Brusselse iconen op leeftijd over hun afzondering: 'Laat het maar wat drukker worden'

Vooral de oudere generatie lijdt onder de verplichte corona-afzondering. Zij moet ook leven met het feit dat ze de leeftijdsgroep met het hoogste risico is. Bekende Brusselse zeventigplussers vertellen hoe zij de coronacrisis beleven.

Paula Semer (95), tv-persoonlijkheid: 'Veel vriendschap van mijn buren'

Televisiecoryfee Paula Sémer woont alleen in haar appartement in Watermaal-Bosvoorde. Het feit dat het ruim genoeg is en midden in een park staat maakt het draaglijk. “Ik zie de zon in de ene hoek opgaan en in de andere hoek ondergaan. En daarnaast verschilt mijn leven ook niet zo veel van dat voor het coronavirus. Oud zijn brengt eenzaamheid mee, daarover moet je niet rond de pot draaien. Je bent vaak alleen, en die tijd moet je proberen te vullen met interessante bezigheden.”

“Iets gaan eten of drinken gaat niet meer, maar ik kan nog van een maaltijd genieten. Ik bestel af en toe iets bij het restaurantje L'Artisan op het Keymplein, dat nu is overgeschakeld op traiteurdienst.

De patron belt elke dag en dan vraag ik wat er vandaag op het menu staat, alsof ik een rijke dame ben. (Lacht) Als ik bestel, wordt dat aan mijn deur geleverd. Ze zetten alles op mijn rollator en ik betaal. Daarnaast heb ik ook drie buurvrouwen die om de beurt mijn inkopen doen.

Die hele coronazaak maakt ook veel goeds los bij de mensen. Ik ondervind veel vriendschap en blijken van belangstelling. Mensen in het gebouw die ik nauwelijks ken, staan beneden aan de bel voor de camera om te vragen of ze iets kunnen doen. Hopelijk is die samenhorigheid en empathie iets dat we na de crisis kunnen overhouden.”

Wat Sémer vooral mist, zijn haar wandelingen en haar huishoudhulp. “Ik hou me fit met wat tai chi en door veel rond te lopen in het appartement. Door het wegblijven van de huishoudhulp ben ik nu voor het eerst in mijn leven echt huisvrouw, terwijl ik vooral goed ben in wanorde scheppen! En stofzuigen met de rollator valt ook niet mee hoor. (Lacht)”

Voor verveling is er dus niet veel tijd. “Ondanks het glazen tussenschot kan ik op mijn terras toch een babbeltje doen met de buurvrouw over haar mimosa die in bloei staat. Er zijn ook vriendinnen die onder het terras komen staan om wat conversatie te maken. Ze moeten dan wel hun hoorapparaat inhebben want anders geeft dat aanleiding tot hilarische toestanden.

(Lacht) Mijn zoon belt dagelijks om te vertellen wat hij ziet tijdens zijn wandelingen. En voor de rest heb ik mijn mails en internet. Ze gaan nu ook Teams proberen te installeren, maar ik moet mijn account nog in orde brengen. Iets met Microsoft.”

En dan is er de televisie natuurlijk. “Ik volg nog altijd alles, want ik ben een nieuwsfreak. Ik neem wel veel op, want ik word 's avonds gauw moe en dan kijk ik 's anderendaags. Veel zaken grijpen me erg aan, maar ik denk dat wij nog bij de gelukkigen zijn. Persoonlijk ben ik ook blij dat ik nog niet in een home terechtgekomen ben.

Ik bewonder de aanpak van veel verantwoordelijken en ik vind dat we goed worden voorgelicht. De maatregelen kwamen natuurlijk een beetje te laat, maar deze situatie is met niets uit het verleden te vergelijken.”

Will Tura (79), zanger-componist: “Wie ben ik om te klagen?”

“Het zijn spannende maar vooral droevige tijden,” vindt Will Tura, die normaal juist zou begonnen zijn aan zijn Ronde van Vlaanderen langs vijf Vlaamse steden ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag, die valt op 2 augustus. “Het is de eerste keer in mijn leven dat ik zoiets ergs meemaak. Als ik denk aan de mensen die in de problemen zitten met hun gezondheid. Wie ben ik dan om te klagen?”

Getuigt het wel van genoeg respect dat het virus door sommige jongeren nogal makkelijk wordt afgedaan als een probleem voor de ouderen?

