Deelinitiatieven is meer dan hype: 'Deeleconomie en geen bezigheidstherapie

Waarom nog een boormachine kopen, als je die van de buren kan lenen? Heb je een wagen maar staat die veel in de garage? Al aan autodelen gedacht? Deelinitiatieven worden steeds populairder.

‘D ankzij het internet kunnen mensen elkaar gemakkelijker vinden en initiatieven starten die vroeger moeilijker waren,” zegt Matthieu Lietaert, auteur van het boek Homo Cooperans 2.0.

Bij deeleconomie ligt de nadruk op samenwerken en elkaar helpen in plaats van concurreren. Het internet biedt toegang tot contacten zonder tussenpersoon. ”In de stad zijn de noden sterker geconcentreerd, waardoor mensen sneller de weg naar elkaar vinden,” zegt Piet Van Meerbeek van Bral, stadsbeweging voor een duurzaam Brussel. “Het is geen bezigheidstherapie,” zegt Van Meerbeek.

“Deeleconomie is meer dan een hype, het is een revolutie,” voegt Matthieu Lietaert daar nog aan toe. Er zijn veel voordelen aan verbonden: het is beter voor de portemonnee omdat je niet alles zelf moet kopen, bovendien leer je je buren beter kennen.

“Nogal wat mensen staan argwanend omdat het veel vertrouwen vraagt in de medemens,” zegt Lietaert. De vele websites en apps kennen het probleem en proberen hiervoor een oplossing te zoeken en zo zekerheid te bieden. Dit door leden te registreren die de algemene voorwaarden accepteren.

Ook Brussel wordt stilaan een stad van de deeleconomie.

● FOOD
Collectieve moestuinen zijn erg in trek in Brussel. Dat is nieuw. De tendens is al meer dan tien jaar bezig, maar vandaag heeft elke wijk wel ergens een collectieve moestuin. Je kan er groenten oogsten, maar ook je compost kwijt. Tijd, werk en opbrengst worden verdeeld. Zo moeten mensen minder inspanningen leveren. Organisaties als Le début des haricots faciliteren.

Ook in de distributie van voedsel ontstaan nieuwe initiatieven. Neem nu Solidaire Aankoopgroep van Agro-ecologische Landbouw (SAGAL). Die speelt een eerlijke tussenpersoon bij de distributie van lokaal voedsel. Zo krijgen landbouwers meer geld voor hun voedsel en hebben consumenten verser eten.

Bees Food Coop doet hetzelfde als SAGAL, maar verzamelt al het voedsel in hun eigen supermarkt. Bewoners halen het eten op tegen een kleine prijs. De voorwaarde is wel dat ze drie uur per maand meehelpen in de winkel. Coöperatieve supermarkten zijn momenteel een hot issue.

En dan zijn er nog initiateven voor hobbykoks die graag hun kookkunsten willen delen met hun buren. Zij kunnen zich aanmelden bij thuisafgehaald.be. Smullers betalen de kostprijs van het gerecht en die halen de maaltijd bij de amateurkok op. Onlangs startte in Brussel Co-oking. Het idee is dat je voor een bepaald aantal uur een volledig uitgeruste keuken huurt met opslagruimte.

Om de kringloop te dichten, is er nog Recup’Kitchen: een keukencaravan die maaltijden vanaf midden april zal aanbieden, gemaakt van voedseloverschotten.

Wat nog niet bestaat in België, maar wel in Nederland en andere landen, zijn ruilrestaurants. Mensen brengen eten mee en de kok bereidt een maaltijd voor met dat voedsel. De overschotjes zijn meteen de verloning van het personeel.

● WONEN
Kangoeroewonen is de perfecte oplossing voor ouderen die in een te groot huis wonen en jonge gezinnen die nog geen huis kunnen kopen. Met enkele verbouwingen kan een woonst perfect in twee worden opgesplitst. Het jonge gezin heeft zo een gratis oppas en in ruil daarvoor helpen ze de ouderen met de boodschappen.

