Arthur Langerman verzamelt spotprenten tegen oplaaiend antisemitisme

Met zijn collectie van ruim 7.000 antisemitische tekeningen, cartoons, schilderijen, sculpturen en objecten wil Ukkelaar Arthur Langerman (75 jaar) forse tegenwind geven tegen de heropleving van Jodenhaat. Die wordt voor het eerst deels tentoongesteld in Mechelen, en verhuist daarna naar Berlijn. "Dit soort spotprenten moest en moet uit het handelscircuit."

“In het angstaanjagende klimaat van opnieuw oplaaiend antisemitisme kan ik niet anders dan meer ruchtbaarheid geven aan mijn private verzameling”, stelt de collectioneur, wiens verzameling binnenkort in Mechelen te zien is, en daarna ook in Berlijn. “Jongeren moeten de ogen openen voor de gruwel. Want rond mij zie ik meer en meer Joden die het niet langer zien zitten om hun kinderen in België te laten opgroeien. Zij verlaten het land voor Amerika of Israël.”

Arthur Langerman was nog een peuter toen een dertigtal leden van zijn familie werden vermoord tijdens de Shoah in Wereldoorlog II. Zijn ouders werden op het Transport XXV gezet, van de Dossinkazerne in Mechelen richting Auschwitz-Birkenau.

Zijn moeder overleefde het uitroeiingskamp, maar verbeet stilzwijgend haar leed tot het einde van haar leven. Als gedreven door een zoektocht naar verklaringen begon Langerman memorabilia te verzamelen die het product waren van de nazipropaganda. Na ruim vijftig jaar tijd bezit hij één van ‘s werelds grootste collecties over het onderwerp.

Wat ervoer u toen u voor het eerst een antisemitische prent zag als twintiger?
Arthur Langerman: "In die tijd schuimde ik rommelmarkten af en bezocht zieke mensen, bij wie ik brocante en interessante documenten kon vinden. Snuffelend in een hoop oud papier op de voddenmarkt in Brussel of Antwerpen – ik weet niet meer waar juist - kwam ik een affiche tegen uit Der Stürmer, het nazimagazine bij uitstek. Er stonden misvormde en duidelijk psychisch gestoorde Joden op met als bijschrift ‘Juden lachen’. Ik was geschokt dat dit een prent was waarmee duidelijk zou moeten gemaakt worden hoe lachende Joden eruit zagen. Meteen heb ik de affiche gekocht opdat niemand anders het zou kunnen zien en kopen."

"Dit soort spotprenten moest en moet uit het handelscircuit, is mijn stelling. Vermits het allemaal niet zoveel geld kost, heb ik het liever zelf in huis dan dat het blijft liggen in de handel. Vandaar dat ik ook van veel haatprenten meerdere exemplaren heb."

En wat doet het u vandaag nog als u dergelijke karikaturale of racistische afbeeldingen tegenkomt?
Langerman: "Uiteraard ben ik er na 50 jaar verzamelen volledig blind voor geworden. Ik ervaar er geen emotie meer bij. Prentkaarten die Joden vergelijken met insecten, spinnen en ratten die platgetrapt moeten worden, raken me niet meer. Maar het is duidelijk dat ze de voorbode zijn van de Shoah. Het zorgt voor een hersenspoeling van de mensheid, een mediatieke overkill."

"Alsof moet worden duidelijk gemaakt dat er een groep mensen bestaan die niet mag deelnemen aan de wereld. En dat men komaf moet maken met hun aanwezigheid onder ons. Dat dit een gevaar is, is duidelijk gebleken toen de Duitsers na die foute informatie zijn overgegaan tot blindelingse uitroeiingsacties van de Joden. Dit mag zich niet herhalen, vandaar mijn collectie. Bij de eerste tentoonstellingen in 2017 in de Dossinkazerne (Mechelen) en nadien, groter in Caen (met 150.000 bezoekers, red.) is gebleken dat het bezoekers raakt. Ik zag meisjes wenen bij het mensonterende prentenmateriaal."

Vandaag wordt dit soort racisme toch niet meer aanvaard, vanwaar dan nog uw vrees?
Langerman: "De afwijzing van dit soort racisme mag dan wel officieel zijn, maar het gevaar is meer dan sluimerend. Na vijftig jaar is het opnieuw een dreiging. Tijdens een manifestatie voor het Beursgebouw hoorde ik haatslogans tegen Joden. En in Duitsland zijn er nog meer oproerbijeenkomsten. Men heeft zelfs president Emmanuel Macron verweten dat hij het slaafje van de familie de Rothschild is."

"We zitten duidelijk in een negatief klimaat van heropleving van het antisemitisme. Joodse kennissen verlaten er zelfs het land voor. Als je bij manifestaties ‘Dood aan de Jood’ hoort roepen, heb je weinig zin om hier te blijven."

"Verkeerdelijk wordt de link gelegd met de problemen tussen Israël en Jordanië, en wordt elke Jood vereenzelvigd met een Israëliet. Jan-met-de-pet verstaat het niet en besluit snel: ‘Het zijn weer de Joden’, zoals al honderden jaren een zondebok gezocht wordt. Bovendien wordt met de opflakkering van een klassieke islam in onze contreien de Koran slecht gelezen en geïnterpreteerd (Mohammed die aanzet tot het doden van Joden, red.). Vandaar mijn verzameling, die gelukkig ook vele jongeren raakt en doet nadenken."

Bekijk ook de BRUZZ-reportage over Arthur Langerman in BRUZZ24: