‘Deze stad is niet Franstalig, wel meertalig en multicultureel’

Voor één dag minister-president van Brussel spelen? BDW vond vier uiteen­lopende persoonlijkheden bereid om de tegelijk ludieke en bloedernstige uitdaging aan te gaan. Welke ideeën kunnen het Gewest goed doen? Wat kan, wat móét beter? Dirk Van Gerven treedt als eerste in de arena. De stafhouder van de Nederlandse Orde van Advocaten bij de Balie te Brussel pleit voor een propere, veilige, meertalige stad.

Dirk Van Gerven nam met NautaDutilh, een van de grootste advocatenkantoren in Europa, zijn intrek in het Solaris-gebouw aan de Terhulpsesteenweg. Solaris is het eerste echt groene kantoorgebouw van de hoofdstad.

De omgeving maakt geen geweldige indruk. Auto's staan te drummen om zo snel mogelijk in het centrum te geraken, cafés zijn er niet. De vervallen hippodroom wacht op betere tijden en de zomer miezert. Van op straat is niet te zien dat Solaris aan de achterkant uit enorme glazen vensters bestaat met een fabelachtig uitzicht op een schijnbaar vredige stad. "Solaris is het meest ecologische kantoorgebouw van Brussel. Alle energie komt van zonnepanelen en grondwaterpompen. Maar helaas is er geen afdekking van de zon, waardoor het erg warm wordt en de airconditioning hoog moet staan. Veel moderne gebouwen hebben dat nadeel," zegt Van Gerven.

Hij kruipt meteen in de rol die we hem vandaag gevraagd hebben te spelen. "Als minister-president zou ik ecologie en energiebesparend denken zeker aanmoedigen. Maar ik zou er ook over waken dat men het historisch erfgoed niet opoffert aan het ecologische. Als mensen hechten we belang aan ons verleden. We lopen graag in een oude stad rond. Klimaatbewustzijn mag niet ten koste gaan van die oude stad. Ik zou geen Solaris optrekken in het centrum. Dat past daar niet."

B-H-V bis
Voor hij zijn beleidsaccenten toelicht, werpen we de minister-president voor één dag een actueel vraagstuk voor de voeten. Moet het gerecht volgen als straks Brussel-Halle-Vilvoorde gesplitst wordt? "De splitsing van justitie is een moeilijk onderwerp omdat niemand weet wat ermee bedoeld wordt. In de nota van Di Rupo is er sprake van een hervorming van het gerechtelijk arrondissement. Ik heb het moeilijk met zijn voorstel om de rechtbank te splitsen in een Nederlandstalige en een Franstalige arbeidsrechtbank, rechtbank van koophandel, van eerste aanleg, correctionele rechtbank en hof van beroep. De ervaring leert dat mensen die in een gesplitst orgaan werken, eentalig zijn. De meeste zaken zijn meertalig. In rechtbanken met alleen maar Nederlandstalige of Franstalige rechters zullen stukken wellicht voortdurend vertaald moeten worden. Dat betekent vertraging en extra kosten voor de rechtzoekende, en dat is nu al een pijnpunt. De oprichting van een Vlaams parket voor Halle-Vilvoorde kun je inderdaad overwegen. Maar volgens mij stappen de mensen eerder naar de politie dan naar het parket. Er zijn genoeg politiekantoren in Halle-Vilvoorde. Dan vind ik het belangrijker om werk te maken van voldoende Nederlandstalige parketmagistraten. Het is een moeilijk debat. De vraag is of je de opsplitsing van het kiescollege, het politieke probleem, wel moet koppelen aan de opsplitsing van het gerechtelijk arrondissement."

Meertaligheid
"Als ik de zaken zelf zou mogen uittekenen, dan zet ik in op meertaligheid. Meertaligheid is de toekomst. Meertaligheid is de rijkdom van de Brusselaar. Niet iedereen is hier meertalig, maar veel mensen zijn dat wel. Gewoon omdat je dag in, dag uit geconfronteerd wordt met anderstaligen. Dat zijn niet noodzakelijkerwijze Franstaligen. Er komt een moment dat er meer anderstaligen dan Franstaligen zullen zijn. Men moet aanvaarden dat Brussel geen Franstalige stad is, maar een meertalige, multiculturele stad. Als minister-president zou ik resoluut ingaan tegen de trend van eentaligheid, van ieder zijn taalgemeenschap. Ik pleit voor totale tweetaligheid en maak zoveel mogelijk instellingen écht tweetalig. Ik zorg voor speciale programma's om de twee- of meertaligheid te vergroten. Die stel ik voor aan scholen, maar ook aan bedrijven, werknemers, startende ondernemers. Er is niets zo erg als een Belg die van school komt en vaststelt dat hij maar één taal voldoende kent om in te werken. We leven in een meertalige stad, laat dat een troef zijn."

