Jef Valkeniers: 'Nog steeds trots dat ik die weide in Ganshoren heb beschermd'

Valkeniers is altijd een flamingant geweest. Hij verliet de Volksunie toen die onder Bert Anciaux een al te linkse toer opging, een linkse jongen is hij nooit geweest. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hij niet bij de N-VA terechtgekomen is. “Ik ben altijd een sociaal liberaal geweest,” zegt hij. “Dat heb ik van mijn grootvader langs moederskant, brouwer Emiel Eylenbosch, een echte volksmens. Hij bouwde huizen voor zijn arbeiders en als die tachtig procent van de lening hadden afbetaald, zei hij: ‘Ge hebt uw best gedaan, de rest hoeft niet meer.”

U liet ons weten dat u het niet eens bent met de N-VA, meer nog, u zou er niet bij kunnen/willen horen.
Jef Valkeniers: Ik ben dan wel Vlaamsgezind, maar tegen de splitsing van België. Ons land is al zo klein binnen Europa en de wereld. Als we het in stukken kappen, dan stellen we niets meer voor. En dan die uitspraak van Jan Jambon die zegt: ‘laten we de boel onbestuurbaar maken.’ Dat vind ik als minister onverantwoord.

Ten tweede ben ik het helemaal oneens met de cultuur van de angst die Theo Francken creëert. We worden niet overspoeld door vreemdelingen. Dilbeek, een van de rijkste gemeenten van het land, met 42.000 inwoners, moet 56 asielzoekers opvangen. Wij vangen er 36 op. Je kan moeilijk beweren dat Dilbeek hieronder lijdt. Ik kan niet tegen de overdrijvingen van de N-VA.

Er is geen enkele politieke partij in ons land die open grenzen wil, alle partijen zijn met hun eigen argumenten tegen open grenzen. Laat Francken ophouden met die loze beschuldigingen.Ik ben het ook oneens met mijn eigen partij als Maggie De Block en Gwendolyn Rutten zeggen dat het Armeense gezin van de achtjarige Anna-Maria het land moet verlaten omdat de procedure uitgeput is en de ouders gefoefeld hebben. Sinds wanneer moeten kinderen boeten voor de fouten van hun ouders? Dat is meisje is hier geboren, spreekt perfect Nederlands en is een aanwinst voor het land. Ook werken beide ouders. Nederland hanteert het kinderpardon, dat moet hier toch ook kunnen?

Meer nog: volgens u ligt de economie plat mochten alle ‘vreemdelingen’ het land verlaten.
Valkeniers: Je moet geen genie zijn om dat vast te stellen. Het volstaat om een paar bedrijven te bezoeken. De vleesverwerkende sector bijvoorbeeld: werken voor zo’n bedrijf betekent noodgedwongen werken in ondankbare omstandigheden, bij een temperatuur van amper vier graden. Ik heb zo’n bedrijf bezocht in Vlaams-Brabant: er werken 800 mensen van wie 650 migranten. Dat zegt genoeg.

Hoe bent u flamingant geworden?
Valkeniers: Het zesde studiejaar en de lagere cyclus van de Latijnse heb ik in Ganshoren in het Heilig Hartcollege gevolgd. Ik heb altijd iets met Brussel gehad, ik spreek ook een aardig mondje Brussels. Maar voor de hogere cyclus wou ik weg onder de overbeschermende vleugels van mijn moeder en ging ik naar Melle, een college waar Arthur Valkeniers, een neef van mijn vader nog overste geweest was. De helft van mijn medeleerlingen in Melle kwam uit de Franstalige bourgeoisie, ik werd er aardig gepest. Maar ik zei altijd: wacht maar tot de examens. Dan kwam mijn wraak. In Melle ben ik flamingant geworden.

Ook de Rand ‘verbrusselt’.
Valkeniers: Steden dijen overal ter wereld uit, zo ook Brussel. In Dilbeek zijn er 1.200 moslims die mogen stemmen, 900 Italianen en 800 Afrikanen uit verschillende landen. Die mensen zijn hier, dus moeten we ze bij de politiek betrekken. Op de Open VLD-lijst stonden zes alloch­tonen en ik ben ervan overtuigd dat we de elfde zetel die we gehaald hebben, één meer dan de N-VA, te danken hebben aan de allochtone stemmen.

