Emir Kir wil geen Carl Linnaeus meer in zijn gemeente

Burgemeester van Sint-Joost Emir Kir wil af van de Linnéstraat. Die is genoemd naar Zweedse botanicus Carl Linnaeus, bekend van de classificatie van dier- en plantenrijk, maar die ook mensen in 'variëteiten' heeft opgedeeld. In Schaarbeek wil de gemeente de bevolking bevragen over de Generaal Wahislaan, vernoemd naar een militair uit de Belgische koloniale tijd.

Burgemeester Emir Kir is niet te spreken over de erfenis van Linnaeus in zijn gemeente: “Wat hij schrijft over de classificatie op basis van ras in voor mij niet acceptabel,” zegt hij daarover tegen de RTBF.

De Zweedse botanicus Car Linnaeus (1707-1778) ligt aan de basis van de classificatie van het dier- en plantenrijk. Hij beschreef duizenden soorten en deelde ze in.

Maar hij maakte in 1758 ook een opdeling van de Homo Sapiens op basis van variëteit. Daarin onderscheidde hij naast de Europeanus, die volgens hem opviel door zijn intelligentie en zachtaardige aard, ook de Afer of Africanus, de Americanus en de Asiaticus. Deze andere variëteiten van de Homo Sapiens - Linnaeus gebruikte het woord 'ras' niet - vielen op door hun huidskleur, hun maatschappijstructuur en door hun vrije (Americanus), gulzige (Asiaticus), schaamteloze, luie en grillige aard (Africanus). Carl Linnaeus zou hiermee volgens sommigen het fundament hebben gelegd voor een eurocentrische rassentheorie.

Voor Kir heeft Linnaeus geen plaats in de openbare ruimte in Sint-Joost. Hij wil zo snel mogelijk de Linnéstraat van naam wijzigen. Die werd in 1878 naar aanleiding van de honderdste sterfdatum van Carl Linnaeus naar de botanicus genoemd. Emir Kir zal wel overleg moeten plegen met de gemeente Schaarbeek. De straat ligt op het grondgebied van beide gemeenten.

Kir laat het daar niet bij. Hij heeft een werkgroep opgericht over de aanwezigheid van het koloniale verleden in de publieke ruimte. Daarnaast laat hij ook onderzoeken welk koloniaal erfgoed er aanwezig is in de gemeente.

“Uit een eerste analyse blijkt dat geen enkele verkeersader of plein de naam draagt van iemand die verbonden is met de Belgische kolonie,” zegt Kir, “dat is buiten de begraafplaats van Sint-Joost gerekend”. Daar zijn immers verschillende koloniale figuren begraven. Het is de bedoeling om juist op die begraafplaats een monument op te richten voor de Afrikaanse soldaten die om het leven kwamen tijdens de eerste en twee wereldoorlogen.

De Wahislaan

Ook in Schaarbeek is er een debat over de Belgische kolonie. Vanaf september kunnen inwoners hun mening kwijt over de aanwezigheid van omstreden koloniaal Théophile Wahis in hun gemeente. De gemeenteraad richt er een werkgroep op die hun licht moet gaan opsteken over de aanwezigheid van de koloniaal in de gemeente bij de inwoners. Dat schrijft Het Nieuwsblad.

Théophile Wahis maakte zijn carrière onder Leopold II in Congo Vrijstaat en bleef aan toen dat in Belgische handen kwam. Hij stond bekend voor zijn militaire stijl en greep niet in tegen de ergste uitwassen van het koloniale winstmodel.

Hij kreeg er twee straatnamen voor, één in zijn geboortestad Menen en een in Schaarbeek. In Schaarbeek is er ook een pleintje naar de koloniaal genoemd. In Menen stuurt de groene oppositie aan op een naamsverandering. Maar de meerderheid houdt dit voorlopig tegen. Ook in Schaarbeek zit een naamsverandering niet onmiddellijk in de pijplijn, maar de meerderheid wil wel met de inwoners van de gemeente in gesprek gaan.

“We hebben een werkgroep opgericht die moet samenzitten rond dit soort beslissing,” zegt schepen van Cultuur en Gelijke Kansen Sihame Haddioui (Ecolo) aan Het Nieuwsblad. “Vanaf september zal deze werkgroep van wijk tot wijk trekken om er met de bewoners rond de tafel te zitten en te luisteren naar hun suggesties. Er wordt dan gepraat over de geschiedenis waarbij ook het kolonialisme aan bod zal komen. De groepjes zullen dan namen van straten, parken en als pleinen onder de loep nemen.”

Het is de gemeenteraad vooral om een ‘bottom-up’ benadering te doen, maar een snelle naamswijziging ligt dus niet in het verschiet. “We kunnen bijvoorbeeld ook kiezen voor een bordje met meer duiding,” aldus Haddioui, “het zal afhangen van wat de bewoners zelf willen”.