Geestelijke gezondheidscentra doen oproep: ‘Zet onze zorg niet stop bij nieuwe lockdown'

In spannende afwachting van het Overlegcomité van deze namiddag, smeken het Centrum voor Algemeen Welzijnswerk (CAW), Tele-Onthaal en het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg in Brussel (CGG) de Brusselse regering om de centra niet te sluiten zoals tijdens de eerste golf is gebeurd. “We mogen mentaal zieke mensen niet nog eens in de kou laten staan.”

“We willen volledig openblijven en onze dienstverlening voor iedereen blijven garanderen, ook fysiek”, zegt algemeen directrice van het CAW in Brussel Annalisa Gadaleta naar aanleiding van de Overlegcommissie die mogelijks strengere maatregelen zal aankondigen.

In juli voorspelde de psychische gezondheidssector met de dreiging van een tweede coronagolf al niet veel goeds voor de mentale gezondheid van de bevolking. Vandaag blijven hulpverleners met diezelfde onheilspellende vermoedens zitten. “Ik sprak recent nog mijn bezorgdheid uit tegen minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V). Ik denk dat we nog niet goed beseffen hoe erg de situatie na de coronacrisis zal zijn. Als we ons nu enkel op de fysieke gezondheid concentreren, dan zal het resultaat nefast zijn voor de mentale toestand van de bevolking”, stelt Gadaleta.

Gebrek aan anticipatie

Ze spreekt begripvol, maar ook kritisch over het beleid in Brussel: “Natuurlijk zitten we nu in een kritische fase en moet er vooral gekeken worden naar de ziekenhuizen, maar het probleem van de regering is dat ze te veel kijken naar wat er vandaag misloopt en te weinig naar de lange termijn. Er wordt niet geanticipeerd.”

Tijdens de lockdown van maart moesten de hulpcentra hun deuren sluiten en overschakelen naar digitale hulpverlening. “Daar zetten we nog steeds sterk op in, maar tijdens de eerste golf hebben we een opvallende digitale kloof opgemerkt”, stelt Gadaleta vast. “Veel mensen die onze hulp echt nodig hebben, beschikken niet over internet of kunnen thuis niet vrijuit spreken. Dat maakt digitale consultaties onmogelijk.”

Daarom lijkt fysiek contact voor de geestelijke gezondheidscentra onontbeerlijk te zijn en hopen ze dat het Overlegcomité niet zal beslissen die af te nemen. Tele-Onthaal haalt ook aan dat het zeer moeilijk is om vrijwilligers op te leiden, als er geen vormingen meer mogen plaatsvinden, “en genoeg vrijwilligers vinden is voor Tele-Onthaal sowieso al een moeilijke zaak.” En dat terwijl ze bij de telefoonlijn een toename van 25 procent zagen in de oproepen sinds corona.

Relaties, eenzaamheid en gezondheid

Op nummer één van gespreksonderwerpen bij Tele-Onthaal staan relaties. “Dat kan gaan van mensen die conflicten hebben met hun ouders, broers of zussen. Corona zet duidelijk een druk op die contacten.” Anderen hebben het dan weer moeilijk omdat ze hun grootouders al zo lang niet kunnen zien. Op de tweede plaats staat, hoe kan het ook anders tijdens een pandemie, gezondheid: “Veel mensen hebben een angst om ziek te worden.”

Het derde meest besproken onderwerp aan de lijnen van Tele-Onthaal is ook niet verrassend: mensen voelen zich eenzaam. “Als ze de bubbel van drie personen naar één inperken, ben ik bang voor het effect op het sociaal isolement. Daar bestaat nu al een algemene malaise rond,” zegt Ingrid Vanderhoeven van Tele-Onthaal.

Het verschil met de eerste golf is dat mensen steeds minder veerkracht hebben: “De bevolking zit al bijna een jaar in deze situatie. Als de veer te lang uitgerokken is, kan je het mentaal minder snel aan.” De donkere winterdagen die eraan komen en het feit dat de maatregelen voortdurend veranderen dragen ook niet veel bij aan het mentale welzijn, zo klinkt het bij het CAW.

Meer druk op Brussel

An Geets van het Centrum voor Geestelijke Gezondheid in Brussel (CGG) heeft het over de extra druk die op de stad Brussel ligt. “Meer mensen leven hier aan de armoedegrens. Het inkomstenverlies dat corona heeft veroorzaakt zorgt voor heel wat geldzorgen. Veel Brusselaars zijn kleiner behuisd en zitten op kleine appartementjes dicht op elkaar. Dat zorgt voor spanningen.” Gadaleta van het CAW vervolgt: “Kijk naar Sint-Joost en Molenbeek, de armste gemeenten van ons land. Daar was de situatie al niet rooskleurig. Tijdens de eerste lockdown zijn we voedselpakketten gaan uitdelen, om onze cliënten toch nog fysiek te kunnen blijven zien.”

Het Brusselse Gewest heeft een relanceplan klaar voor na de crisis, maar zal het genoeg zijn om de mentale gevolgen in te dijken? Gadaleta antwoordt bezorgd: “Ik vrees van niet.”