: "Alvorens te zeggen hoeveel geld we nodig hebben en wie dat moet ophoesten, moeten we eerst onze projecten uittekenen. Laat ik een paar voorbeelden geven. We hebben beslist om de metro uit te breiden naar Schaarbeek en Evere. De beslissing is gevallen, maar de middelen zijn er nog niet. Gezien de hoofdstedelijke en internationale rol van Brussel kijk ik hier richting (het federaal-gewestelijke samenwerkingsakkoord) Beliris."

"Tegen het einde van deze legislatuur zullen we vier nieuwe tramlijnen hebben. Er komt een lijn die Schaarbeek verbindt met de Navo en de industriezone op de grens van het Brussels en het Vlaams Gewest. Lijn 94 moet doorgetrokken worden van het Trammuseum naar Roodebeek. Roodebeek wordt daarbij een belangrijk overstapstation. En dan is er de belangrijke tramlijn 9 naar het UZ Jette waarmee we eind 2012, begin 2013 willen beginnen. Tot slot: tram 94 wordt omgeleid langs het Centraal Station. Die lijn kan later naar Rogier worden doorgetrokken. Hiervoor hebben we de middelen nog niet. Ik maak me wél sterk dat de uitbreiding van het tramnetwerk binnen de gewestbegroting zal blijven."

Weet u precies hoeveel dat allemaal gaat kosten?
Grouwels: "De investeringen voor de komende vier jaar bedragen bijna twee miljard euro."

Maar daarmee is niet alles betaald.
Grouwels: "Om ideologische redenen heeft de grootste regeringspartner (de PS, red.) in het regeer­akkoord laten opnemen dat de MIVB een overheidsbedrijf moet blijven. Uiteraard hou ik me aan het regeerakkoord, maar ik vind wel dat je out of the box moeten durven te denken. Ik zeg niet dat we het openbaar vervoer in Brussel moeten privatiseren, maar alternatieven onderzoeken mag nooit een taboe zijn."

"De MIVB presteert vandaag zo goed dat ze het makkelijk zou halen bij een openbare aanbesteding voor de exploitatie van het openbaar vervoer. Een vermarkting kan ook kansen bieden. De MIVB zou makkelijker haar expertise in het buitenland kunnen aanbieden en zo geld binnenhalen voor het Brusselse openbaar vervoer."

"Tegenstanders komen altijd met hetzelfde voorbeeld op de proppen: het uitbesteden van de Britse spoorwegen onder Thatcher, wat faliekant is afgelopen. Maar er zijn ook positieve voorbeelden. Laten we beide tegen elkaar afwegen."

Bent u nog altijd voor een participatie van TEC en De Lijn in de MIVB? Als parlementslid hebt u dat ooit voorgesteld.
Grouwels: "Heb ik dat ooit gezegd? Werkelijk? Ik denk dat we met De Lijn en TEC tot samenwerkingsprojecten moeten komen. De huidige overeenkomst zegt dat iedereen de infrastructuur op het eigen grondgebied betaalt. Als we de tram zouden willen doortrekken naar het station in Ruisbroek - waar ik heel erg voor gewonnen ben -, dan moet De Lijn dat betalen. De Lijn neemt trouwens al haar verantwoordelijkheid. Als Brusselaars moeten we heel blij zijn dat De Lijn een nachtbus van Anderlecht naar Zaventem inlegt."

"Nu alle vervoersmaatschappijen elke euro twee keer moeten omdraaien, is de tijd rijp voor meer complementariteit. Misschien kan De Lijn meer Brusselse woonwijken aandoen. Belangrijk daarbij is een grote tarief­integratie binnen de zone van het Gewestelijk Expresnet (GEN). Daar hebben de reizigers alleen maar baat bij, al geef ik grif toe dat het een moeilijke discussie tussen de vervoersmaatschappijen is."

Maar als de hoofdstad meer geld vraagt, bijvoorbeeld voor het openbaar vervoer, dan zegt uw partij: "Geen blanco cheque voor Brussel." Dat is een paradox.
Grouwels: "Niet alleen mijn partij zegt dat, ik zeg dat ook. Wij willen een interne stadshervorming met een overheveling van bevoegd­heden van de gemeenten naar het Gewest. Ik zal een voorbeeld geven. Het Brussels Gewest wil de Elsensesteenweg heraanleggen. Dat is een gewestweg. Het is echt een mooi project. We zijn de gemeente Elsene, die een vinger in de pap heeft, heel hard tegemoetgekomen in haar eisen. Wat de gemeente nu doet, tart alle verbeelding. Ze doet er alles aan om de procedures eindeloos te rekken. Het gevolg is dat we het project hebben moeten uitstellen tot volgend jaar. Men zou gaan denken dat de gemeente Elsene tegen openbaar vervoer gekant is."

"Dit is maar één voorbeeld. Het toont aan dat het Hoofdstedelijk Gewest rationeler bestuurd moet worden. Ik weet wel dat gemeentelijke autonomie een van de mooie verworvenheden van de westerse democratie is, maar hier in Brussel hebben we één stad. De huidige versnippering maakt een slagvaardig beleid onmogelijk."

