Brusselse kerst (2): de Gamkrelidzes uit Georgië

Geen Jingle Bells en kerstkalkoen voor de Georgische familie Gamkrelidze komend weekend. Brusselse Georgiërs vieren Kerstmis, net als alle andere orthodoxe Brusselaars, pas twee weken later. Maar er is wel véél eten voorzien. "En dan eten we nog een week van de restjes."

Ook Serviërs, Russen, Bulgaren en Macedoniërs vieren kerst pas op 7 januari. Ze volgen daarmee de oudere Juliaanse kalender. "De Grieken deden dat vroeger ook", zegt fabrieksarbeider Mikheil Gamkrelidze (43).

Samen met zijn vrouw Irma Lomtadze en hun zonen Alex (21) en Andro (14) woont hij in een flat in Vorst, niet ver van metrostation Albert. Rond 2000 kwamen ze vanuit Georgië, buurland van Rusland en Turkije, naar België.

Op 24 en 25 december is het business as usual voor het gezin. “We genieten wel van de kerstsfeer, maar doen op die dagen niets speciaals”, zegt Irma, die bij de vzw Convivial nieuwkomers onthaalt. “Tenzij misschien een keertje de kerstmarkt bezoeken. Daar is het dan wat rustiger.”

Pas vanaf oudejaarsavond barst het feest los voor de familie Gamkrelidze. “We vieren Nieuwjaar natuurlijk, en daarna blijven we de hele week in feeststemming”, zegt Irma. “We hebben ook een kerstboom, net als jullie, en we leggen er ook net zoals jullie pakjes onder.”

Maand vasten
Er wonen wellicht een paar duizend Georgiërs in Brussel. Die ontmoeten elkaar vaak in de Georgisch-orthodoxe kerk vlak bij Brussel-Noord, waar Irma elke week in het koor zingt en haar zonen vroeger op zondag het Georgische alfabet en de typische dansen oefenden.

Op ‘hun’ kerstavond, 6 januari, trekken de Georgiërs al om negen uur naar de kerk. De mis duurt tot een stuk na middernacht. “Als je echt gelooft, moet je tevoren een maand lang vlees, alcohol en suikergoed vermijden. Dat zijn degenen die het meest recht hebben om communie te doen”, zegt Irma, die daar als enige in het gezin aan meedoet. "Na de mis mag je weer alles eten, daar kijk ik nu al naar uit."

“Vóór het vertrek thuis eet iedereen nog een speciale snack: een ‘kerstboot’.” Ze beschrijft het hapje: een soort pizza calzone met daarin kaas en stukjes gekookt ei. Waarom het zo hoort, weet niemand nog, maar het hoort er gewoon bij.

Na de mis nemen de Georgiërs uitgebreid de tijd om elkaar te feliciteren, zodat de familie Gamkrelidze pas rond een uur of drie-vier thuis is. Door het tijdsverschil is het in Georgië drie uur eerder kerstdag dan hier. Mikheil: “Na ‘hun’ middernacht bellen wij de familie thuis op om ze te feliciteren, na ‘onze’ middernacht doen zij hetzelfde.”

Walnotensaus
Pas de volgende middag is er tijd voor het kerstdiner, waaraan Irma de hele week gezwoegd heeft. “Het hoofdgerecht is hetzelfde als bij jullie: kalkoen, maar dan wel met een typische Georgische walnotensaus. Traditioneel is het de oudste vrouw in de familie die dat gerecht klaarmaakt. Bij mij thuis was het altijd mijn grootmoeder die de kalkoen bereidde. Ik moet het hier alleen zien te redden, dus vraag ik via Skype advies aan mijn moeder.”

Maar de Georgische keuken is rijkelijk en gevarieerd, en daar blijft het lang niet bij. “We hebben op zijn minst de traditionele katsjapuri (kaaspizza, red.), aubergines met granaatappel en walnootsaus, spinazie en prei met walnootsaus, en maïsbrood. En daar drinken we uiteraard Georgische wijn bij. Wij waren de allereerste wijnbouwers.” Als dessert zijn er koekjes, gemaakt uit een mix van stukjes noot en gekaramelliseerde honing. “Die eten we helaas alleen maar met Kerst”, zucht Mikheil.

Alex: “Van de hoeveelheid voedsel kunnen we tot diep in de volgende week leven. Er is ook nog genoeg om bezoek aan te bieden, en zelf wat mee te nemen als we vrienden bezoeken.”