“Ik ervaar geen gebrek aan respect. En het is natuurlijk ook een beetje zo. Ik word tachtig en het kan mij morgen ook overkomen. Dat is gewoon niet anders. Maar ik voel me op mijn manier nog sterk genoeg. Ik heb nog power en kan nog een aantal dingen aan. Ik blijf ook in mijn kot bij mijn vrouw, en ik bel veel met mijn zoon en mijn dochter. De dagen kennen in deze periode weinig hoogtepunten, maar ik ben al blij als mijn vrouw, mijn kinderen, mijn zus en de rest van mijn omgeving ongedeerd blijven.”

En hoe komt een zanger die niet kan optreden de dagen door? “Ik ga een beetje af op mijn gevoel van het moment. Ik heb een aantal mensen van mijn vaste ploeg muzikanten en technici die weleens bellen om te vragen hoe het gaat, en dan geven we elkaar tips om de moed erin te houden. Ik moet ook blijven lezen om de hersenen aan de gang te houden.

Mijn vrouw Jenny zegt weleens 'Arthur, dit is een artikel dat je eens moet lezen', en dan neem ik het even mee. Ik doe ook nog altijd aan sport. Om de twee dagen ga ik lopen in het Ter Kamerenbos. Want zingen is niet alleen met de stem bezig zijn, het is ook fysiek in vorm blijven en een goede ademhaling onderhouden. En ik hou van mijn vak. Je zou zelfs kunnen zeggen dat ik er verslaafd aan ben, zoals ik zing in mijn liedje 'Ik ben een zanger'.

Ik hoop nog altijd dat de vijf concerten die ik zou geven, kunnen worden verplaatst. Dan wil ik er ook staan en de liedjes de punch geven die ze nodig hebben. Zoals 'Hoop doet leven', dat nu ook weer veel wordt aangevraagd. Ik heb altijd meegevoeld met mensen die ziek waren of andere problemen hadden. Men mag de hoop niet opgeven.”

Kunnen we uit deze crisis ook leren om weer in een wat trager tempo te leven? “Nee, nee, toch niet. Het leven zoals het was, zou voor iedereen mogen terugkeren. Ik ervaar in deze situatie eerder een zekere onrust, terwijl ik normaal eigenlijk een rustig iemand ben. Maar zolang het duurt pas ik mij natuurlijk aan, zit ik niet te zeuren en vermijd ik het moeilijk te doen. Ook uit respect en bewondering voor de mensen die zo optimistisch in de weer blijven om anderen te helpen. Niet alleen de experts, maar iedereen die de zieken helpt, verdient meer dan een applaus.”

Paul Van Himst (76), voetballer en trainer

Ook voetbalicoon Paul Van Himst zal het dit jaar zonder play-offs en zonder EK voetbal moeten doen. Maar de sociale contacten mist hij nog meer dan het voetbal. Zolang de afzondering duurt, is het wat beredderen thuis. “Eens gaan eten of een pint pakken met kameraden zoals Eddy (Merckx, mb) is er niet meer bij. Nu die gezelligheid wegvalt, zien we wat het belangrijkste is in ons leven, dat eigenlijk nog niet zo slecht is.”

“Ik hoop voor iedereen dat we zo snel mogelijk terug naar het gewone leven kunnen. Van mij mag het weer een beetje drukker. Wie had gedacht dat ik op mijn ouderdom en in onze moderne tijd nog zoiets nog zou meemaken? Ik zag pas op televisie nog een programma over de Voyager-ruimtetuigen. We hebben daar nog contact mee op miljarden kilometers van de aarde! En tegelijk zitten we hier met een ziekte waar we geen medicijn tegen hebben.”

Van Himst doet het maximale om risico's te vermijden. “Bij het minste dat je voelt, ben je toch wat nerveus. Gelukkig woont mijn dochter vlakbij en brengt ze af en toe wat eten langs, want ik zie het niet zitten om naar de winkel te gaan.

Ook van haar hou ik afstand. Eerder drie meter dan anderhalve meter. 's Morgens rij ik een keer naar onze zaak (koffiebranderij Brésor in Relegem, mb) voor wat papierwerk, omdat ik weet dat ik daar op dat moment alleen ben. We leveren ook aan hospitalen en homes, en ik denk dat een 'bakje troost', zoals ze zeggen, daar wel welkom is in deze zware tijd. De rest van de dag is het dan wat tv kijken, wat magazines lezen in de tuin en wat telefoneren.”