Een justitieplein
Het Justitiepaleis opgeven? Met man en macht zou de regering-Van Gerven I zich daartegen verzetten. "We moeten het grootste gerechtsgebouw van Europa beschouwen als een prachtig monument. Laat dat toch niet in de stellingen staan! De Balie heeft Paris Match gehaald met een pleidooi voor het behoud van het Justitiepaleis. Een desaffectatie is absurd. Je kunt het nergens anders voor gebruiken. Waar zou je naartoe moeten met het Hof van Cassatie, hof van beroep, de Balie en de correctionele rechtbank? Ga je onteigenen op de Gulden Vlies­laan? Dat heeft geen zin, en daar is geen geld voor. Het Justitiepaleis is van de overheid. Daar wordt niets voor betaald. Gebruik het ten volle. Voor sommige vredegerechten worden jaarlijks honderdduizenden aan huurgeld betaald. Haal die toch naar het Paleis: er is plaats en je bespaart. Verlies ook het belang van symbolen niet uit het oog. Met de rug naar het parlement, de wetgevende macht, kijk je in de richting van het koninklijk paleis, de uitvoerende macht. Kijk nog wat verder, en je ziet het Justitiepaleis waar rechters de wetgeving toepassen. Dat is mooi."

"Ik zou van het Poelaertplein de plek maken waar je met alle juridische problemen terechtkunt. Dat is nu al bijna zo." Van Gerven verwacht een masterplan voor Justitiepaleis en omgeving zodra er een nieuwe regering is. "Zelfs de Marollen, die vroeger zo tegen het Justitiepaleis gekant waren, pleiten nu voor een opwaardering. Het is een referentiepunt."

Nultolerantie
De aanpak van lichte criminaliteit is een prioriteit voor Van Gerven. "Brussel associeer ik niet met een buurt waar het moeilijk of gevaarlijk leven is. Het is hier Kinshasa niet of de een of andere Zuid-Amerikaanse stad. Maar er is wel criminaliteit en die moet je aanpakken. Het probleem is dat celstraffen onder de drie jaar amper nog uitgevoerd worden. Daders voelen zich vrij om verder te doen. Dat gaat van graffiti, diefstal en inbraak tot het stelen van voertuigen. In Nederland is er nultolerantie en daar neemt de criminaliteit af. Als minister-president zou ik al mijn macht en invloed aanwenden om op nationaal niveau met de parketten-generaal, de magistratuur, de balies en de wetgevende macht na te denken over nieuwe sanctie- en remediëringsmogelijkheden."

De minister-president verklaart zich nader: "Belangrijk is dat daders inzien dat ze niet mogen herbeginnen. Dat kan door op te voeden én - niet of! - af te schrikken. Leer- en werkstraffen bestaan al. Ik zou ook het arsenaal aan strafsancties en geldboetes uitbreiden om de lichte criminaliteit aan te pakken. Je hoeft de mensen daarom nog niet op te sluiten. Er zitten te veel mensen in de gevangenis. Een andere straf kan evenveel pijn doen en even hard afschrikken. Geef de rechters een ruimere waaier aan straffen zodat ze de gepaste straf kunnen geven. Zo vermijd je dat de daders van een licht misdrijf 's anderendaags weer herbeginnen. Het zou Brussel zoveel leefbaarder maken."

Propere stad
Onze zomerpresident is voorstander van de uitbouw van Brussel als de multiculturele hoofdstad van Europa. "Dat is de toekomst. Het komt iedereen ten goede." Dat houdt een nettere stad in. "Kijk rond, er ligt te veel vuiligheid op straat. Dat is spijtig. Ik was onlangs in Amsterdam, het was daar proper. Het kan dus. Steden moeten niet vuil zijn. In een propere stad is het zoveel prettiger wonen, werken, rondlopen."

"Vergeleken met Parijs liggen de mooie stukken van Brussel erg verspreid. Lelijke straten wisselen mooie af. Ik zou dat in elkaar willen laten vloeien. Dat vergt een globale aanpak. Verschillende delen van Brussel zijn al prachtig gerenoveerd. Die inspanning wordt uiteraard verder gezet."

"Verkeersproblemen zullen er altijd zijn. Parijs en New York beschikken wél over een fantastisch metro-netwerk en daar zijn ook problemen. Dat neemt niet weg dat we het openbaar vervoer verder moeten verbeteren en rationaliseren."

En, smaakt het presidentschap-voor-een-dag naar meer? Van Gerven grijnst. "Veel advocaten stappen in de politiek. Dat is goed. De kwaliteit van de wetgeving is soms bedenkelijk, het is vaak haastwerk. Zoals iedereen heb ik ooit wel politieke ambities gehad. Maar hedendaagse politiek vergt een grote tijdsinvestering. Je moet er jaren mee bezig zijn. Ik heb die investering niet gedaan. Maar de Balie is wel altijd bereid om politici bij te staan, ook in de voorbereiding van de wetgeving."