Enfant terrible: activiste Emma Lee Amponsah

In mijn laatste bachelorjaar werd ik op de korrel genomen omdat ik het niet eens was met het eurocentrische discours van bepaalde professoren. Die proffen bestempelden mij als afrocentristisch, een woord waarvan ik niet eens wist dat het bestond.

Ik besliste om andere oorden op te zoeken en schreef mij in voor een interuniversitaire master gender en diversiteit aan de VUB, hoewel ik Brussel alleen kende van Couleur Café. In het begin voelde de stad heel goed aan. Het leek een oprechtere culturele mix dan Amsterdam, maar na een tijdje barstte de bubbel en zag ik ook hier dezelfde stereotiepe denkpatronen opduiken.

De film Black van Adil El Arbi en Bilall Fallah (2015, red.) is daar een goed voorbeeld van. De trailer zag er vrij goed uit en verbeeldde een Brussel dat ik al kende, vol etnisch-culturele en talige diversiteit.

Maar dat gevoel ebde snel weg. Het was pijnlijk om te zien hoe een echt probleem vermarkt en geracialiseerd werd. Het knuffelgehalte van de moeder van het zwarte hoofdpersonage was een van de dingen die me stoorden. Die vrouw stelt in de film haar cultuur open voor een wit publiek. Dat is mooi, maar het probleem is dat ze enkel om die reden als goede Afrikaan beschouwd wordt. Over de dieperliggende problematiek wordt verder met geen woord gerept.

Uit verontwaardiging over de film ontstond Black speaks Back. Met die groep wil ik streven naar een gedekoloniseerde maatschappij. Over de film hebben we intussen al genoeg gezegd, het is tijd dat we een eigen discours creëren in plaats van alleen maar te reageren.

Het is voor mij zeker niet zo dat een wit persoon niets zinvols kan zeggen over racisme en de zwarte gemeenschap, die op zich al heel divers is. Met groepen mensen monddood te maken, bereik je niets, maar het is van groot belang om stemmen te laten horen die lange tijd geen forum hebben gekregen. We leven vandaag in een wereld waarin gelijkheid nog lang geen vanzelfsprekendheid is. Tot dan kunnen scherpe standpunten helpen om mensen aan het denken te zetten.

Dat is ook precies wat we willen bereiken met de musical die we maken voor het Next Generation, Please!-festival van kunstencentrum Bozar.

Samen met een heleboel jongeren met Afrikaanse roots staan we stil bij het belang van het continent Afrika. Wat als het continent niet meer beschikbaar is voor exploitatie en Europa op zichzelf aangewezen is? Er wordt ook binnen de eigen gemeenschap gekeken naar hoe wij als diaspora binnen een kapitalistisch werelddeel medeverantwoordelijk zijn.

Dat is soms confronterend, want het is juist datgene dat ik samen met de rest van Black speaks Back zo hard bekritiseer.

De verfilmde musical gaat in avant-première op 4 mei in Zinnema in Anderlecht. Op 9 mei kan het grote publiek komen kijken tijdens het Next Generation, Please!-festival in kunstencentrum Bozar. Black speaks Back wil met een growfundingactie de productie betaalbaar maken. Wie wil kan hen op deze manier financieel ondersteunen.