Bonte coalitie wil van 8 mei ook in Vlaanderen en Wallonië officiële feestdag maken

8 mei - de dag waarop in 1945 nazi-Duitsland capituleerde en de Tweede Wereldoorlog eindigde - is enkel in Brussel een officiële feestdag. Daar wil de 8 mei-coalitie, een samenwerkingsverband van onder meer vakbonden en middenveldorganisaties, verandering in brengen. "Het is tijd om 8 mei opnieuw de plaats te geven die deze dag verdient, als bijkomende Belgische feestdag," staat in de oproep.

In verschillende landen, zoals Frankrijk, is 8 mei een officiële feestdag. In België kregen schoolkinderen lange tijd vrijaf op die dag, maar dat werd in 1974 afgeschaft. Enkel in het Brussels Gewest is 8 mei sinds 2019 wel een officiële feestdag. Die dag is het namelijk ook de gewestelijke feestdag, het Irisfeest.

De Vlaamse feestdag valt op 11 juli, de herdenking van de Guldensporenslag in 1302 in Kortrijk. Het Brussels Gewest had lange tijd geen datum voor een officiële feestdag vastgesteld. Het Irisfeest werd elk jaar op een andere datum gevierd, rond het moment waarop de iris bloeit.

In 2003 werd uiteindelijk gekozen voor een vaste datum: 8 mei. De bloei van de iris is zo nog steeds een belangrijke referentie, maar Brussel wou ook "duidelijk stellen dat wij bouwen aan een Gewest dat openstaat voor alle culturen en dat zich verzet tegen alle vormen van extremisme."

Het idee om van die dag uiteindelijk een reglementaire feestdag te maken, kaderde in een reeks maatregelen die het welzijn op het werk voor Brusselse ambtenaren moest verbeteren en was vooral een initiatief van Fadila Laanan (PS), toenmalig staatssecretaris bevoegd voor het openbaar Ambt.

Nationale feestdag

De 8 mei-coalitie pleit ervoor om van 8 mei een nationale feestdag te maken. De coalitie is een initiatief van Ellen De Soete, een van de getuigen in de Canvas-reeks "Kinderen van het verzet". Haar moeder maakte tijdens de Tweede Wereldoorlog deel uit van het verzet. "Vandaag is bij ons de herinnering aan 8 mei vervaagd," zegt De Soete. "Veel mensen weten niet meer wat fascisme inhoudt en gaan historische feiten bagatelliseren."

Heel wat andere personen en organisaties steunen de oproep, zoals de vakbonden ACV en ABVV, middenveldorganisaties als 11.11.11, de Vrouwenraad en de Liga voor de Rechten van de Mens, en een aantal historici, kunstenaars en andere mensen uit de cultuursector.

Ook VUB- hoogleraar en Brusselkenner Eric Corijn steunt het idee. “We willen van het einde van de Tweede Wereldoorlog minstens een even belangrijke dag maken als het einde van de Eerste Wereldoorlog - wat al heel lang een feestdag is. De nederlaag van Duitsland was vooral de nederlaag van het Nazi-regime."

Die herdenking is volgens Corijn belangrijk in de huidige politieke context. "Met opkomend extreemrechts en toenemend nationalistisch denken in Europa, België en specifiek Vlaanderen mogen we 8 mei niet vergeten, de overwinning op het facisme. En vooral in het raam van de huidige oorlog gaat het om de verdediging van de democratie tegen autoritaire regimes."

Dat 8 mei de Brusselse feestdag is, is volgens Corijn niet verrassend. "Zo'n feestdag verwijst naar eenheid. In Vlaanderen en Wallonië is eenheid gebaseerd op gemeenschappelijkheid. Brussel is de meest diverse stad van Europa. Er is geen sprake van 'één volk'. Alle Brusselaars komen van ergens anders, waardoor eenheid gebaseerd is op diversiteit."

Al haalt Corijn wel aan dat veel Brusselaars niet op de hoogte zijn van de referentie naar het einde van de Tweede Wereldoorlog. Net daarom is hij een van de ondertekenaars om van 8 mei een nationale feestdag te maken.

Om de eis kracht bij te zetten, organiseert de 8 mei-coalitie op zondag 8 mei om 11 uur een herdenking bij het monument ‘De Weerstander’ aan het Fort van Breendonk. Het fort ten zuiden van Antwerpen werd tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetter gebruikt als nazi-gevangenis voor vooral politieke gevangenen.