Coronacrisis hakt er in bij alleenwonenden: ‘Ik mis aanrakingen’

De maatregelen die de overheid neemt om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, hakken er zwaar in bij mensen die alleen wonen. Een mentor, een digitaal platform of psychische hulp kunnen uitkomst bieden.

Iets langer in bed blijven liggen dan normaal. De verplaatsingstijd naar het werk valt immers weg. Dan ontbijten, douchen, mails beantwoorden, Skypen met collega’s en lunchen. Daarna weer achter de computer tot om 18u het kookpunt bereikt is. “Dan word ik het zat en loop ik naar de winkel, gewoon om buiten te zijn”, zegt Olave Nduwanje (36). Om daarna weer alleen terug te keren naar haar studio in Sint-Gillis, waar ze nog wat Netflix kijkt en leest tot het bedtijd is.

En dat nu al zo’n 10 dagen lang. Wie nu, na een week van isolatie, al klaagt over zijn partner en/of kinderen waar hij nu bijna permanent toe veroordeeld is, denkt beter eens aan de grote groep mensen die alleen wonen. Zeker in een stad als Brussel, zijn dat er veel.

Ze werken van thuis, mogen niet meer afspreken met vrienden of ouders en de cafés en restaurants waar ze nieuwe mensen zouden kunnen ontmoeten, zijn gesloten. De enige mogelijkheden op sociaal contact zijn de toegestane wandeling met maximaal een andere vriend of bezoekjes aan de supermarkt.

Knuffelhormoon

“Ik mis het dat ik al zo lang niet meer ben aangeraakt”, zegt Nduwanje. “Ik werk al tien dagen van thuis, omdat ik in de risicogroep zit. Nu al vraag ik me af wanneer ik voor het laatst iemand geknuffeld heb.”

Want fysiek contact of knuffels zijn zaken waar we allemaal nood aan hebben, zegt psychologe Hanne Ooms: “Mensen zijn aaibaar, net als dieren. We hebben nood aan fysiek contact. Bij bijvoorbeeld borstvoeding of vrijen komt oxytocine vrij, het knuffelhormoon. Door dat hormoon voelen we ons meer verbonden en blijven we loyaler op termijn. Dat is goed voor het mentale welzijn.”

Digitaal dineren

Verhalen zoals bij Nduwanje zijn te horen bij Yarne Daeren (27) en Morgane Bastin (29). Zij wonen ook alleen en zien hun sociale contacten beperkt tot een absoluut minimum. Enige verschil: voor hen duurt de afzondering vooralsnog iets minder lang. Daeren kon vanaf afgelopen dinsdag niet meer naar haar werk, Bastin vanaf maandag.

“Ik ben vooral jaloers op mensen die huisgenoten hebben”, zegt Daeren. “Niet eens op mensen die in een relatie zitten. Maar dat je gewoon samen naar Netflix kunt kijken of iets drinken. Digitaal kunnen we contact onderhouden met iedereen. Maar als ik dan iemand bel of videochat, moet ik wel constant spreken. Gewoon stil zijn en in dezelfde ruimte zitten, is er niet bij.”

Al heeft Daeren, die in Schaarbeek woont, daar de laatste dagen wel iets op gevonden. “Vaak videochat ik nu met vrienden tijdens het eten”, zegt ze. “Dan kun je toch niet met elkaar praten, maar ben je wel een soort van samen. Dat is wel fijn.”

Minder gestimuleerd

Bastin mist aan het begin van de lente vooral het niet meer kunnen afspreken op terrasjes met vrienden. “Zeker nu het mooi weer wordt, wil je buiten afspreken met vrienden, maar dat kan niet.”

“Mensen zijn sociale dieren”, zegt Ooms. “We zijn groepsdieren. Door de digitalisering zijn we minder afhankelijk van elkaar geworden, maar sociaal isolement maakt mensen minder betrokken, geëngageerd en minder gestimuleerd om hun talenten te ontwikkelen. Zonder sociale bevestiging is het als mens moeilijk om iets te bereiken.”

De smartphone draait dan ook overuren bij Nduwanje, Daeren en Bastin. “Ik heb nog nooit zoveel gefacetimed, gewhatsappt en weet ik wat allemaal op sociale media”, zegt Nduwanje. Bastin: “Mijn moeder heb ik nog nooit zoveel gebeld als nu. En ook mijn collega’s spreek ik digitaal.”

Digitale psychologische hulp

Zonder de digitale mogelijkheden van vandaag, zou de zachte lockdown er inderdaad anders uitzien. En niet alleen op het vlak van communicatie met vrienden en bekenden. Want wat als dat sociale isolement je drijft tot een punt waarop professionele hulp aangewezen is?

Ooms biedt momenteel 2 gratis digitale spreekuren om mensen die nergens terechtkunnen op weg te helpen. “Wanneer de eerstelijnszorg overbelast zou raken, bestaat het risico dat juist kansarme groepen buiten de boot vallen”, zegt Ooms. “Dat mag niet gebeuren.”

Er wordt nog gewerkt aan andere mogelijkheden om psychische hulpverlening laagdrempelig en beschikbaar te houden. Ooms: “Op dit moment is de website psyformed.com in de maak, waarop specifiek vrijwillige hulpverleners zich kunnen aanmelden om mensen te helpen.”

Bastin, die werkt bij pr-bedrijf Weber Shandwick, kan via haar werk eventueel een beroep doen op psychologische hulp tijdens de coronacrisis. “Er is een speciaal telefoonnummer waar je naar kunt bellen wanneer dat nodig is.”

Nieuwe gezinnen

En ook voor eenzame mensen die zich niet direct tot professionele hulp willen wenden, worden initiatieven opgezet. Ooms: "We zijn een programma aan het opzetten om mensen aan te moedigen om voor zichzelf een mentor te zoeken om elkaar sterk te houden. Mensen kunnen dan gematcht worden op interesses. En via coronassist kunnen mensen ook om hulp vragen.”

In China werden tijdens de lockdown 'gezinnen' gevormd door mensen die anders allebei alleen zouden zijn. Op die manier hadden ze toch sociaal contact met ten minste een ander persoon. “Iemand heeft me dat ook voorgesteld”, zegt Nduwanje. “Maar ik weet niet zo goed hoe dat dan zou gaan. Ben je dan constant op die persoon aangewezen? Ik woon ook wel graag alleen. Ik weet niet of ik daar op in moet gaan.”

Daeren ziet het wel zitten. “Ik vroeg het mezelf ook al af: er moeten toch meer mensen eenzaam zijn. Ik zou het prettig vinden als die persoon dan hier komt wonen. Ik krijg ook veel meer gedaan als er iemand anders in huis is.”

Bastin is minder enthousiast. Al heeft zij, net als Daeren, al een soort huisgenoot waar ze moed uit put: “Zonder mijn kat zou het een stuk lastiger zijn allemaal", besluit ze met een knipoog.