"Ik begrijp uiteraard wel waarom de Franstaligen tegen een fusie van de gemeenten zijn. In de gemeenten zijn ze nu heer en meester. In het Gewest moeten ze die macht delen met de Vlamingen."

Volgens Hendrik Vuye, hoogleraar staatsrecht in Namen, is die machtsdeling in het Gewest ook niet om over naar huis te schrijven.
Grouwels: "Die machtspariteit is er in de Brusselse regering wel degelijk. Als de Vlamingen samen nee zeggen, dan is het nee. En als de Franstaligen nee zeggen, dan is het uiteraard ook nee. En wat valt op? De ideologische spanningsvelden in de regering zijn reëler dan de communautaire."
"Eén keer hebben de Vlamingen gezamenlijk nee gezegd. Het ging toen over de luchthaven van Zaventem. De Franstaligen wilden de federale regering boetes opleggen. En ondertussen staken ze hun hand uit om geld te krijgen van diezelfde federale regering. Daar hebben we als Vlamingen een stokje voor gestoken."

Meer autonomie voor Vlaanderen betekent meer autonomie voor Brussel, zeggen de Franstaligen. Van cobestuur door Vlaanderen en Wallonië willen ze niet weten.
Grouwels: "Mij moeten ze toch eens vertellen welke CD&V'er cobestuur wil. Wat CD&V wil, is het behoud van het model dat in 1989 uitgetekend werd. Een Gewest zoals de andere wat de grondgebonden aangelegenheden betreft, en twee sterke gemeenschappen voor onderwijs, cultuur en welzijn."

De Franse Gemeenschap wil die bevoegdheden juist afstoten en doorsluizen naar de Franse gemeenschapscommissie Cocof.
Grouwels: "Ik vind dat een regelrechte schande. De Walen willen blijkbaar niet solidair zijn met de Franstalige Brusselaars. Het gros van het Franstalige geld voor onderwijs gaat naar Wallonië, en Brussel blijft verweesd achter. Wat doen de Vlamingen? Wij hanteren de dertigprocentnorm. We willen een aandeel bereiken dat veel hoger ligt dan het reële aantal Vlamingen in Brussel. De Franstaligen zouden dat moeten toejuichen, maar ze zien die norm als een bedreiging. Waarom kan de Franse Gemeenschap geen evenwichtige verdeelsleutel voor Brussel hanteren?"

"Als Brusselaars zijn we mede slachtoffer van de onderfinanciering van Brussel door de Franse Gemeenschap. De Franse gemeenschapscommissie Cocof is armlastig en komt de hele tijd aankloppen bij de Brusselse regering."

Als de N-VA het laat afweten in de regeringsonderhandelingen, dan staat CD&V plots moederziel alleen met de verdediging van een tweeledig België. Groen! en SP.A zijn gewonnen voor een België met vier gewesten.
Grouwels: "De nota van Johan Vande Lanotte is hypocriet over Brussel. Wie doorvraagt over Brussel, krijgt bij de Vlaamse partijen als antwoord dat Brussel toch geen gemeenschapsgewest is."

"Wij zullen als CD&V nooit op het statuut van Brussel toegeven. Brussel is een hoofdstedelijk gewest. Een gemeenschapsgewest zoals de Franstaligen willen, betekent meteen het einde van België. Het is een separatistisch scenario waar de Franstaligen voluit voor gaan. In post-België zal Brussel dan een Franstalig gewest zijn waarin de Vlamingen niet langer een gemeenschap vormen, maar een te respecteren minderheid."

"Hecht geen geloof aan hun heilige woorden. De PS redeneert niet langer vanuit een federale of confederale logica."

Maar dat kunt u net zo goed van de N-VA zeggen.
Grouwels: "Niet akkoord. De N-VA stelt zich tijdens de onderhandelingen op vanuit een confederale logica. Het separatisme is voor de N-VA nu niet aan de orde. Maar uiteraard zullen zij geen hervorming aanvaarden, een Belgische kieskring bijvoorbeeld, die het federale niveau versterkt."
"Wat ik helemaal niet begrijp, is hoe CDH-voorzitster Joëlle Milquet achter de Belgische vlag aan loopt, maar intussen meestapt in die separatistische logica van de PS. Dat moet dringend ontmaskerd worden."

Kan de Brusselse regering in deze omstandigheden nog functioneren?
Grouwels: "We voeren het regeerakkoord uit. Tegelijk is het lastig voor het regeerwerk dat de her­financiering van Brussel haar beslag niet krijgt. De economische crisis heeft in het Hoofdstedelijk Gewest harder toegeslagen dan in Vlaanderen en Wallonië. Ook in mijn partij moet ik dat uitleggen. Partijgenoten verwijten me dat Brussel niet bijdraagt tot het terugdringen van het begrotingsdeficit, maar met de bevolkings­aangroei nemen de behoeften net toe, en onze inkomsten dalen."
"Vorig jaar hebben we, om te besparen, de beheersovereenkomst met de MIVB moeten schenden. Ik ben daar niet trots op, maar het kon niet anders."