De N-VA wordt bij een aantal mensen gepercipieerd als een racistische partij.Ik heb honderden huisbezoeken gedaan bij allochtonen, negen op de tien spreken Frans – ik heb nog nooit zoveel Frans gesproken in mijn leven – maar ze zijn wel trots dat hun kinderen Nederlands, Frans, Engels en een thuistaal zoals Berbers of Turks spreken. Een groot deel van de allochtone Dilbekenaren stelt het heel goed. Wat betekent dat voor de verfransing? Er wordt meer Frans gesproken, maar er is één Franstalige minder verkozen. Dat is onder andere te danken aan onze lijst.

U hebt als staatssecretaris uw steentje bijgedragen aan de voor­bereiding van het Brussels Gewest.
Valkeniers: In 1987 was ik verkozen met meer stemmen dan Vic Anciaux. Vic deed moeilijk, en Hugo Schiltz en Jaak Gabriels vroegen mij om staatssecretaris te worden. Het was maar voor veertien maanden, kreeg ik te horen en ik hapte toe. Ik kreeg Brussel met de bevoegdheden leefmilieu, sociale huisvesting en werkgelegenheid.

Dan moest ik vliegensvlug een kabinet samenstellen. De VU was tegen politieke benoemingen. In tegenstelling tot andere partijen hadden wij geen mannetjes in de administratie. Ook daar ligt een verschil met de N-VA: ze steken de administraties vol met hun mannetjes. Ik ben mensen gaan zoeken aan de universiteit en in het verenigingsleven: VUB-professor Fons Buekens, internationaal gerespecteerd inzake verbrandingsovens en waterzuivering, en Jaak De Blander, de alom gewaardeerde voorzitter van streekvereniging Zenne en Zoniën.

U moest samenwerken met Philippe Moureaux van de Parti Socialiste.
Valkeniers: Mijn minister was Philippe Moureaux en mijn collega-­staatssecretaris was Jean-Louis Thys. Ik kwam met allebei goed overeen – ik was geen concurrent, want ik was geen kandidaat in Brussel – alhoewel Moureaux minstens een keer per dag moest kunnen zeggen qu’il était marxiste.

Ik heb heel goede herinneringen aan mijn werk als staatssecretaris voor Brussel. We hebben Actiris en het Brussels Instituut voor Milieubeheer opgericht en ik hoor dat ze nog altijd goed werk verrichten. Ook klein chemisch afval haalden wij al vroeger op dan in Vlaanderen en Wallonië. Maar waar ik vooral heel erg trots op ben is dat ik de bescherming van de weide van boer Hoogsteyns in Ganshoren in gang heb gezet. Toen ik zag dat er grote bouwwerken bezig waren ernaast, wist ik dat ik moest voortmaken met de bescherming of die mooie natuur zou binnen de kortste keren volgebouwd worden.

Ik kijk er nog altijd naar als ik Brussel binnenrijd. Die weide is eigendom van het OCMW van Brussel en toen er verkiezingen waren mocht ik er van Hoogsteyns verkiezingsborden plaatsen. Toen zijn contract moest vernieuwd worden, stond erin dat er geen borden meer mochten komen.

U was niet alleen politicus, maar ook huisarts en neuropsychiater. Zijn er onder politici meer mensen met een psychiatrisch profiel dan gemiddeld?
Valkeniers: Dat zou ik niet durven te zeggen. Er lopen overal een paar rare vogels rond. Daar is niets mis mee.

Ik heb altijd hard gewerkt. Het eerste jaar in de Kamer – we waren toen nog met 212 – waren er 120 interpellaties, waarvan twaalf van mij. Ik stelde voluit mondelinge vragen. De voorzitters waren altijd heel streng. Vragen om te mogen interpelleren die niet onderbouwd waren, werden afgewezen. Het aantal interpellaties schoot de hoogte in toen de toenmalige CVP na de dioxinecrisis op de oppositiebanken belandde en zich verveelde. Het is een partijgenoot die dat toegelaten heeft, ik heb het hem meermaals gezegd: Herman De Croo.

We hebben amper nog goede redenaars in het parlement. Ik herinner me de tijd van de vermoorde PS’er André Cools en zijn partijgenoot Henri Simonet aan Franstalige kant, en de liberalen Herman Vanderpoorten en Frans Grootjans aan Vlaamse kant. Wat een plezier om naar die mannen te luisteren. Nu zie ik alleen Patrick Dewael die dat niveau benadert.

Het niveau is in het algemeen gedaald, ieder parlementslid heeft medewerkers, maar informeert zich verder onvoldoende, dat hoor ik van de ambtenaren die in het parlement werken. Toen er in mijn tijd problemen waren met geïnterneerde psychopaten vloog ik naar het Herstedvester-instituut in Kopenhagen, omdat dat de autoriteit was. Ik vroeg het woord niet als ik niets te zeggen had.