Veelgeplaagde Sven Gatz hoopvol, N-VA eist ontslag

Minister van begroting en financiën Sven Gatz (Open VLD) heeft vandaag tekst en uitleg gegeven bij de begrotingen 2021 en 2022. Die gaan diep in het rood en er zal bespaard moeten worden. Waar precies en met welke impact voor de Brusselaar is nog niet helemaal duidelijk. Gatz maakt zich sterk dat er in 2024 een begroting in evenwicht kan worden voorgesteld. “We houden de meerjarenbegroting op koers.” Ondertussen eist de N-VA het ontslag van de minister.

De begroting zal in 2021 nog meer in het rood gaan dan aanvankelijk voorzien en zal afklokken op een deficit van meer dan 2 miljard euro. Dat is gebleken tijdens de start van de begrotingsbesprekingen in het Brussels parlement. Het deficit was verwacht. Dat het erger is dan voorzien komt voornamelijk door uitgaven voor de covid-crisis.

Het Brussels Gewest kan dat tekort uiteindelijk beperken tot 900 miljoen euro, door strategische investeringen buiten de begroting te houden en door niet benutte uitgaven.

In 2021 zijn er een aantal meevallers aan inkomstenzijde, bijvoorbeeld door successie- en schenkingsrechten. Gatz gaf mee dat dit wellicht komt omdat meer mensen aan successieplanning doen, nu er zoveel overlijdens te betreuren zijn door de coronacrisis.

Besparen op eigen departementen

Het is nu ook duidelijk hoeveel de steunmaatregelen voor de coronacrisis dit jaar gekost zullen hebben: het gaat om maar liefst 553 miljoen euro (op een begroting van 6 miljard). Het gaat hierbij voornamelijk om sociaal-economische steunmaatregelen.

Verder wordt er dit jaar 24 miljoen euro minder uitgegeven voor de metro en de tunnels, en 40 miljoen euro minder dan voorzien voor SmartMove, het Brusselse rekeningrijden, waarvan het nog niet zeker is dat het er voor 2024 komt. Ook in de sociale huisvesting zijn een aantal voorziene uitgaven er niet gekomen.

De begroting 2021 dient nog altijd als basis voor de begroting van het jaar dat erop volgt. En zoals enkele weken geleden al bekendgemaakt, zal ook op de begroting 2022 bespaard moeten worden. Meer bepaald 350 miljoen euro. Dat kan, legde Gatz in het parlement uit, door investeringen te vertragen, door uitgaven bij te stellen en omdat verwacht wordt dat de inkomsten volgend jaar zullen stijgen.

Toch moeten de vakministers voor in totaal 105 miljoen euro besparen op de eigen departementen. Elke minister weet hoeveel. Hoe ze dat doen is nog niet helemaal geweten, “maar indien bij de begrotingscontrole rond Pasen volgend jaar blijkt dat de afspraken niet nageleefd worden, zullen we een lineaire besparing moeten opleggen,” zei Gatz.

“De meerjarenbegroting is ons kompas,” voegde hij daar aan toe. En die zou in 2024 in evenwicht moeten eindigen, zonder enige belastingsverhoging, twee belangrijke punten voor de liberale minister.

Positieve noot

In 2022 mogen de teugels nog gevierd worden, corona oblige. Het betekent een begroting met een deficit van 1,3 miljard euro. Door strategische investeringen buiten de begroting te houden en uit te gaan van onderbenutting, hoopt Gatz dat naar Europese begrotingsnormen op een tekort van 570 miljoen euro te laten eindigen.

Grote vraag is waar en hoe de vertragingen in de investeringen gevoeld zullen worden door de Brusselaar. Veel wijzer werden de parlementsleden vandaag niet. Wellicht zullen de vakministers dat de komende dagen en weken zelf toelichten, maar bijvoorbeeld voor de investeringen in de de sociale huisvesting gaat het toch om daling van 23 miljoen euro, terwijl iederen weet dat de noden hoog zijn. Ook voor de metro, en sommige bus- en tramlijnen zullen de investeringen naar beneden worden bijgesteld. Over de verwachte verhoging van de dienstencheques is nog niets bekend .

Gatz, die de voorbije weken zwaar onder vuur was komen te liggen wegens een vernietigend rapport van het Rekenhof, eindigde met een positieve noot. Uit de cijfers van de Nationale Bank blijkt dat de vennootschapsbelastingen in Brussel sneller stijgen dan in de rest van het land. Dat betekent dat het Brussel macro-economisch voor de wind gaat, zelfs al kan de hoofdstad daar maar onrechtstreeks de vruchten van plukken. En zelfs al heeft Brussel nog heel wat werk voor de boeg om de begroting uit de rode cijfers te houden, de Brusselaar mag die troef niet uit het oog verliezen, onderstreepte Gatz.

N-VA vraagt ontslag van Gatz

In het parlement brachten nadien ook het Rekenhof en het Agentschap voor de Schuld verslag uit van het begrotingswerk van het Brussels Gewest. Beiden deden dat met de nodige kritiek. Het Rekenhof merkte vooral op dat er te veel hypothetische elementen in de begroting 2022 te vinden zijn, zoals de onderbenutte uitgaven, en het buiten de begroting houden van strategische investeringen, terwijl de EU daar nog geen groen licht voor heeft gegeven.

De oppositie zal vooral volgende week aan het woord komen, maar MR en N-VA deden al vooraf hun duit in het zakje. Parlementslid Alexia Bertrand (MR) gaf in een lang interview in Le Soir de begroting een grote onvoldoende, vooral omdat de schuld de komende jaren enorm toeneemt. En parlementslid Cieltje Van Achter (N-VA) vraagt zelfs het ontslag van minister Gatz. "Trop is teveel en teveel is trop," reageert Van Achter. "Een paar weken terug publiceerde het Rekenhof zijn 26e Brusselboek. Daarin zagen we dezelfde kritiek uit de voorgaande Brusselboeken terugkeren. Verschillende Brusselse administraties kennen bedrijfswagens toe aan hun personeelsleden zonder dat hier een wettelijke basis voor is. Daarnaast worden er honderden miljoenen euro's aan fouten geboekt en wordt er stelselmatig laattijdig of onvolledig aan het Rekenhof gerapporteerd."

Volgens Van Achter gaat het van kwaad naar erger. "We hebben intussen al 22 jaar een liberale begrotingsminister in Brussel. Na elk vernietigend rapport hoor ik die ministers zeggen dat er beterschap op komst is. Ik geloof dat optimisme een morele plicht is. Maar als amateurisme en loze beloftes het financiële beleid van het gewest kenmerken, dan moet je dat probleem benoemen. Het is tijd dat minister Gatz verantwoordelijkheid neemt. Wij dienen vandaag een motie in waarin wij vragen om het ontslag van de minister en een doorlichting van de relevante administraties," besluit ze.

Van Achter kreeg tegenwind van meerderheidsleden Guy Vanhengel (Open Vld) en Juan Ben Benjumea-Moreno (Groen). Indien de N-VA'ster consequent zou zijn, zou ze het ontslag vragen van alle begrotingsministers van het land aangezien de rapporten van het Rekenhof niet minder kritisch zijn over hun rekeningen van 2020, in het bijzonder Vlaanderen, stelde Vanhengel, zelf 20 jaar minister van Begroting in Brussel, Vlaanderen en ook federaal. Benjumea wees erop dat het Rekenhof zich onthield over de Vlaamse rekeningen van 2020 omdat er onder meer 5,2 miljard euro aan projecten, waaronder Oosterweel, ontbraken, naast 1,6 miljard aan percelen en 1 miljard aan onder meer lopende geschillen.