Couchsurfing en Airbnb zijn ook een manier van delen. Mensen die een plekje vrij hebben stellen dat dan gratis (couchsurfing) of voor een bepaald bedrag (airbnb) beschikbaar. Homeaway en Flipkey zijn alternatieven voor Airbnb.

Soms worden volledige huizen gedeeld. Ideaal voor wie op vakantie wil. In plaats van in een groot hotel, ruilen mensen hun huis. In Brussel zijn er al honderden gezinnen die zo op vakantie vertrekken, via huizenruil.com of homelink.be. Dat is minder in de toeristische hotspots, maar heeft daardoor meteen veel meer authenticiteit.

● SPULLEN
Kijk beter eerst naar uitleensites om te zien welke buur wat deelt voordat u zelf iets koopt. Mensen hebben zo veel spullen die niet dagelijks worden gebruikt. Onlangs bleek uit een studie dat een boormachine maar gemiddeld vijftien minuten gebruikt wordt in haar hele levenduur. Waarom dan niet even uitlenen? Het is gratis, buren komen meer met elkaar in contact, het is duurzaam en beter voor het milieu.

Peerby.be, vroeger WijDelen, ontwikkelt zich steeds meer in Brussel. Door te delen moedigen ze buurtinitiatieven aan en stimuleren ze buurcontacten. Daarnaast is Tournevie, een uitleendienst gelegen in hartje Brussel. De vzw werkt zoals een bibliotheek: in ruil voor een jaarlijks lidmaatschap krijg je toegang tot een breed assortiment aan gereedschap.

● FINANCIEEL
Initiatieven als Lets Brussel (Local Exchange and Trading System) en Le Banque du Temps zijn netwerken waarbinnen goederen en diensten worden uitgewisseld zonder officieel geld te gebruiken. De eenheid waarin de ruil wordt gemeten is meestal de tijd. Een uur bij iemand klussen in ruil voor een uur wederdienst.

Rond Crowdfunding bestaan er al talloze sites, waaronder MyMicroInvest. Entrepreneurs posten hun idee op de site en investeerders besteden hun geld aan het beste idee. Het is een goed alternatief voor leningen bij banken met hoge interesten. Bovendien is het een degelijke maatstaf om de populariteit van het idee te testen. Bij crowdfunding is het zelfs mogelijk om meer dan het doelbudget op te halen. Dat is wat de initiatiefnemers van Recup’Kitchen (zie hoger) hebben ondervonden. Wanneer ondernemers niet genoeg geld ophalen, kiezen de geldschieters of ze hun geld wel of niet terugvorderen.

Een stap verder is growfunding. Entrepreneurs komen in verbinding met verschillende netwerken die naast het financieren van de onderneming ook helpen om hem op te starten. Tournevie (zie hoger) kon dankzij growfunding tot stand komen.

● MOBILITEIT
Er bestaan ondertussen tal van mogelijkheden om je te verplaatsen. Een van de bekendste deelinitiatieven is Cambio autodelen. Het is simpel: via een cambiokaart krijgen bestuurders toegang tot de cambiowagens die uitgeleend worden voor een bepaalde tijd. Ze betalen voor de afgelegde kilometers en leentijd. Een ander initiatief is Blablacar, dat de mogelijkheid biedt te carpoolen naar het buitenland. Via sites als Carpoolplaza en Eurostop kunnen reizigers afspreken met bestuurders die dezelfde bestemming hebben en zo de kostprijs delen.

Gebruikers kunnen ook kiezen om met Autopia in mede-eigendom of via ontlening een auto te delen. Zo worden de kosten, het gebruik en het onderhoud ervan gedeeld.

CarAmigo heeft hetzelfde concept, maar maakt gebruik van een app waardoor het gemakkelijker is om een auto in de buurt op te sporen. De wagen kan dus overal geparkeerd worden en dankzij de app kunnen anderen die gemakkelijk terugvinden.
Via BePark tot slot kunnen autobestuurders dan weer hun parkingplaats met elkaar delen.

De Brusselse Raad voor Leefmilieu bracht zopas ‘Selfcity Bxl’ uit, een (online) brochure over buurtinitiatieven in Brussel. Meer info op bral.brussels