De straatdoden van Brussel: Jean 'Le Suisse'

Rond Allerheiligen en Allerzielen trekken mensen massaal naar het kerkhof om hun dierbare overledenen te herdenken. Wat gebeurt er met de mensen die op straat of als gevolg van hun periode op straat aan hun einde komen? Jaar na jaar neemt hun aantal toe, maar al te vaak dooft het verhaal achter die mensen te snel uit. Drie portretten om daar verandering in te brengen. Dit is het verhaal van Jean 'Le Suisse'.

Uitgerekend op hun dertigste huwelijksverjaardag sterft Jean, de man van Patricia, na een onstabiel en moeilijk leven, dat zich deels op straat afspeelde. Hij is dan net 61.

Het noodlot slaat bij Jean wel heel vroeg toe. Hij verliest op zesjarige leeftijd zijn beide ouders bij een auto-ongeluk en wordt ondergebracht bij zijn grootouders in Zwitserland. Daar houdt hij zijn bijnaam Jean ‘le Suisse’ aan over. Hij studeert er filosofie en sociologie en doet er zijn militaire dienst. “Het systeem van de dienstplicht was in Zwitserland toen anders,” vertelt zijn weduwe Patricia. “Je werd daar elke drie jaar opgeroepen om in de kazerne dienst te lopen.” Jean ontvlucht Zwitserland en keert terug naar België. “Hij logeerde afwisselend bij zijn familieleden, maar die waren zodanig verspreid over het land, dat hij een echt nomadenleven begon te ontwikkelen. Het zal daar wel allemaal begonnen zijn,” zucht Patricia.

In België worden zijn diploma’s niet erkend. Hij werkt in de horeca, maar vindt zijn draai niet echt. “Zelfs wanneer hij werk en geld had, bleef het voor hem moeilijk om een vaste slaapplaats te hebben. Hij sliep bij collega’s en vrienden, maar ging regelmatig stevig uit na zijn werkuren. Zo leerde hij op straat te slapen.” Jean en Patricia leren elkaar kennen en trouwen. “We hadden alleen elkaar. Nooit hebben we stabiel geleefd, altijd loerde de armoede om de hoek.”

Ze zijn al die jaren heel actief binnen verschillende verenigingen die voor de rechten van daklozen strijden, zoals het Collectief Straatdoden. “Jean was een heel geëngageerde, vurige man. Hij kon zich het onrecht van anderen verschrikkelijk aantrekken.” Die vurige ingesteldheid vertaalt zich ook in een stevig temperament. “Op enkele momenten nam zijn felle karakter de bovenhand, in die periodes sliep hij opnieuw op straat. Maar een mens is nooit gemaakt om op straat te leven. Dat doen ze zelfs dieren niet aan. Eenmaal je valt, val je laag. Het is verschrikkelijk moeilijk om opnieuw uit dat dal te kruipen.”

Jean die zich zo inzette voor het Collectief Straatdoden, sterft zelf aan de gevolgen van het zware leven op straat. “Hij heeft veel kunnen veranderen voor andere mensen, maar begon nooit met zichzelf,” vat Patricia zijn leven samen. “Nu moet ik me concentreren op mijn kinderen. Zij mogen deze situatie niet erven.”

Het Collectief Straatdoden ijvert ervoor om ook de talloze straatdoden van onze hoofdstad een waardig afscheid te schenken en hun herinnering in leven te houden.