Alles op alles tegen 2024: dit wil regering bereiken met noodplan voor huisvesting

De Brusselse regering investeert 190 miljoen euro extra in het noodplan voor huisvesting. Dat noodplan moet ervoor zorgen dat 15.000 Brusselse gezinnen een woonoplossing krijgen tegen 2024. Het plan wordt donderdagmiddag in detail voorgesteld. Er komen extra sociale woningen, extra huurtoelagen en snellere toekenningsprocedures.

Bij de begrotingsgesprekken was het al aangekondigd: het noodplan voor huisvesting krijgt 190 miljoen euro extra middelen om tegen 2024 alle doelstellingen te kunnen behalen. Dat bedrag komt bovenop het oorspronkelijke budget van 1,3 miljard euro, dat al was voorzien in de Brusselse meerjarenbegroting. Van de 190 miljoen is 20 miljoen afgelopen zomer bij het Brusselse relanceplan gerekend, nog eens 170 miljoen werd bij de begrotingsgesprekken in de herfst toegevoegd.

Concreet wil staatssecretaris voor Huisvesting Nawal Ben Hamou (PS) dat er een woonoplossing komt voor 15.000 Brusselse gezinnen tegen 2024. Ter herinnering: er staan nog altijd 49.000 gezinnen op de wachtlijst voor een sociale woning in Brussel. De regering noemt het noodplan al sinds de start van de legislatuur één van hun speerpunten. Nu is het ook in 33 concrete actiepunten gegoten.

“Ik ben ervan overtuigd dat we alle krachten moeten gebruiken, zowel publiek als privé, om deze doelstellingen te behalen", zei Ben Hamou tijdens de persconferentie donderdag. "We hebben het plan uitgevoerd in samenwerking met alle huisvestingsactoren in Brussel en alle 19 gemeenten. Ik kon ook rekenen op de steun van mijn collega’s uit de regering. Zo bekijken we huisvesting vanuit een breder, overkoepelend perspectief."

Meer sociale woningen

Eerst en vooral wil de regering het aanbod en de kwaliteit van sociale woningen verhogen. Dat doet ze door extra sociale woningen te bouwen: 5.573 nieuwe woningen, meer bepaald, die tegen mei 2024 instapklaar moeten zijn.

Daarnaast gebruikt de regering de budgetverhoging om nieuwe sociale woningen aan te kopen. Dat kunnen sleutel-op-de-deurwoningen zijn of bestaande woningen in gemeenten die gerenoveerd kunnen worden. In totaal moeten er zo nog eens minstens 650 sociale woningen bijkomen tegen 2024. Verder krijgen gemeenten extra middelen om bestaande woningen aan te kopen, om ze dan te herbestemmen tot sociale woningen.

Met alle gemeenten wordt een ‘gemeentecontract’ opgesteld om lokale huisvestingsoplossingen te bepalen. Daarvoor stelt Ben Hamou ook één nieuwe, gewestelijke ambtenaar per gemeente aan. Bovendien wil de regering ervoor zorgen dat huurders in openbare woningen van gemeenten, OCMW’s of de Grondregie, aan hetzelfde (lagere) tarief kunnen huren als sociale huurders. Dat moet nog eens 1.750 gezinnen helpen.

Als vierde optie kijkt de regering naar de privésector. Ze wil meer dan 2.500 nieuwe woningen via Sociale Verhuurkantoren (SVK’s) voorzien tegen 2024. Een nieuw comité moet de projecten van privé-ontwikkelaars en privé-investeerders beter evalueren.

En dan is er nog een groot renovatieplan. Tegen 2024 moeten 36.758 bestaande sociale woningen opgeknapt en vooral beter geïsoleerd worden. Zo zal het energieverbruik omlaag gaan, wat de tarieven voor de huurders verder moet verlagen. Er komen zonnepanelen op de daken van alle sociale woningen van de Openbare Vastgoedmaatschappijen (OVM’s). Daarvoor trekt het Gewest 10 miljoen euro uit in het Energie-Klimaatplan. Dat budget staat los van het huidige noodplan.

Meer steun voor huurders

Om de wachtlijst voor sociale woningen verder te verkorten, wil de regering de criteria voor de toekenning ervan versoepelen. Dat moet vooral grote gezinnen wat sneller helpen.

