Armoedeverenigingen ongerust: ‘Vaccins bereiken onze doelgroep niet’

Willen we voldoende mensen in ons land vaccineren, dan zullen we ook de meest kwetsbare groepen moeten bereiken. Armoedeorganisaties en experts zijn er niet gerust op. ‘Een heleboel mensen zullen de brief niet begrijpen.’

Buurtwerker Steven De Walsche van de vzw Vrienden van het Huizeke wijst op de problemen die de Brusselse context mogelijk oproept. Alle verschillende nationaliteiten moeten bereikt worden in zoveel mogelijk talen. Daar komt nog bovenop dat overheidscommunicatie niet altijd aankomt. "De mensen van onze doelgroep zijn geen middenklasser: flyers en posters werken niet. De post wordt niet altijd geopend. Sociaal werkers zullen een grote rol spelen in om de mensen correct te informeren."

De Walsche vreest bovendien dat de registratie voor problemen zal zorgen. "Een code ingeven op het internet zorgt voor problemen. Je telefonisch registreren kan wel, maar veel van de mensen in onze doelgroep hebben slechte ervaringen met telefoneren. Vooral sinds het begin van de pandemie worden ze erg lang in de wacht gezet als ze de mutualiteiten of de energieleverancier willen bellen."

Groepsimmuniteit

Om aan de groepsimmuniteit te geraken moet minstens 70 procent van de bevolking zijn gevaccineeerd. Maar een grote groep mensen dreigt volgens armoede-experts uit de boot te vallen. Dat schrijft De Morgen. Zo heeft 30 procent van de Belgen bijvoorbeeld een lage gezondheidsgeletterdheid. Dat betekent dat ze moeilijk begrijpen wat een ziekte omvat en waarom een vaccin nodig is. Naar schatting leeft 20 procent van de inwoners van België in armoede of sociale uitsluiting, net als tienduizenden dak- en thuislozen en sans-papiers.

Henk Van Hootegem vreest dat de vaccinatiecampagne mensen in bovengenoemde situaties niet zal bereiken. De coördinator van het Interfederale steunpunt tot bestrijding van armoede schuift wel een aantal oplossingen naar voor, in overleg met organisaties op het terrein. Zo vraagt hij om outreachende initiatieven vanuit de vaccinatiecentra naar mensen in precaire situaties toe.

Mobiele teams

Elk vaccinatiecentrum zou bijvoorbeeld zicht moeten hebben op de sociale kaart van de gemeente en wijken, met de lokale organisaties die met de doelgroepen contact hebben, zodat die hen informatie kunnen verschaffen. Ook zou er bijvoorbeeld een shuttledienst kunnen komen naar de centra, of gratis openbaar vervoer.

Anderzijds zouden ook mobiele teams eropuit kunnen trekken om naar de mensen toe te gaan. "Op dit moment komen de teams ook naar de woon- en zorgcentra toe," zegt Van Hootegem. "Ook voor daklozen is het niet evident om ter plaatse te gaan: ze moeten de brief ergens kunnen ontvangen, men moet de afspraak bevestigen via een website – weliswaar is er ook telefonische begeleiding – maar die zaken liggen niet voor de hand."

Daar sluit Barbara Goethals, staflid Armoede bij het Brussels Platform Armoede, zich bij aan. Mobiele teams zijn ook volgens Goethals een goede oplossing, net als toegankelijke vaccinatiecentra. "De drempel naar de vaccinatiecentra moet zo laag mogelijk zijn. Mensen zouden bijvoorbeeld ook zonder afspraak op bepaalde plaatsen terecht moeten kunnen. De registratie en vaccinatie kunnen ze dan ter plaatse doen. Zo kan alles gebeuren in één beweging."

Vaccineren en registratie

Ze wijst ook op het vraagstuk van vaccineren van mensen zonder wettig verblijf. Een deel van die mensen is niet terug te vinden in de registers. "Bij die doelgroep bestaat veel angst om zich te laten registreren," waarschuwt Barbara Goethals, staflid Armoede bij het BPA. De registratie die nodig is om de vaccinatie vanuit medisch oogpunt correct te laten verlopen. Daarbij zou moeten worden uitgelegd dat de registratie niet voor andere doeleinden dan de vaccinatie gebruikt kan worden.

Voor alle kwetsbare groepen geldt dat heldere overheidscommunicatie een belangrijk element is om de campagne te doen slagen. Het Brussels Platform Armoede zit samen met onder andere de VGC en de GGC in een werkgroep die wekelijks samenkomt. Die informatie moet volgens de werkgroep bijvoorbeeld in zoveel mogelijk talen beschikbaar zijn en het liefst gebruik maken van heldere symbolen of infografieken.

Samenwerking in de maak

De afgelopen dagen is het interfederale Steunpunt tot bestrijding van armoede begonnen met het leggen van contacten met de beleidsverantwoordelijken en de coördinatoren van de vaccinatiecentra. "We willen laten weten dat armoede-organisaties hun expertise graag willen inzetten voor de verdere uitrol van de vaccinatiecampagne." Van Hootegem hoopt dat een dergelijke samenwerking in de komende maanden tot stand kan komen.