100 jaar Kind en Gezin in Brussel: ‘Jonge mama’s zijn onzekerder dan vroeger’

Met 3.000 medewerkers vierde Kind en Gezin deze vrijdag zijn honderjarig bestaan op de Heizel. De werking veranderde de afgelopen eeuw aanzienlijk. Dat vertelt een Brusselse verpleegster. “Ik hoop heel erg dat de mensen ons niet meer als belerend ervaren.”

Voor jonge ouders is Kind en Gezin een vaste bekende: je moet er langs voor de eerste vaccinaties en om je kind te laten wegen en meten. Maar al meer dan een eeuw geleden bestond er in Brussel een gelijkaardig medisch bezoek. Vanaf 1897 zorgde dokter Eugène Lust voor de eerste consultatie voor zuigelingen in ons land, vooral om de hoge kindersterfte van toen naar beneden te helpen.

Pas in 1919 werden zulke doktersbezoeken door de overheid geregeld. Het Nationaal Werk voor Kinderwelzijn (NWK) ging op 13 september van start en bundelende allerlei private consultaties zoals die van Dokter Lust tot één organisatie. Het hoofddoel was om regels rond kinderhygiëne uit te leggen aan de ouders en op die manier besmettelijke ziektes in te perken.

“Vandaag zie ik ons eerder als een organisatie waar ouders terecht kunnen met vragen en bezorgdheden”, vertelt de Brusselse verpleegster Sofie Dierickx (40), die al 17 jaar bij Kind en Gezin in Schaarbeek werkt. “Ik hoop alleszins heel erg dat we geëvolueerd zijn richting minder controle, want ik vind het belangrijk dat mensen ons niet als belerend ervaren.”

Behalve de medische bezoeken gaat Kind en Gezin ook langs in de kraamklinieken en bij de ouders thuis. “Nu proberen we ook meer en meer startgesprekken te voeren tijdens de zwangerschap. In Vlaanderen staan ze daar al wat verder in, de bedoeling is om dat in Brussel ook uit te bouwen.”

De vragen die Dierickx in Brussel krijgt verschillen enorm afhankelijk van wie er voor haar zit. De klassieke vragen rond eten geven of een huilende baby troosten staan in schril contrast met ouders die vooral bezig zijn met overleven. “Waar ga ik slapen, hoe kan ik eten vinden, hoe zorg ik dat mijn baby’tje een dak boven zijn hoofd zijn, dat krijgen we ook te horen”, vertelt Dierickx. Om die kwetsbare groepen te bereiken, werkt Kind en Gezin samen met de vzw Aquarelle, verbonden aan het Sint-Pietersziekenhuis.

“Wat ik vooral merk is dat een heleboel zaken minder evident zijn geworden dan vroeger”, zegt Dierickx, die al sinds 2002 meedraait. “Misschien komt dat omdat mensen meer uitzwermen dan vroeger en een kleiner netwerk hebben, maar de kennis die vroeger van moeder op dochter overging, valt toch wat weg.”

Over borstvoeding zijn jonge mama’s nu onzekerder dan voordien, merkt Dierickx. “Ze denken er veel meer over na en gaan zich anders voorbereiden. Terwijl er evengoed populaties in Brussel zijn waar het heel evident blijft. Bij Afrikaanse mama’s komt het zelden voor dat het niet lukt om de borst te geven. Zij hebben dat vaker gezien als ze opgroeiden.”

Feest

Op de Heizel vond vrijdag een ruim programma van workshops en toespraken plaats om de verjaardag te vieren. Ook de ONE en Kaleïdo, de Franstalige en Duitstalige tegenhangers van Kind en Gezin, waren daarbij aanwezig. Net als Koningin Mathilde, die in haar speech zei de drie instellingen "beetje bij de beetje de kijk van onze samenleving op kleine kinderen hebben veranderd".

In Brussel werkt Kind en Gezin momenteel ook aan een betere bekendheid van het Huis van het Kind. Die huizen zijn in Vlaanderen al breed uitgebouwd en bieden ouders ondersteuning bij allerhande vragen rond opvoeding, niet enkel medisch. “In Brussel moeten we het huis nog wat op de kaart zetten en partnerschappen zoeken”, vertelt Dierickx daarover. Die partners kunnen het CAW zijn, de OCMW’s, kinderopvang of zelfstandige vroedvrouwen.

Het gebouw van Kind en Gezin in de Dansaertstraat stond overigens te koop. Het is intussen gekocht door de Christelijke Mutualiteit (CM), maar Kind en Gezin blijft hun kantoor er huren. De CM kon nog geen reactie geven.