Politici op één lijn over invloed Saoedi-Arabië in Grote Moskee

Vlaamse en Franstalige socialisten én Vlaamsnationalisten hielden de voorbije weken pleidooien om de invloed van Saoedi-Arabië in ons land te beperken. Maar de Grote Moskee in Brussel kortwieken vereist meer dan alleen maar een erfpachtovereenkomst afzeggen.

B russels minister-president Rudi Vervoort (PS) riep begin deze week in De Morgen en in La Libre Belgique de federale regering op om een einde te makan aan de erfpachtovereenkomst met de Grote Moskee van Brussel. Volgens Vervoort is de invloed van Saoedi-Arabië te sterk in deze moskee, en dient de strenge wahabbitische variant van de soennitische islam vervangen te worden door een ‘Europese islam’. Eerder had ook Vlaams SP.A-parlementslid Yamila Idrissi opgeroepen tot eenzelfde variant van de islam. Idrissi vindt evenzeer dat het officiële Islamitische centrum van België te veel onder invloed staat van Saoedi-Arabië. En ook federaal N-VA-parlementslid Peter De Roover zit op dezelfde lijn.

Momenteel is het echter onduidelijk of de overeenkomst die de Belgische Staat eind jaren 1960 sloot met het centrum makkelijk kan worden opgezegd, laat staan door wie. “We hebben de erfpachtovereenkomst opgevraagd bij federaal minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA),” zegt Jo De Witte, woordvoerder van Rudi Vervoort. “Als we ze gekregen hebben gaan we ze grondig bestuderen en zien wat juridisch mogelijk is.”

Daarmee is Rudi Vervoort de eerste politicus die de relaties van ons land met Saoedi-Arabië echt op de helling wil zetten. Ondanks alle sterke uitspraken de jongste weken over het land, blijft dat Koninkrijk een belangrijke handelspartner van ons land. De invloed op de Grote Moskee en op het islambeleid van België door de jaren heen is echter al meermaals bewezen. Het islamitisch Centrum is een internationale vzw, waarvan de voorzitter van de algemene raad de ambassadeur van Saoedi-Arabië zelf is. De directeur zelf is ook een afgevaardigde van de ambassade van dat land. De Vlaamse politicoloog Bilal Benyaich wees daarnaast ook al meermaals op het gevaar van het wahabbisme zelf. Die achttiende-eeuwse staatsideologie van Saoedi-Arabië is sinds de jaren 1970 opgedrongen geweest aan de meeste Brusselse en Belgische moslims. Ook al waren zij vaak van Marokkaanse origine, en minder streng religieus.

Moderne jihad, oude wortels
Maar de invloed van Saoedi-Arabië aanpakken is één aspect van de strijd tegen de zogenaamde radicalisering van jongeren. Het probleem is veel dieperliggend, en ook niet zomaar een zaak van ‘radicale’ islam versus ‘Europese’ islam.

De Brusselse onderzoeker Felice Dassetto (ULB) wijst er in een recent artikel op zijn website op dat het jihadisme als moderne, radicale stroming binnen de islamitische wereld oude wortels heeft. Al van bij de oprichting van de insuccesvolle moslimbroeder-beweging in de jaren 1920 wordt aangestuurd op een geopolitieke botsing tussen twee werelden. Zo wordt de islam tegenover het Westerse kolonialisme geplaatst. In die visie is de islam een drijvende kracht achter de dekolonialisering van islamitische samenlevingen. Alle Westerse interventies in Centraal-Azië en het Midden-Oosten van de voorbije tachtig jaar worden ook in dat licht gezien: de jihad is nodig om vrij te zijn van het Westerse economische en politieke imperialisme.

Het Westen is binnen de moderne variant van de jihad het absolute kwaad, waartegenover moslimintellectuelen nauwelijks verhaal halen, zegt Dassetto. Daartegen haalt een zogenaamde ‘vredevolle islam’ geen verhaal, want ze geven zelfs voor de modale moslim geen antwoord op de vraag hoe te leven in pluralistische democratieën die ieders overtuiging willen respecteren. De jihad doet dat wel, zeker bij jongeren.

Nog volgens Dassetto heeft de politiek in de Westerse wereld al lang aan legitimiteit ingeboet door de mondialisering en de vermarkting. Een mondialisering waarvan de erfpachtovereenkomst tussen ons land en Saoedi-Arabië in de jaren 1960 een naïef begin was.

Bij het ter perse gaan was federaal minister van Binnenlandse Zaken Jambon niet bereikbaar voor commentaar over die erfpachtovereenkomst. Vraag is of de zaak een diplomatiek incident waard is. Want dat impliceert zo’n motie van wantrouwen tegen Saoedi-Arabië wel.