Maar ook huurders die geen sociale woning krijgen, wil ze ondersteunen. Het systeem van huurtoelagen, dat vandaag heel complex is, moet min of meer automatisch verlopen op basis van inkomensgegevens en de gezinssamenstelling. Zo zouden minstens 12.500 gezinnen die vandaag op de wachtlijst voor een sociale woning staan, alvast een huurtoelage krijgen. Die toelage wordt ook opgetrokken van 200 euro naar 280 euro, afhankelijk van de situatie.

Nog eens 2.200 mensen komen in aanmerking door een dringende nood aan huisvesting. Denk dan aan slachtoffers van familiaal geweld, dakloze personen of jongeren in een kwetsbare thuissituatie. Voor deze groepen belooft de regering nog vóór 2024 nieuwe opvangplaatsen.

Op de private huurmarkt komt iets meer controle. Een nieuwe huurcommissie moet beter toezicht uitoefenen op de billijkheid van Brusselse huurprijzen. Verhuurders zullen kunnen kiezen om zich te 'conventioneren'. Wie daarvoor kiest, gaat een verbintenis aan met het Gewest: als zij de referentiehuurprijzen hanteren, krijgen zij meer toegang tot renovatiepremies en andere voordelen.

En om leegstand te bestrijden, krijgt de bevoegde dienst binnen Brussel Huisvesting acht nieuwe, voltijdse collega’s. "De bestrijding van leegstaande woningen is een belangrijke pijler van dit huisvestingsplan. We zullen hier bijna 5 miljoen aan uittrekken", zegt Ben Hamou. "Gemeenten voorzien zelf niet over genoeg personeel of middelen om alle leegstand aan te pakken. Een krachtige gewestelijke steun leek me dan ook essentieel.”

Administratie moet eenvoudiger

De regering wil tenslotte nog de eigen diensten efficiënter laten werken. Er bestaan al procedures om leegstaande woningen in openbaar beheer te brengen. Die procedures wil de regering eenvoudiger maken en bovendien bekender bij gemeenten.

Voor vastgoedprojecten die ook sociale woningen betrekken, wil ze bijvoorbeeld sneller vergunningen toekennen. Concreet legt de regering een maximum van 95 dagen op voor urban.brussels, die de stedenbouwkundige vergunningen uitschrijven. "Deze nieuwe procedure zou tussen 30 en 50 procent van de tijd moeten besparen voor ontwikkelaars. Ons doel is om vergunningen af te leveren na 3 maanden procedure", zegt staatssecretaris voor Stedenbouw Pascal Smet (one.brussels). Smet wil ook dat de architectuur van sociale woningen kwalitatief is. "Dat is een kwestie van respect", vindt hij.

De gewestelijke huisvestingsinspectie krijgt ook 14 extra voltijdse medewerkers. Zij moeten toezien op de bewoonbaarheid van woningen.

En voor wie eerder aan kopen denkt, belooft de regering de aankoop van een eerste woning aantrekkelijker te maken. Dat moet “het behoud van de middenklasse” stimuleren. Het huidige systeem van korting op de registratierechten, blijft behouden. "We gaan nog evalueren hoe we die techniek kunnen afstemmen op de stijgende woningprijzen", zei minister van Begroting Sven Gatz (Open VLD). "Vandaag kan ik daar nog niet in detail op ingaan."

Nieuw evaluatiecomité

Om de uitvoering van alle actiepunten op te volgen en te verzekeren, roept staatssecretaris Ben Hamou een nieuw sturingscomité in het leven. Een team van experts moet elke maand aan de regering rapporteren welke problemen zich voordoen en hoe ze die kunnen verhelpen.

"Voor woonoplossingen heb je de dienst urbanisme nodig, de dienst huisvesting, enzovoort. Als een document dan ergens niet verstuurd is, verlengen de procedures overal. Dat wil ik niet meer", legt Ben Hamou uit. "Ik wil één comité dat alles opvolgt en de communicatie tussen de verschillende administraties verbetert. Dat is een nieuwe manier van werken in Brussel. Ik reken op dat comité om ervoor te zorgen dat alles klaar is tegen 2024." De experts zullen deze maand nog worden aangesteld, besluit Ben Hamou.