Wat als Mayeur aftreedt?

De positie van de Brusselse burgemeester Yvan Mayeur (PS) lijkt middenin het Samusocial-schandaal stilaan onhoudbaar. Zowel binnen de meerderheid als binnen zijn eigen partij wordt zijn ontslag steeds nadrukkelijker geëist. Maar wat gebeurt er als Mayeur opstapt? En wat als hij weigert op te stappen? Het lijkt haast ondenkbaar dat de PS de burgemeesterssjerp zal willen afstaan. En dan komt schepen Philippe Close als opvolger in beeld.

Allereerst: hoe de zaken zullen verlopen, hangt grotendeels van Yvan Mayeur zelf af. Houdt hij de eer aan zichzelf en stapt hij zelf op, dan zal de huidige meerderheid in de Stad Brussel (PS, SP.A, Open VLD en MR) een nieuwe kandidaat voordragen. Hij moet binnen de meerderheid dan wel meer dan de helft van de handtekeningen verzamelen. Vervolgens moet de gemeenteraad ook nog eens haar goedkeuring geven. Pas dan mag hij of zij de burgemeesterssjerp omgorden.

In een ander scenario weigert Mayeur op te stappen. Aangezien zowat alle partijen al op zijn ontslag hebben aangedrongen - enkel bij de MR blijft het opvallend stil - dringt een afzettingsprocedure zich op. Een deel van de coalitiepartners kan ook een motie van wantrouwen indienen, zoals SP.A al dreigde te doen als Mayeur niet opstapt.

De SP.A is in de strikte zin niet nodig om de huidige meerderheid te blijven behouden, maar ook Open VLD sprak via voorzitster Gwendolyn Rutten al haar wantrouwen uit. Zonder die twee partijen is er nog slechts een heel nipte meerderheid in de gemeenteraad. Bovendien zou er dan geen Vlaamse schepen meer zijn.

Twee PS-strekkingen
Maar ook binnen de eigen partij is het einde van Mayeur nu echt nakend. Minister-president Vervoort (PS) keerde zich zelf al openlijk tegen zijn partijgenoot, en dat mag eigenlijk niet verbazen. Mayeur profileert zich, als burgemeester van de grootste gemeente, te veel als dé leider in Brussel.

Er bestaan bovendien twee duidelijke PS-strekkingen: die van Vervoort en die van Mayeur. De burgemeester zit duidelijk in het kamp van de Brussels PS-voorzitster Onkelinx. Maar ook die laatste zal haar beschermelinge moeilijk nog veel langer het hand boven het hoofd kunnen houden. Met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar zal de PS wellicht geen andere keuze hebben dan Mayeur te slachtofferen om verdere schade te voorkomen.

Wie wordt de nieuwe burgemeester?
Dat is natuurlijk de hamvraag. Een ding is zeker: de PS zal de burgemeesterssjerp niet willen afstaan. Een burgemeester opofferen, tot daar aan toe, maar de sjerp op een schoteltje aan die andere grote partij – de MR – aanbieden op een jaar van de gemeenteraadsverkiezingen, dat zal de PS niet toestaan.

Ook al is huidig eerste schepen Alain Courtois (MR) een machtig figuur binnen het college, het burgemeesterschap lijkt voor hem een brug te ver op dit moment. Ook het stilzwijgen van de MR op dit moment wijst in die richting.

Een nieuwe PS-burgemeester dus, en dan kijkt iedereen richting Philippe Close. Close greep eerder al naast de sjerp toen niet hij, maar Mayeur Freddy Thielemans opvolgde. Hij heeft ook als enige PS-politicus in de Stad Brussel genoeg politiek gewicht om een geloofwaardige burgemeester te zijn. Schepenen Karine Lalieux, Mohamed Ouriaghli of Faouzia Hariche zijn bovendien amper tweetalig. Close staat tenslotte ook veel dichter bij minister-president Rudi Vervoort (PS).

Close ook niet onbesproken
Een andere optie is dat Brussels PS-voorzitster een wit konijn uit haar hoed tovert en iemand van buiten de gemeenteraad naar voor schuift. Maar een geschikte kandidaat, die bovendien ook in Stad-Brussel moet wonen, lijkt niet meteen voor handen. De PS zal bovendien niet zomaar een tijdelijke vervanger tot aan de gemeenteraad op de burgemeestersstoel zetten, wel iemand die de sjerp ook na de verkiezingen kan blijven dragen. Op een jaar van de gemeenteraadsverkiezingen staat er immers te veel op het spel om een gok in de vorm van een deus ex machina te wagen.

Philippe Close, dus. Maar ook hij is niet helemaal onbesproken. Zijn betrokkenheid als schepen van de Stad Brussel met de ‘eigen’ vzw Brussels Expo, die naast de tentoonstellingszalen ook de concertzalen Paleis 12, La Madeleine en sinds kort ook het Koninklijk Circus runt, heeft ook al aardig wat wenkbrauwen doen fronsen.