'Wat zich in Anderlecht afspeelde, was een déjà vu vanjewelste'

De scènes van de jongste nieuwjaarsavond waren nog maar net verteerd, of relschoppers verplichtten het hele land om opnieuw met afgrijzen naar onze hoofdstad te kijken. Relschoppers die niet meer nodig hadden dan een verdwaalde oproep op sociale media, en die eigenlijk helemaal niets te maken hebben met de overleden Adil of zijn familie, en uit alle uithoeken van de stad en daarbuiten naar Anderlecht kwamen afgezakt.

Dat bevestigden straathoekwerkers en de politie ook: maar een derde van de honderd arrestanten kwam uit Anderlecht of de omliggende gemeenten Sint-Gillis en Vorst. Het zijn grotendeels relschoppers die ervaring hebben met dit soort geweld en persoonlijke drama’s misbruiken om de straat op te trekken. Criminelen die daar in het verleden nooit de gepaste straf voor hebben gekregen omdat ons rechtssysteem zodanig ondergefinancierd is dat onze politieagenten hen ’s anderendaags opnieuw op straat aantreffen, in het beste geval in afwachting van een proces.

Platvloerse commentaren 'du jamais vu'

Het is dan wel niet nieuw, maar het was toch eerder een ‘du jamais vu’-gevoel dat mij bekroop toen ik het hele weekend - beroepshalve – geconfronteerd werd met de reacties op sociale media en nieuwsartikels. Commentatoren die niet meer dan een titel nodig hebben om ronduit racistische & haatdragende commentaren beginnen te spuien, of in de omgekeerde richting bijzonder goedkoop met termen als fascisme en racisme beginnen te smijten. Die in elke vorm van wederwoord of getuigenis die niet in hun wereldbeeld past een poging zien van de ‘politiek correcte’ media om de waarheid te verdoezelen. Die de titel van een opiniestuk van een straathoekwerker – ‘Adil is nog niet gezien door zijn ouders, of de simplismen zijn daar al’ – ongevraagd maar bijzonder doeltreffend in de verf zetten.

Het zijn vaak dezelfde mensen die steevast steigeren als we de term ‘jongeren’ gebruiken om de relschoppers te identificeren. Want daarmee zouden we de zaken weigeren te benoemen. Ik heb dat altijd al een raadselachtige beschuldiging gevonden: hoe verwachten mensen nu dat de media, nog terwijl de rellen bezig zijn, de daders kunnen identificeren en dat die over informatie zouden beschikken als hun geboorteplaats, nationaliteit of afkomst?

En het ergste van al: mensen die de familie met de vinger wijzen en gemakshalve stellen dat Adil het dan maar zelf gezocht heeft. Waarom Adil wegvluchtte van de politie, zal helaas nooit helemaal duidelijk worden. En hij had in deze quarantaineperiode niet moeten buiten zijn. Maar om op basis daarvan tot de slotsom te komen die welig tierde in de commentaren, stemt mij bijzonder droef.

Dat een jonge minister zoals Benjamin Dalle in zijn paasboodschap opriep tot meer empathie en begrip – niet voor de rellen, wel voor het menselijke drama achter de feiten en de moeilijke situatie van veel jongeren in Brussel – is lovenswaardig. Maar er is véél meer nodig om – nog maar eens – te herstellen van de diepe wonden die deze nieuwe episode van waanzin heeft geslagen. Om er een paar te noemen: strenge straffen voor de relschoppers, een transparant onderzoek van politie en parket naar de dood van Adil en een verregaand engagement vanuit de politiek om de Brusselse jeugd toekomstperspectief te bieden.