Gezinsbond wordt subsidieverdeler: consultatiebureaus ongerust

Niet de Vlaamse Gemeenschapscommissie, maar wel de Gezinsbond gaat de preventieve gezinsondersteuning in Brussel in de toekomst organiseren. De woede en het onbegrip bij de lokale consultatiebureaus is groot. ‘Hoe kunnen we hier nu vertrouwen in hebben?’

De Brusselse consultatiebureaus, waar ouders hun pasgeboren kind laten wegen, vaccineren en onderzoeken, kregen in 2019 te horen gekregen dat ze hun erkenning zouden verliezen. Een nieuw Huis van het Kind zou de subsidies krijgen, die vervolgens herverdeeld zouden worden over de consultatiebureaus. De bedoeling: een professionalisering van de sector.

Het bericht zorgde voor flink wat onrust. Een aantal van die bureaus fuseerde of deed de deuren dicht. Andere vreesden te moeten sluiten. Vandaag zijn er nog zestien lokale bureaus actief. Die zijn vaak historisch gegroeid, en behoren nu eens tot een gemeentelijk initiatief, of zijn eerder zuilgebonden.

In februari dit jaar lanceerde de Vlaamse Gemeenschap een oproep om een organisatie te vinden, een ‘Huis van het Kind Brussel’, belast met het hertekenen van de preventieve gezinsondersteuning in Brussel en de navenante subsidieverdeling voor de periode 2023-205.

De Brusselse consultatiebureaus gingen bij de Vlaamse Gemeenschapscommissie aankloppen, dat zich hierop kandidaat stelde om deze opdracht binnen te halen. Maar de VGC was niet alleen. Eén van de consultatiebureaus van de christelijke zuil, Wiegwijs, diende, achter de rug van de andere consultatiebureaus, samen met de Gezinsbond en I-Mens, òòk een kandidatuur in.

En dàt consortium haalde de opdracht binnen. De Vlaamse Gemeenschapscommissie bleef met lege handen achter.

Dat bevestigde Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V) dinsdag in de commissie Welzijn van het Vlaams parlement. Volgens haar is de opdracht correct toegekend door een jury, op basis van punten.

Doorgestoken kaart

Maar daar worden veel vragen over gesteld. “Achteraf gezien was het doorgestoken kaart,” zo klinkt het bij een van de consultatiebureaus. “De opdracht was op maat geschreven van de Gezinsbond.”

De woede binnen de sector is groot. Sommigen spreken van een 'coup'.

Niet alleen voelen ze zich bekocht door één van de consultatiebureaus, Wiegwijs, dat een dubbel spel lijkt te hebben gespeeld, ze zien het ook helemaal niet zitten om te gaan samenwerken met een organisatie die tot de christelijke zuil behoort (Wiegwijs is onderdeel van de de Christelijke Mutualiteit, SVG). “Hoe gaat dat geld verdeeld worden? Wiegwijs, deel van het consortium, heeft zelf een aantal consultatiebureaus in Brussel.”

Het gaat om relatief weinig geld. Er is in Brussel zo'n 600.000 euro te verdelen. “Maar een deel zal al sowieso naar de Gezinsbond gaan voor het verdelen van de subsidies (het zou gaan om 10 procent, SVG), en naar de consultatiebureaus van Wiegwijs. En wat blijft er dan nog over voor de andere consultatiebureaus en de andere werkingen van de preventieve gezinsondersteuning?”

Een ander punt van kritiek is dat het consortium, dat de opdracht binnenhaalde, weinig expertise heeft binnen Brussel. “Het gaat hier toch vooral om Vlaamse organisaties met weinig voeling voor wat er lokaal in de hoofdstad leeft,” zo valt te horen.

