Smartmove moet metro 3 financieren

Hoe de Brusselse schuld beheersbaar houden, en toch nog investeringen doen, onder meer in Metro 3. Minister van Begroting Sven Gatz (Open VLD) deed de oefening. Gatz rekent voor een deel op inkomsten uit Smartmove, het Brusselse rekeningrijden.

Bij ongewijzigd beleid dreigt de schuld van het Brussels Gewest in 2028 op te lopen tot 17 miljard euro, ofwel 286 procent van de inkomsten, zo berekende onlangs de Universiteit van Namen.

Minister Gatz wil die schuldratio onder de 205 procent houden. Dat is wat het ratingbureau Standard and Poor's heeft aangegeven als redelijke drempel om in de toekomst een ratingverlaging te vermijden. Want dan zou Brussel duurder moeten lenen, zou de rentelast nog meer stijgen, en riskeert een rentesneeuwbal.

Daarnaast houdt de Brusselse regering al vijf jaar lang 500 miljoen euro aan strategische investeringen uit de begroting. In januari heeft de minister aangekondigd dat dit niet langer houdbaar is, en dat die som geleidelijk aan terug in de begroting moet worden opgenomen.

Prognoses tot 2030

Zopas heeft Sven Gatz een nota voorgesteld aan de regering met prognoses tot 2030, waarbij strategische investeringen opnieuw in de begroting worden ingeschreven, de schuldratio onder de lat van 205 procent blijft, én toch metro 3 gefinancierd kan worden.

Daar hangen wel een heleboel voorwaarden aan vast. Zo wil Gatz reserves aanspreken van Beliris voor projecten die (nog) niet gerealiseerd zijn, goed voor 492 miljoen euro. De bijdrage van Beliris aan metro 3 zou ook met 50 miljoen moeten verhogen. “Dat kan ofwel door de totale Beliris enveloppe te verhogen, ofwel door een voorafname van 50 miljoen euro uit de Beliris-enveloppe.”

“We vinden ook dat de 50/50 afspraak voor de financiering van de metro moet blijven: de helft betaald door het gewest, de helft door de federale regering. Per slot van rekening is metro 3 ook een dienstverlening voor de hele Brusselse metropolitane regio,” zegt Gatz.

Rekeningrijden

Maar Brussel zal zelf ook een duit in het zakje moeten doen. Er zal in 2025 zo’n 300 miljoen euro moeten ‘gevonden worden’, tegen 2030 zelfs 700 miljoen euro (op een budget van 6,5 miljard euro). “Hoe, dat zal deel uitmaken van de discussie van de volgende meerderheid,” zegt Gatz.

Dat dit een pittige discussie kan worden, ontkent Gatz niet, en daar komt nog bij dat Gatz in zijn financieel plan op inkomsten rekent uit Smartmove, het Brusselse rekeningrijden. Dat zit vandaag in het slop omdat het Waals en Vlaams gewest op de rem staan en omdat er bij de meeste Franstalige partijen in Brussel ook weinig animo voor is.

“Ik blijf daar een grote voorstander van, zeker om Brussel filevrij te krijgen,” zegt Gatz. Wettelijk en technisch is Smartmove snel in te voeren. De discussie is vooral politiek. “Kijk, wie metro 3 wil, moet ook mee nadenken over hoe er middelen voor gevonden kunnen worden,” zegt Gatz. In het plan van Gatz moet Smartmove vanaf 2026 zo’n 250 miljoen euro in het laatje brengen.

Om te kunnen blijven investeren, kijkt Gatz tot slot ook naar meer begrotingstechnische oplossingen, bijvoorbeeld door een deel van de schuld buiten de ESR-perimeter te houden, zodat die niet bij de Belgische staatsschuld wordt geteld. De MIVB probeerde dat eerder al met het vehikel Citeo, maar zonder veel succes. Gatz: “De EU is intussen ook geëvolueerd. Aan de ene kant strenger, maar op bepaalde vlakken ook pragmatischer. De EU beseft ook dat de lidstaten investeringen moeten kunnen doen.”

Parijs

De minister geeft zich zes maanden de tijd om een private-publieke samenwerking constructie te bestuderen voor metro 3. Er wordt onder meer gekeken naar Parijs waar een private investeerder de risico’s voor het bouwen van de metro op zich neemt. In ruil kan de Franse hoofdstad gedurende dertig jaar de schulden afbetalen. Zoiets is mogelijk via een Design Build Finance and Maintain constructie (DBFM), waarbij de privépartner het bouwrisico en het zogenaamde beschikbaarheidsrisico draagt. De EU laat toe dat de investeringen dan buiten de begroting worden gehouden. “Dat zou alvast een grote verlichting betekenen van onze overheidsfinanciën,” zegt Gatz.

De nota van Gatz is nog niet goedgekeurd, maar zal eind deze maand opnieuw besproken worden op de ministerraad.