Europees akkoord over betere arbeidsomstandigheden voor platformwerkers

Het Europees Parlement en de lidstaten van de Europese Unie zijn het woensdag eens geraakt over een verbetering van de arbeidsomstandigheden van de miljoenen werknemers van digitale platforms zoals Uber, Deliveroo of Bolt.

Onderhandelaars van het Parlement en het Spaanse EU-voorzitterschap bereikten een akkoord over een richtlijn die de schijnzelfstandigheid in de sector moet aanpakken en moet verzekeren dat platformwerkers een correct statuut hebben. Geschat wordt dat momenteel zo'n 5,5 miljoen medewerkers van deze platforms ten onrechte als zelfstandigen worden geclassificeerd. Daardoor wordt hen toegang tot belangrijke arbeidsrechten ontzegd.

"Door die chauffeurs, koeriers en schoonmakers te dwingen te werken als schijnzelfstandige wordt hen de toegang tot belangrijke arbeidsrechten en sociale zekerheid ontzegd. Ze werken vaak aan te lage lonen, bij ziekte of een ongeval draaien ze zelf op voor de kosten, ze krijgen geen toegang tot betaald verlof en werken vaak in onfatsoenlijke omstandigheden", zo licht Europarlementslid Kathleen Van Brempt (Vooruit) toe.

De nieuwe regels gaan uit van het vermoeden dat deze mensen als werknemers bestempeld worden indien hun relatie met het platform beantwoordt aan minstens twee van vijf indicatoren. Die hebben onder meer betrekking op de vergoeding, de aanwezigheid van een leidinggevende en de mate van vrijheid om arbeidsuren te regelen. Het is aan het platform om dit vermoeden te betwisten en aan te tonen dat deze medewerkers wel degelijk als zelfstandige werken.

Daarnaast reguleert de richtlijn de algoritmes die in de sector worden gebruikt om medewerkers aan te sturen. De platforms mogen geen mensen ontslaan of werktijden aanpassen louter op basis van algoritmes. Ook moeten ze werknemers inzage bieden in de wijze waarop algoritmes worden gebruikt om de prijs van een opdracht te bepalen, en hoe die wordt toegewezen. Ze mogen ook geen mensen ontslaan of werktijden aanpassen louter op basis van algoritmes.

'Wereldwijde primeur'

"Dat vormt een wereldwijde primeur voor alomvattende regels voor algoritmes en daarmee een blauwdruk voor regels over kunstmatige intelligentie en werk, die we nodig hebben voor de hele arbeidsmarkt", meent Europarlementslid Sara Matthieu (Groen).

De lidstaten en het voltallige Parlement moeten het akkoord nog bekrachtigen. Nadien hebben de lidstaten twee jaar tijd om de richtlijn om te zetten in nationale wetgeving. Momenteel lopen de wetten over platformwerkers in de Europese Unie sterk uiteen. In België is sinds begin dit jaar al wetgeving van kracht die een einde moet maken aan de onduidelijkheid over het statuut van de platformwerkers en hun sociale rechten.