In de achtergrond speelt ook een strijd over de (ideologische) aanwezigheid op het terrein in Brussel. De Gezinsbond is officieel pluralistisch maar wordt toch door velen als een organisatie van de christelijke zuil gezien. "En Wiegwijs zal haar banden met de Christelijke Mutualiteit ook wel uitspelen om het marktaandeel in Brussel te vergroten," zo klinkt het. En dan is er ook nog I-mens. Die organisatie heeft wel wortels in de socialistische en liberale zuil, maar is vandaag (nog) niet erg actief in de preventieve gezinsondersteuning in Brussel.

De Gezinsbond moet nu een businessplan opmaken, om de sector te hertekenen. Dat zou tegen eind oktober moeten klaar zijn. Volgens minister Hilde Crevits moeten de VGC en de lokale consultatiebureaus daarbij betrokken worden, maar na wat gebeurd is, is het water tussen de Gezinsbond en de consultatiebureaus wel heel diep.

Wat met Ket in Brussel?

Vreemd genoeg bestaat er al een organisatie dat zichzelf het Huis van het Kind Brussel noemt. Het gaat om de vzw Ket in Brussel. Het overkoepelt de bestaande Brusselse consultatiebureaus maar de Raad van Bestuur besliste om niet mee te dingen bij de Vlaamse Gemeenschap en zich aan te sluiten bij de kandidatuurstelling van de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

Vzw-voorzitter Paolo De Francesco zegt dat de vzw niet het 'beleidsvoerend vermogen' heeft om subsidieverdeler te zijn. "We hebben beslist om niet te kandideren en ons aan te sluiten bij de kandidatuur van de VGC."

Pittig detail: Paolo De Francesco, van CD&V-signatuur, werkt sinds een jaar als hoofd van de studiedienst van… de Gezinsbond. Het was net de Gezinsbond die de opdracht binnenhaalde, samen met een van de leden van de vzw, in een volgens critici niet erg transparante procedure. Voor De Francesco is er niets aan de hand. Hij zegt dat hij 'de Gezinsbond' niet is. "Hiervoor moet je de woordvoerder van de Gezinsbond zijn."

Wat er nu met de vzw Ket in Brussel moet gebeuren is onduidelijk, maar De Francesco sluit niet uit dat de organisatie zal worden opgedoekt. “Alles hangt ervan af wat in het businessplan staat van het nieuwe consortium (Gezinsbond-Wiegwijs-Imens, SVG).”

Dubbel spel

Wie alvast niet tevreden is met de gang van zaken is professor Michel Vandenbroeck, hoofddocent gezinspedagogie aan de Universiteit Gent en een veelgevraagd expert als het gaat over kinderopvang.

Hij was tot voor kort ondervoorzitter van de vzw Ket in Brussel. Toen bekend werd dat de Gezinsbond de opdracht binnenhaalde, en dat Wiegwijs als lid van Ket in Brussel een kandidatuur had ingediend samen met de Gezinsbond, parallel aan de VGC, heeft hij prompt zijn ontslag ingediend als ondervoorzitter. “Samen met de overgrote meerderheid van de Raad van Bestuur,” zegt Vandenbroeck. “We hadden samen met de consultatiebureaus een gedragen voorstel. Dat in volle vertrouwen door de VGC is ingediend. Als een van die consultatiebureaus tegelijk een eigen voorstel indient, zonder ons daarin te kennen, dan speel ik niet meer mee.”

Hij noemt de beslissing van de Vlaamse regering verder onbegrijpelijk: “Dit is niet meer of niet minder dan een motie van wantrouwen van Vlaanderen ten aanzien van de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Waarom heeft Vlaanderen niet voor de VGC gekozen? Vertrouwt ze de VGC niet? In de oproep voor Brussel staat dat een overheid niet mag meedingen. Er wordt nu gezegd dat dit een voorafspiegeling is van hoe het in de rest van Vlaanderen zal gebeuren. Dat zou willen zeggen dat de stad Gent of Antwerpen niet meer zou mogen meedingen voor het Huis van het Kind. Dit brengt ons helemaal terug naar la liberté subsidiée uit de negentiende eeuw (het idee dat de zuilen zelf over overheidsgeld mogen beschikken om het te verdelen, SVG).”