Alternatieve audiogids voor Brussel van David Helbich

Er zijn kunstenaars die je naar een stad doen kijken, die je over een stad doen lezen, en er zijn er die je naar een stad doen luisteren. David Helbich, bekend van zijn fotoboek met 'Belgian Solutions', heeft voor de Beursschouwburg een alternatieve audiogids van Brussel uitgewerkt met als naam 'Brussels tracks'.

David Helbich (Berlijn 1973) is een Duitse kunstenaar die sinds 2002 in Brussel woont. Voor hij hier aanbelandde, woonde hij onder meer in netjes geordende steden als Freiburg en Amsterdam. Hij trok dan ook grote ogen en oren toen hij voor het eerst de Brusselse straten doorkruiste.

Maar uiteindelijk bevielen ze hem zozeer dat hij wandelingen begon te maken die onder meer het bekende fotoproject Belgian Solutions opleverden, waarmee geïmproviseerde ad hoc oplossingen voor kleine praktische stedelijke problemen werden vastgelegd.

Maar behalve een man van het beeld en van het woord is Helbich ook een man van het geluid. Hij studeerde muziek en filosofie, geeft muziekanalyse aan dansschool Parts en probeert de combinatie van choreografie en muziek ook uit in stadschoreografieën, soundwalks en audiogidsen die gestoffeerd zijn met field recordings en instructies die je de stedelijke werkelijkheid op een andere manier doen ervaren.

Eén van die projecten loopt momenteel in de Beursschouwburg. Brussels tracks stuurt je met een mp3-speler, een forse koptelefoon en een instructieboekje het stadscentrum in voor een geanimeerde wandeling die je op je eentje of in groep en op eigen tempo kan maken.

Verwacht daarbij geen toeristische informatie, historische weetjes of andere stadsverhalen. Helbichs werkwijze bestaat erin de deelnemer zelf beter te laten kijken - of in dit geval luisteren - naar de onvermoede details die de werkelijkheid reliëf geven.

“Ik voeg geen inhoud toe aan de stad, alleen vorm. Ik frame de werkelijkheid. Toeristen dwalen dikwijls in sneltempo door een stad, terwijl je je juist beter integreert als je een tijdlang niet beweegt.”

Derde oor
Nog tot eind mei kan je van woensdag tot zaterdag tussen 12 en 22 uur in het zog van Helbich op stap gaan in het centrum.

Ik heb dat even voor u uitgeprobeerd. Hoewel ik niet stond te springen om met twee van die dikoren de straat op te gaan en mijn gebruikelijke zelfverzekerde tred in te ruilen voor het weifelend gedraai en gekeer dat gepaard gaat met het lezen en volgen van de niet helemaal eenduidige handleiding.

Komt daarbij dat die dekselse Helbich ook niet vies is van wat humor op tijd en stond. Zo tref je bij de warm-up oefeningen in het boekje al instructies aan als “Look at your left ear”, “Point at both ears”, of “Imagine a third ear on your forehead”. Bij de eerste stop op de trappen van de Beursschouwburg probeert Helbich je vervolgens te overhalen om “naar links”, “naar rechts” of “achter je hoofd” te luisteren. Zoveel mindfulness kan die drukke plek nauwelijks verdragen.

In de categorie practical jokes past ook een track als Key Notes. Die moet je afspelen terwijl je je koptelefoon losjes aan zijn kabel heen en weer zwiert vanuit je heup. Omdat uit de koptelefoon het geluid van rinkelende sleutels weerklinkt, lijkt het dan alsof je op een zomerse dag gezwind met je sacoche op en neer deint.

Op het einde van de wandeling mag je de koptelefoon zelfs als een hond aan de leiband achter je aanslepen. De track Good-bye laat dan het aandoenlijk geblaf horen van het beestje dat op deze korte stadswandeling je vriendje is geworden.

Tussendoor komt het bijvoorbeeld ook nog tot grensoverschrijdend seksueel gedrag met het Coca-Colagebouw op het De Brouckèreplein. Ik moet toegeven dat ik dat soort fratsen niet altijd tot in de details volgens het boekje heb uitgevoerd.

Gelukkig zitten in het parcours ook haltes met subtielere suggestieve instructies. Die op het dak van Parking 58 bijvoorbeeld. Daar slaagt Helbich erin om je eerst met behulp van een grondplannetje en het geluid van fluitende vogeltjes en voetstappen in het grind naar het park van Versailles te transporteren, en daarna met een fotomontage en een field recording naar een appartementsblok in het Palestijnse Nabloes.

Ook passages aan de bushalte in de Bisschopstraat of het shoppingcentrum City 2 worden met de extra geluidslaag die de mp3-tracks over de bestaande realiteit heen leggen een geestverruimende ervaring.