Stemmen tegen armoede (1): 'Zelfs in de liefde zijn we niet vrij'

Kansarmen met stemrecht, zo blijkt uit onderzoek, verwachten van verkiezingen een onmiddellijk effect op hun persoonlijke situatie. Het gevaar voor politiek cliëntelisme loert dan ook om de hoek. Maar ook voor ontgoocheling. BDW sprak met vier mensen en wat hen bezighoudt in het licht van de verkiezingen. Portret 1: Apolinnaire uit Kameroen.

• NAAM: Apollinaire
• LEEFTIJD: Veertiger
• ORIGINE: Kameroen
• STATUS: Zonder papieren
• VOORKEURPARTIJ? Mag niet stemmen

Apollinaire woont sinds 2005 in België. Hij is Kameroen ontvlucht. Hij zat er bij de verkeerde politieke partij, waardoor hij het hard te verduren kreeg. Zijn asielaanvraag werd hem geweigerd. “Ik vergiste me tijdens de ondervraging van datum. Nochtans kon ik een krantenartikel voorleggen waarin ik werd vermeld.” Ook zijn regularisatieaanvraag in 2009 werd afgewezen, “ik was op een paar maanden na niet lang genoeg in België.”

Sindsdien probeert hij in Brussel het hoofd boven water te houden. Makkelijk is dat niet. “Ik verdien soms 200 euro in drie maanden tijd, soms 1000 euro in een maand tijd. Ik kan alleen in het zwart werken. Ik heb nochtans talenten genoeg. In Kameroen werkte ik als automechanicien en ik volgde een bijkomende opleiding in Anderlecht. Tijdens mijn regularisatieprocedure had ik bijna een baan bij Mercedes in Zaventem, maar toen ik geen papieren kon voorleggen, hebben ze me wandelen gestuurd.”

Het leven van Apollinaire kent weinig zekerheden: wordt hij ziek, dan kan hij voor dringende medische zorgen wel beroep doen op het OCMW, maar voor het gewone doktersbezoek moet hij alles uit eigen zak betalen. “En dan ga je al snel alles uitstellen.”

Zelfs geluk vinden in de liefde, wordt hem moeilijk gemaakt. “Er is een Brusselse gemeente die haar inwoners afraadt om een relatie aan te gaan met een sans-papiers, omdat dat tot een schijnhuwelijk kan leiden.”

Als de politie hem op straat controleert, dan riskeert hij opgesloten te worden in een opvangcentrum, en uitgewezen te worden. Maar angst boezemt hem dat niet in. “Waarom zou ik angst hebben? Dat heeft geen zin. Ik word de hele tijd met de mogelijkheid geconfronteerd op controle. En ik ben voorzichtig. Ik betaal netjes voor de tram, of ik ga te voet.”

Moeilijker is de huisvesting. Afhankelijk van het baantje dat hij kan bekomen, en het bijhorende inkomen, woont hij nu eens in een flat, dan weer samen met roommates, of, als hij echt geen geld heeft, kan hij ook op de bank bij vrienden slapen. “Ik heb gelukkig nooit buiten moeten slapen.”

IN HET STEMHOKJE. Apollinaire heeft een heel lijstje klaar van onderwerpen die meer aandacht verdienen in de verkiezingen, maar hij pikt er één uit: begrip voor de sans-papiers, waarvan er in Brussel naar schatting enkele tienduizenden zijn. “Alleen al het woord sans-papiers klinkt denigrerend. Wij zijn geen gevaar. We zijn mensen met vaak een verborgen schat aan talenten. Het zou goed zijn als de kiezer dat voor ogen houdt in het stemhokje.”