Een op tien Brusselse jongeren krijgt leefloon

In december 2010 ontving 4,9 procent van de Brusselse bevolking tussen 18 en 64 jaar oud een leefloon van het OCMW, blijkt uit de laatste Welzijnsbarometer. Dat is bijna drie keer zoveel als het nationale gemiddelde, maar ook hoger dan in de andere gewesten en grote steden, met uitzondering van Luik.

Beschermen tegen armoede doet een leefloon niet. Voor een alleenstaande bedraagt het 770,18 euro, meer dan 200 euro onder de armoederisicogrens. Een alleenstaande ouder met twee kinderen krijgt ongeveer 1.027 euro.

"Te weinig, vooral gezien de hoge huurprijzen in het Brussels Gewest. Veel leefloners besteden meer dan de helft van hun budget aan huisvesting," zegt Gert Van Ransbeeck, verantwoordelijke van het departement Sociale Actie van OCMW Brussel-Stad. De gemiddelde huurprijs van een woning in het Gewest ligt op 590 euro. "We zien dan ook dat meer en meer gezinnen schulden hebben. Het OCMW probeert daarom zo veel mogelijk bijkomende hulp te geven, bijvoorbeeld bij de betaling van energiefacturen of de schoolmaaltijden."

De motor sputtert
Vooral bij jongeren tussen de 18 en 24 jaar ligt het aandeel leefloners met 9,8 procent erg hoog. Tel daarbij de 8,6 procent die een werkloosheidsuitkering krijgt en de uitkeringsgerechtigden met een handicap, en je zit al gauw aan een kleine 18.000 Brusselse jongeren met een vervangingsinkomen.

"Door de jonge bevolking in de centrumgemeenten ligt het aandeel jongeren met een leefloon in Brussel-Stad zelfs op 24 procent," zegt Van Ransbeeck. "Bijna twee derde daarvan studeert in het middelbaar of hoger onderwijs, de rest is werkzoekend, volgt een opleiding naar werk of is om bijvoorbeeld gezondheidsredenen vrijgesteld van begeleiding."

Dat hoge aandeel jongeren met een vervangingsinkomen is een van de grootste problemen voor Brussel, denkt Sarah Luyten van het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Brussel. "De jongeren zouden de motor van de maatschappij moeten zijn, maar blijken op veel vlakken kansarm. Vaak verliezen ze hun geloof in de toekomst omdat ze op hun achttiende al in een zorgtraject terechtkomen."

Voor veel jongeren duurt het zo een tijdje alvorens ze aan hun toekomst kunnen beginnen, zegt Van Ransbeeck. "Meestal blijven ze bij hun ouders wonen, want zelfstandig wonen is financieel niet haalbaar. Hoewel ze naast hun leefloon bijvoorbeeld een studentenjob mogen doen, vinden velen geen bijverdienste, wat wellicht te maken heeft met hun afkomst uit een kansarm milieu. Of ze vinden enkel deeltijds en onregelmatig werk," concludeert ze.

Toch heeft de OCMW-steun op termijn vaak een positief effect. Vorig schooljaar slaagde twee derde van de studenten met een leefloon in haar studies.

Controle
Ook uit Gent en Antwerpen kwam vorige week positief nieuws: het aantal leefloners was er gedaald. Omwille van strengere controles en activering, klonk het in Gent. Door de betere conjunctuur, zei men in Antwerpen.

"In Brussel hebben we de tweede helft van dit jaar ook een daling van het aantal leefloners gezien, maar het aantal equivalent leefloners (personen die geen recht hebben op een gewoon leefloon maar zich in een gelijkaardige noodsituatie bevinden, red.) blijft stijgen," zegt Van Ransbeeck. "In totaal is er bij beide groepen een stijging. Vooral aan jongeren, geregulariseerde personen, gezinsherenigers en daklozen keren we meer leeflonen uit. Door de verstrenging van de wet op de gezinshereniging verwachten we wel een daling. Anderzijds zullen de strengere regels voor werklozen meer mensen richting OCMW duwen."

Hoe zit het met de controle op misbruik, waarop Gent prat gaat? "Persoonlijke begeleiding is de beste preventie tegen misbruik, en daaraan hechten we veel belang," zegt Van Ransbeeck. Ook Luyten ziet op dat gebied geen verschil met Gent. "Er is eenzelfde activering en controle aanwezig, maar in Brussel zijn de uitdagingen groter. Er zijn hier veel ingrijpendere maatregelen nodig."

Deze week belicht brusselnieuws.be elke dag een paar opvallende cijfers uit de Welzijnsbarometer 2011 van het Observatorium Gezondheid en Welzijn Brussel.