Alleen nog passiefbouw in 2015

Het Gewest wil de beste leerling van Europa zijn inzake duurzaamheid. Vanaf 2015 moet alle nieuwbouw passiefbouw zijn. Dat staat in een ontwerpordonnantie die de regering in eerste lezing heeft goedgekeurd. Maar niet iedereen is even enthousiast.

H et is niet zozeer het autoverkeer, en al zeker niet de industrie, maar wel de gebouwen die in Brussel verantwoordelijk zijn voor de grootste CO2-uitstoot. Bijna twee derde van de uitstoot in de hoofdstad is afkomstig van de verwarming en koeling van woningen (43 procent) en kantoren (20 procent).

Volgens het regeerakkoord moeten tegen 2025 de broeikasgassen met dertig procent gedaald zijn (ten opzichte van 1990). Brussel onderschrijft hiermee de klimaatdoelstelling die ook andere Europese steden hebben aangenomen. Dit kan alleen lukken als het energieverbruik in de Brusselse ge­bouwen wordt aangepakt.

De Brusselse regering heeft de afgelopen jaren al een en ander gedaan (hoge energiepremies, bewustmaking, proefprojecten). Minister van Leefmilieu Evelyne Huytebroeck (Ecolo) schakelt nu een versnelling hoger. Ze wil de in de jaren 1990 in Duitsland en Zweden ontwikkelde Passivhaus Standard verplicht maken voor alle nieuwbouw en zware renovatie in Brussel vanaf 2015.

Dat staat in een ontwerpordonnantie die net voor de kerstvakantie in een eerste lezing is goedgekeurd door de regering-Picqué. Eerder al hebben de Gomb en de sociale huisvestingsmaatschappijen afgesproken om voortaan alleen nog passief te bouwen.

De maatregel is drastisch. "Vandaag is de warmtevraag voor een gebouw gemiddeld 150 kilowattuur (kWh) per vierkante meter per jaar," zegt Huytebroeck. "Voor nieuwbouw zal de warmtevraag vanaf 2015 niet meer dan 15 kWh mogen bedragen." Een tiende van het huidige energieverbruik, dus.

Dat betekent dat bij de bouw van nieuwe woningen, kantoren, scholen enzovoorts de klassieke centrale verwarming overboord wordt gegooid. Geen mazout- of gasketel meer, maar een efficiënte isolatie met hoge luchtdichtheid, gecombineerd met een warmtewisselaar die voor de juiste temperatuur in huis of kantoor zorgt.

De ontwerpordonnantie heeft nog wel een weg te gaan voor ze tot uitvoer kan worden gebracht. Regering en parlement moeten hun definitieve zeg nog doen.

Toch worden nu al kanttekeningen geplaatst bij de maatregel, met name door bouwexperts in energie. Professor Dirk Saelens (KU Leuven), een ingenieur met veel expertise in energiezuinige gebouwen en passiefhuizen, zegt dat de Passivhaus Standard technisch perfect uitvoerbaar is. "Toch sta ik huiverachtig tegenover de algemene verplichting ervan," zegt hij. "Uit studies blijkt dat de passiefstandaard economisch niet rendabel is. Dat heeft te maken met de hoge marginale kosten. Voor zeg maar honderd euro per vierkante meter kun je tot 20 kWh gaan, maar om aan 15 kWh te raken, is nog eens honderd euro nodig." Dat betekent dat de bouwkosten met vijf à vijftien procent zullen stijgen, "en dan is het risico niet gering dat investeerders zullen wegblijven."

Naast de marktverstoring ziet Saelens nog een nadeel. "De passiefstandaard is een rekengetal. Het communiceert makkelijk, maar men kan het niet zomaar overal op toepassen. Het is voor woningen ontwikkeld, maar is het ook op scholen toepasbaar? Of kantoren? Daar is geen consensus over. Bovendien zijn bij passiefbouw andere factoren van tel, zoals de ligging. Gebouwen met een slechte ligging zijn benadeeld. En zelfs al ligt een lap grond op het zuiden, als er een hoge flat voor staat, dan is het voordeel helemaal tenietgedaan."