Toekomstplan GPDO goedgekeurd: 'Brussel moet meer centra krijgen'

Bussel moet verschillende stadscentra ontwikkelen, groot en klein, en dus uitgroeien tot een polycentrische stad. Dat staat in het Brussels toekomstplan GPDO (Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling) dat de regering voorstelde. Dat plan werd eerder nog 'visieloos' genoemd. Om die kritiek te weerleggen liet de Brusselse regering een hoofdstuk ‘visie’ toevoegen aan het document. Daarin ligt de nadruk op de 'polycentrische stad'.

Dat is een stad die zich ontwikkelt op verschillende schalen. Het waren academici Eric Corijn en Jean De Salle die van minister-president Rudi Vervoort (PS) de visie mochten voorstellen. Zij uitten eerder als voorzitters van de Gewestelijke Ontwikkelingscommissie (GOC) harde kritiek op het GPDO. Dat plan was te veel een catalogus van maatregelen, zonder duidelijk stadsproject als rode draad.

Als gevolg van de kritiek werd het plan bijgestuurd, met een nieuw hoofdstuk over de globale visie.

Groter centrum

Kort gezegd moet Brussel een stad zijn met verschillende centra, waarvan het ene centrum wel belangrijker is dan het andere. Zo speelt het hypercentrum in de Vijfhoek een rol op lokale, grootstedelijke én internationale schaal.

Doorgaans valt dat centrum samen met de Vijfhoek, maar dat moet in de toekomst eigenlijk groter, tot het gebied omzoomd door metrolijnen 2 en 6. Het Kanaal wordt zo de ruggengraat, en wordt een volwaardig deel van het centrum. Het is een zone waar nu al heel wat bouwprojecten, vernoemd in het GPDO, op til staan.

Corijn stelt ook voor om in dit gebied op een zichtbare Oost-West-verbinding in te zetten. Immers, of het nu om de treinsporen, de centrale lanen of het kanaal gaat: bijna alle verbindingen binnen het centrum, lopen nu Noord-Zuid. Zo'n Oost-West-as zou er moeten komen tussen het Luxemburgstation over de Kunstberg tot aan het Weststation.

Buurtstad

Naast hét centrum zijn er nog centra die geen internationaal maar wel een grootstedelijk belang hebben. Er zijn er verschillende, met elk een ander thema. Denk aan het mediacentrum aan Reyers, de universitaire wijk of de Heizel.

Een derde schaal wordt gevormd door de interwijkencentra, zeg maar de gemeentelijke centra en ten slotte de wijkcentra. De wijkmonitor identificeert zo 145 wijken, waarvan 118 woonwijken.

Samengevat moet Brussel de komende decennia een buurtstad worden, waarbij groen, handelszaken of sportvoorzieningen op wandelafstand bereikbaar zijn. En geen stad waar alles in het centrum te beleven valt, en in de periferie enkel geslapen wordt. Dat verbetert de levenskwaliteit, wat de inzet is van het GPDO.

Misnoegde parlementairen

De leden van de parlementaire commissie hadden gemengde gevoelens bij de voorstelling van dit alles. Enerzijds waren ze blij dat er na vijf jaar vertraging eindelijk een goedgekeurd GPDO is. Het is immers een project dat al dateert van twee regeringen geleden, dat al een keer volledig herschreven werd.

Anderzijds zijn ze misnoegd dat de ze het 180 pagina’s tellende document maar vijf minuten voor aanvang van de zitting te zien kregen. "Op welke basis kunnen we zo vragen stellen over het plan," was de teneur.

Komt daarbij dat de concrete maatregelen in het GPDO, noch het effect van deze achteraf geschreven visie op die concrete maatregelen, werden voorgesteld. De parlementsleden konden hierdoor geen gedegen kritiek geven op het vernieuwde GPDO. Toch deden velen een poging.

Gemeenten akkoord?

Zo waren de groenen vooral geïnteresseerd in de visie op mobiliteit en de verbreding van de ring rond Brussel. Terwijl de liberalen zich zorgen maken over het ontbreken van info over de industriële ontwikkeling, die volgens hen ook in de toekomst in het gewest moet blijven.

Brigitte Grouwels (CD&V) vroeg zich dan weer af hoe het Gewest de gemeenten denkt te overtuigen om in de plannen mee te gaan. “Het Gewest kan dan wel een autovrije straat van het centrum naar Molenbeek willen, op lokaal vlak heersen dikwijls andere visies.”

Meer na het zomerreces

Het plan is nu goedgekeurd door de regering en zal na het reces worden voorgelegd aan die gemeenten. Ook de antwoorden op de vragen die de leden van de commissie Territoriale Ontwikkeling stelden, zijn voor na het zomerreces. Mogelijk worden er dan wel verschillende zittingen aan het GDPO gewijd, en dit per thema.