Brusselaars vast in Tanger: 'Al elf vluchten geboekt die geannuleerd zijn'

Heel wat Brusselaars zitten al sinds maart vast in Tanger, in het noorden van Marokko. Net toen Marokko het luchtruim weer openstelde voor vluchten, besliste België dat mensen uit Marokko nog niet mogen inreizen. Chauffeur Abdessamad Rzin kocht al elf keer tevergeefs een vliegticket. Keer op keer worden de vluchten geannuleerd.

Sinds 1 juli zijn de EU-lidstaten begonnen met het opheffen van de beperkingen op niet-essentiële reizen naar de EU. De Europese Commissie heeft een lijst opgesteld met landen die daarvoor in aanmerking komen, en Marokko valt daar ook onder. Maar elke lidstaat kan beslissen om bijkomende beperkingen op te leggen. De Belgische overheid besliste dat reizen vanuit die niet-EU landen nog niet toegelaten worden.

Dat terwijl Marokko veel minder besmettingen en overlijdens kent dan België, betreurt Brusselaar Mohsin Mouedden, oprichter van de Facebookgroep 'Belge Bloqués au Maroc', waar mensen informatie uitwisselen over een terugkeer naar België. Uit de cijfers van de John Hopkins University blijkt dat er in Marokko nog geen 300 coronaslachtoffers te betreuren vallen, tegenover ruim 9.700 in België. "Stel dat er cijfers worden achtergehouden, stel dat Marokko op 3.000 zit, dan nog is dat niet hetzelfde als België," zegt Mouedden.

Repatriëring mislukt

De Marokkaanse autoriteiten kondigden maandag een nieuwe lockdown van de stad Tanger aan, maar die werd diezelfde avond nog opgeheven. Toch is het ook voor buschauffeur Abdessamad Rzin, die al maanden vast zit in Tanger, allesbehalve duidelijk wanneer hij zal kunnen terugkeren naar Brussel, waar hij woont. "Ik stond op de lijst voor repatriëring. Het Belgisch consulaat had beloofd dat ik op 10 juli mocht vliegen, ik zou gebeld worden door TUI Fly om dat te bevestigen, maar dat gebeurde nooit."

Rzin belde die dag verschillende keren, maar kreeg geen antwoord. "Afgelopen vrijdag om 10 uur zakte de moed me in de schoenen. Ik belde nog eens om te horen of er een nieuwe optie kwam. Maar Marokko zet het luchtruim weer open op 15 juli, dus de repatriëringsvluchten werden stopgezet en ik moest een commerciële vlucht nemen."

Air Arabia en Royal Air Maroc bieden wel vluchten naar België aan. Maar zelfs de maatschappijen weten niet zeker of vluchten doorgaan of niet. "Ik heb al elf tickets gekocht die zijn geannuleerd. De maatschappij stelt voor om om te boeken, of ze geven je een tegoedbon, maar die kan je alleen bij hun maatschappij gebruiken. De onzekerheid is moeilijk. De prijzen worden elke dag duurder omdat er zoveel aanvragen zijn."

Hetzelfde geluid bij informaticus Mouhad Reghif, die ook in Tanger vast zit en al vier vliegtickets geannuleerd zag worden. "Nu heb ik twee tickets gekocht, voor 17 juli en voor 5 augustus, in de hoop dat er eentje door zal gaan, het is zoals de lotto." Hij is verbolgen over het feit dat de repatriëringen zijn stopgezet. "Ik begrijp niet dat een rijk land niet in staat is om enkele duizenden mensen te repatriëren die slechts drie à vier uur verderop zitten," zegt Reghif.

Monir El Guennouni is chauffeur en is sinds maart in Tanger, waar hij moest zijn voor zijn werk. Hij werd geboren in België, maar heeft een dubbele nationaliteit en daar zit volgens hem het probleem. Mensen met een dubbele nationaliteit die verblijven in het land van hun tweede nationaliteit, kunnen geen aanspraak maken op de consulaire bijstand van België, wanneer de instemming van de lokale autoriteiten vereist is, zo schrijft het Consulair Wetboek voor.

Tijdens de eerste maand hadden de landen daarover geen overeenkomst. El Guennouni is nooit door het Belgisch consulaat gecontacteerd met informatie over een eventuele repatriëring.

‘Overleef dankzij vrienden’

"Het is te duur om een commerciële vlucht te nemen," betreurt hij. "Mijn familie is in Brussel, en het is heel lastig om te wachten op repatriëringen. Het bedrijf waarvoor ik werk gaat failliet, en er is geen uitkering. Het is dankzij de hulp van vrienden dat ik overleef."

Guennouni en Rzin zijn niet de enige Belgen die vast zitten in Marokko. Mouedden schat dat er nog duizenden Belgen vast zitten in Marokko. Hij geeft toe dat de Belgische overheid ook duizenden mensen heeft gerepatrieerd. Maar die heeft volgens hem onderschat hoeveel mensen er vast zaten in Marokko.

Bovendien vertrokken de eerste vluchten vanuit Marrakach en Agadir, dat zijn de toeristische bestemmingen waarvandaan volgens Mouedden voornamelijk Belgo-Belgen vertrokken. Dat is een keuze die Moudden dwarszit. "We hebben advocaten in de arm genomen en druk gezet op de minister (Philippe Goffin, red.), waarna er een repatriëringsplan kwam. Sinds twee juni zijn er regelmatig vluchten georganiseerd door de Belgische overheid. Die zijn echter stopgezet sinds Marokko aankondigde het luchtruim weer open te stellen."

Ook zijn er volgens Mouedden administratieve fouten gebeurd. "Mensen werden naar het stadhuis van Tanger geroepen voor informatie, maar de Marokkaanse ambtenaar had geen informatie van de Belgische overheid doorgekregen. Mensen vertelden me ook dat ze een brief voor Mustapha hadden gekregen, terwijl ze zelf Mohamed heten. Of ik hoorde van een ouder koppel waarvan alleen de vrouw mocht terugkeren."

'Ik heb mijn leven in Brussel'

Bilal Diarne komt uit Anderlecht en werkt in de horeca. Hij zit vast in Tanger sinds februari en wacht vol spanning 15 juli af, als het luchtruim officieel weer open gaat. "Als Marokko woord houdt kunnen we tegen dan reizen, daar hoop ik op. Mijn familie gaat me niet tot in de eeuwigheid helpen. Ik heb al geld moeten lenen en dat moet ik teruggeven. Ik heb mijn leven in Brussel."

Of zijn vlucht in België daadwerkelijk zal kunnen landen, is wel nog de vraag. Het kabinet van federaal minister van Buitenland Philippe Goffin (MR) laat weten dat het zal afhangen van de luchtvaartmaatschappijen en of die hun vluchten laten doorgaan. In principe gelden de inreis-beperkingen alleen voor mensen die een niet-essentiële reis maken.

Er zijn voorlopig geen plannen om de repatriëringen weer op te starten. "Repatriëringen zijn echt een laatste redmiddel als het onmogelijk is om terug te keren," zegt de woordvoerder van Goffin. Hij laat ook weten dat België sinds 8 maart met 22 vluchten een kleine 5.000 mensen terug naar België heeft gehaald. Hoeveel Belgen er nu nog in Marokko zitten, kan hij niet zeggen. Toen Marokko het luchtruim net sloot, hadden zich slechts 300 mensen ingeschreven op de website travellersonline.diplomatie.be.