Armste gezinnen wachten nog steeds op uitbetaling huurtoelage

Zeven jaar na de invoering van een huurtoelage kregen slechts 400 van de 10.000 Brusselse gezinnen die er recht op hadden de steun. Een nieuwe huurtoelage op initiatief van staatssecretaris Nawal Ben Hamou (PS) moest dat veranderen. Dankzij de eenvoudigere procedure vroegen meteen veel meer mensen ze aan. Maar ook de nieuwe toelage wordt nog niet uitbetaald.

Vandaag donderdag gaat het in de commissie Huisvesting van het Brussels parlement over de huurtoelagen, een financiële steun voor de mensen met de hoogste prioriteit op de Brusselse wachtlijst voor sociale woningen. 49.000 Brusselse huishoudens staan intussen op die wachtlijst, 12.500 komen voor de nieuwe huurtoelage in aanmerking.

Begin 2014 voerde toenmalig staatssecretaris voor Huisvesting Christos Doulkeridis (Ecolo) een gewestelijke huurtoelage van zowat 100 euro per maand in. Die was bedoeld voor zowat tienduizend van de toenmalige 41.000 gezinnen op de wachtlijst voor een sociale woning: degenen die het allerdringendst een sociale woning nodig hadden. Het ging om mensen die een onbewoonbare of onaangepaste woning huurden, maar ook bijvoorbeeld daklozen.

Na de gewestverkiezingen van 2014 werd Céline Fremault (CDH) minister van Huisvesting. Een jaar later, in juni 2015, stelde toenmalig parlementslid Alain Maron (Ecolo) vragen over de ingevoerde huurtoelage, die volgens hem met ernstige administratieve problemen kampte. De procedure bleek bijzonder zwaar, en het kwetsbare publiek moest een hele resem documenten invullen voor de aanvraag. Bovendien wachtten vele mensen al maanden op antwoord.

Parlementslid Vincent De Wolf (MR) klaagde aan dat ingediende dossiers gebrekkig opgevolgd werden door de administratie van Brussel Huisvesting. "Na ellenlange wachttijden en veelbelovende brieven gebeurt er helemaal niets."

Na vier jaar: 209 huishoudens

Minister Fremault antwoordde dat het probleem bij de software lag, die nog niet aangepast zou zijn aan de nieuwe toelage. In 2018 keurde het parlement op Fremaults initiatief een ordonnantie goed die de huurtoelage moest uniformiseren en makkelijker toegankelijk maken. Want in dat jaar, vier jaar na invoering van de huurtoelage, genoten nog altijd maar 209 huishoudens van een toelage, zo blijkt uit cijfers die een nieuwe ambtenaar bij Brussel Huisvesting met BRUZZ heeft gedeeld. Zelf kreeg hij die van een ex-medewerker van de administratie.

Zonder de toelage spendeerden de tweehonderd begunstigden gemiddeld 58 procent van hun beschikbare inkomen aan huur, met de toelage daalde dat naar 46 procent.

De ordonnantie die schoon schip moest maken, bleef echter dode letter: in 2021 genoten nog altijd maar 400 huishoudens van de huurtoelage, terwijl er dus 10.000 voor in aanmerking komen, merkte staatssecretaris Nawal Ben Hamou, die naar pragmatische oplossingen zocht. In september vorig jaar vaardigde de regering een besluit uit dat de omslachtige procedures uit de ordonnantie moet omzeilen, en deze vrijdag wordt in het parlement gestemd over de afschaffing van die ordonnantie.

Semi-automatisch

De hervorming van de huurtoelage is een maatregel uit Ben Hamous noodplan voor huisvesting, dat ervoor moet zorgen dat 15.000 Brusselse gezinnen een woonoplossing krijgen tegen 2024.

De huurtoelage zal proactief en semi-automatisch toegewezen worden, legde Ben Hamou uit. Het wordt makkelijker om ze aan te vragen – en er is zo ook minder om te verwerken voor de administratie. Mensen die in aanmerking komen krijgen een brief in de bus van Brussel Huisvesting, die ze moeten invullen en ondertekenen. Daarnaast moeten ze een kopie van hun identiteitskaart en huurcontract bijvoegen. Dan kunnen ze de brief terugsturen via de post of per mail.

Het basisbedrag van de toelage is ook verhoogd. Ze varieert nu van 120 tot 280 euro, afhankelijk van de situatie en de samenstelling van het begunstigde gezin. De toekenningscriteria zijn iets ruimer, waardoor 12.500 huishoudens in aanmerking komen voor de toelage. Ben Hamou voorziet daarvoor een budget van 38 miljoen euro.

Op 14 oktober werd een eerste brief naar potentiële begunstigden gestuurd. In tien dagen tijd ontving Brussel Huisvesting al meer dan 6.000 aanvragen, meldde de RTBF. De vereenvoudigde procedure hielp dus alvast bij de aanmelding.

De minister maakte zich aanvankelijk sterk dat de eerste betalingen in januari/februari zouden plaatsvinden, en dat voor wie al eerder aanmeldde dan ook de bedragen van oktober, november en december zouden worden betaald.

Dat is nog niet het geval. De allerarmste huurders op de Brusselse privémarkt zullen dus nog wat langer moeten wachten op hun huurtoelage, en velen van hen ook al jaren daarvoor op de oudere huurtoelage.

400 gezinnen zijn oude huurtoelage kwijt

Dertien voltijdsequivalenten zijn binnen de administratie aan het werk rond de huurtoelages, zei Ben Hamou in december in de commissie Huisvesting op vraag van parlementslid Joëlle Maison (Défi). "Zij behandelen de binnenkomende aanvragen, en sluiten de oude huurtoelagedossiers af."

Want de ongeveer vierhonderd huishoudens die wel de oude huurtoelage kregen krijgen die sinds 1 oktober niet meer, maar ze krijgen dus net als de andere rechthebbenden ook de nieuwe huurtoelage nog niet. De administratie voert hun dossiers eerst in het nieuwe computerprogramma in om te controleren of ze aan de voorwaarden van de nieuwe huurtoelage voldoen, terwijl die voorwaarden ruimer zijn dan vroeger.

Parlementslid Zoé Genot (Ecolo) stelt donderdagmiddag in de commissie Huisvesting vragen aan staatssecretaris Nawal Ben Hamou over de nog altijd niet uitbetaalde huurtoelagen. De administratie van Brussel Huisvesting verwijst voor vragen over de praktische uitbetaling van de huurtoelagen naar het kabinet Ben Hamou. Haar woordvoerster was woensdag niet beschikbaar voor commentaar.