Crisis op woningmarkt: 'Beleid loopt achter de feiten aan'

Opvallende cijfers uit de Welzijnsbarometer 2011: als je ervan uit gaat dat huisvesting slechts een kwart van een gezinsbudget mag uitmaken, was in 1997 nog 43 procent van het huurwoningbestand betaalbaar voor de 50 procent armste Brusselaars. In 2010 kon diezelfde groep nog maar 5 procent van de woningen betalen.

"Dat is zowel te wijten aan hogere prijzen als aan een verarming van de bevolking," zegt Sarah Luyten van het Observatorium Gezondheid en Welzijn. De gemiddelde huurprijs van een woning ligt nu op 590 euro, maar dat schommelt van 468 euro in Sint-Joost tot 804 euro in Watermaal-Bosvoorde. "Voor de leefloontrekkers, zowel alleenstaanden als gezinnen, betekent een woning op de privémarkt huren dat men de helft tot twee derde van zijn leefloon moet spenderen aan de huur."

Gert Van Ransbeeck van het OCMW Brussel-Stad bevestigde eerder dat door de hoge huisvestingskosten een leefloner in Brussel zeer moeilijk rondkomt. "We zien daardoor steeds meer gezinnen met schulden. We springen ook bij in de betaling van energiefacturen of schoolkosten."

Huurtoelage
Het Gewest is zich bewust van de problemen op de huisvestingsmarkt. Het regent berichten over eerstesteenleggingen en kantoorconversies, vaak voor sociale woningen. "Het Gewest is wakker geschoten en doet zijn best," meent Werner Van Mieghem van de Brusselse Bond voor het Recht op Wonen (BBRoW). "Maar de sociale vraag is zodanig gestegen dat men alleen maar achter de feiten aan kan lopen. Sinds de lancering van het Plan voor Huisvesting in 2005 zijn er alweer 10.000 aanvragen ingediend. En de aankomende bevolkingsexplosie zal het er niet beter op maken."

De achterstand op het gebied van sociale woningen is enorm. Op 1 januari 2010 stonden er 37.825 huishoudens op de wachtlijst, terwijl er ongeveer evenveel dergelijke woningen zijn - al bewoond, welteverstaan. Alternatieven lijken dus aangewezen.

"Een huurtoelage is volgens mij de enige oplossing. Zoiets bestaat in Vlaanderen ook al. Wie al een aantal jaren op de wachtlijst staat, krijgt dan financiële steun om te huren op de privémarkt. In dat geval moeten de huurprijzen natuurlijk ook geplafonneerd worden, want anders drijft zo'n toelage die gewoon op," vindt Van Mieghem.

'Liefst niet te veel armen'
Er zijn nog andere formules met een sociaal karakter, zoals woningen die beheerd worden door de gemeente of het OCMW. Maar uit recent onderzoek van de BBRoW blijkt dat de gemeenten er niet altijd zo happig op zijn om mensen met lagere inkomens te huisvesten. Ze passen bijvoorbeeld hun reglementen aan met illegale, discriminerende eisen. Koekelberg geeft bijvoorbeeld voorrang aan koppels waarvan beide leden jonger zijn dan 30 jaar en die allebei al minstens een jaar werk hebben.

"Er is nog werk bij de gemeenten. Sommige zijn wel zeer afwachtend. Schaarbeek bijvoorbeeld, toch met een erg gemengde bevolking, laat weinig van zich horen op vlak van huisvesting. Ik heb ook de indruk dat gemeenten proberen om de sociale huisvestingsmaatschappijen te overtuigen eerder te renoveren dan bij te bouwen. Ze willen vooral niet te veel nieuwe armen aantrekken."

Toch een positieve noot: het comfortpeil van de huurwoningen in het gewest gaat erop vooruit. Terwijl in 2008 91 procent van de woningen een individuele badkamer had, steeg dit aantal tot 97 procent in 2010. Van de huurwoningen heeft nu 72 procent zowel een toilet binnen als een individuele badkamer en een centrale verwarmingsinstallatie.

Deze week belicht brusselnieuws.be elke dag een paar opvallende cijfers uit de Welzijnsbarometer 2011 van het Observatorium Gezondheid en Welzijn Brussel.