“Het voetbal mis ik natuurlijk ook. De laatste matchen van Anderlecht waren goed, met veel goals. Spijtig dat we het vervolg daarvan niet hebben kunnen zien. Ze geven nu wel veel heruitzendingen op tv. Na de middag kijk ik weleens op Eurosport naar de koersen van twee jaar geleden. In het algemeen weet ik niet meer wie toen gewonnen heeft, dus is het toch nog boeiend. (Lacht)”

Ook de virtuele Ronde van Vlaanderen heeft Van Himst gevolgd. “Dat was ook boeiend op zijn manier. Ik heb hier ook een hometrainer die ik af en toe nog eens een half uurtje gebruik, en ik kan zeggen dat die korte inspanningen ook heel zwaar kunnen zijn.”

Met nieuwe technologie en sociale media is Van Himst dan weer niet helemaal mee. “Ik ben er voorstander van, maar ik ben niet mee geëvolueerd. Ik kan bellen en sms'en, maar voor al de rest moeten ze me helpen. Spijtig dat ik me daarmee nu niet kan amuseren, maar het is nu zo.”

Chris Lomme (81), actrice en televisie-persoonlijkheid

Chris Lomme heeft een korte vakantie en een kortfilm moeten laten schieten door de crisis, maar dat zijn niet de grootste van haar zorgen. Wat nu gebeurt, vindt ze vreselijk. “De hele wereld is gestraft, vind ik. Misschien is dat wel nuttig, want we waren hem kapot aan het maken met onze onverschilligheid tegenover de natuur. Maar het is gruwelijk dat er nu zo veel mensen van afzien. Mensen die sterven, ziek zijn of in financiële problemen komen, zoals veel van mijn collega's.”

“Laten we hopen dat de ergste toestanden een beetje verlichten binnenkort, maar volgens mij zal dit nog zeker een jaar aanslepen.”

Bang is Lomme niet. “Wat is dat, angst? Je moet je ervan bewust zijn dat het jou ook kan overkomen en dus moet je voorzichtig zijn. Punt. Ik ga dus weinig buiten, want mensen komen te dichtbij. Boodschappen doe ik met een masker en handschoenen. Toen ik in de winkel aan een jongen die te dichtbij stond vroeg om achteruit te gaan voor zijn en voor mijn gezondheid, zei hij 'vieille folle'. Pas toen de winkeljuffrouw tussenbeide kwam, heeft hij zijn excuses aangeboden.”

Hoe brengt Lomme de dagen door in haar appartement? “Als ik 's morgens opsta, is dat al eens tegen mijn goesting. (Lacht) Dan denk ik: 'God, jongens, wat moeten we nu weer doen?' Dan bedenk ik een paar dingen en maak ik een plan dat ik probeer vast te houden, wat niet altijd lukt.

Ik ben jammer genoeg een analfabeet als het gaat over techniek en computers. Als die dingen te veel tijd vragen, word ik mistroostig. Ik heb wel mijn keuken al gepoetst, dus die is nu properder dan ooit. Als het goed weer is, kan ik het terras op. En ik doe ook nog elke dag aan yoga.

Verder is het vooral lezen en schrijven. Als ik moet spelen, sta ik meestal om zes uur op om twee uur te blokken op mijn tekst. Nu ik geen teksten hoef te leren, zeg ik uit het hoofd gedichten van Hugo Claus op, of van de fantastische Antjie Krog.

Ik heb net De Odyssee van Mohamed gelezen van Mohamed El Bachiri, en ik ben bezig in Grote verwachtingen van Geert Mak, en Happening van Johan Swinnen. Sinds mijn man (acteur Nand Buyl, mb) stierf, ben ik ook zelf beginnen te schrijven, mijn bevindingen over de mensen en over mezelf. Vandaag zie je veel mensen die het goed doen, maar je ziet ook stommiteiten.”

In welke categorie vallen onze politici dan? “Geen commentaar. Ze zijn te laat begonnen. Ze wisten het al in januari, maar het is stil gebleven omdat ze veel te veel bezig waren met zichzelf. Nu ben ik gemeen, want je kan niet alles inschatten en mensen maken nu eenmaal fouten. Ik moet dus niet meteen op iedereen zitten kafferen, en ook proberen mild te zijn. Maar toch…”