Het GPDO (3): bomen en beken

Het gaat niet alleen over de massale bouw van woningen, economische ontwikkeling of beter openbaar vervoer in het Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling (GPDO). Het toekomstplan van het Gewest zet ook in op meer natuur in de stad. "Het is een en-en-verhaal."

Het GPDO bepaalt waar er nieuwe woontorens en metrolijnen kunnen komen, maar het plan zou niet "duurzaam" heten als er ook geen aandacht was voor het milieu. Het gaat dan over biodiversiteit, hernieuwbare energie en luchtkwaliteit, maar ook, concreter, over meer groen in de wijken, ook in het centrum.

"Het plan is een totaalplaatje, een en-en-verhaal", zegt Nicolas Hemeleers, adviseur van minister van Leefmilieu en Stadsvernieuwing Evelyne Huytebroeck (Ecolo). "Het zet in op stadsverdichting en economische ontwikkeling, maar evengoed op een beter levenskader met kwalitatieve openbare ruimte en meer groen."

Vraag is hoe het nastreven van meer activiteit te combineren is met extra rustpunten. "Dat hoeft helemaal geen tegenstelling te zijn. In de tweede kroon van de stad (voorbij de Middenring, red.) is er meestal voldoende ruimte om dingen te combineren. Zeker op ontwikkelingspolen zoals Delta en Josaphat zal dus ook plaats gemaakt worden voor groen. In het centrum en de eerste kroon zijn ook mogelijkheden, dat hebben de duurzame wijkcontracten al aangetoond. Denk aan Divercity in Vorst."

Op sommige plaatsen kunnen huizenblokken worden opengebroken en kan middenin openbare ruimte worden aangelegd. Ook de trend om parkeerplaatsen te schrappen op pleinen biedt mogelijkheden. Op andere plekken volstaat het om bestaand groen te ontsluiten, zoals het privépark langs de Kluisstraat in Elsene of op de Reyerscampus in Schaarbeek.

Over het Koninklijk Domein in Laken, veruit de grootste lap ontoegankelijk groen, wordt echter niet gerept in het plan. "Die site heeft een groot potentieel maar voorlopig is er geen politieke consensus om daar iets mee te doen", klinkt het bij Huytebroeck.

100.000 bomen
Ook grote verkeersassen zoals de Generaal Jacqueslaan of de Keizer Karellaan, moeten volgens het plan vergroend worden met bomen. Op termijn moet zo een hecht groen netwerk ontstaan dat de bestaande groenzones met elkaar verbindt, dwars door het stadsweefsel. In totaal, inclusief de reeds aangekondigde parken op Thurn & Taxis en aan de Ninoofsepoort, zou het Gewest op die manier tot 100.000 bomen extra planten tegen 2040.

Het idee van groene verbindingen beperkt zich overigens niet tot het hoofdstedelijk gewest. "Het is de bedoeling de parken in de marges van de stad te laten aansluiten op die in de Vlaamse Rand. Zo loopt er al een gemeenschappelijke studie over het waardevolle landschap van Neerpede en gaan de Brusselse en Vlaamse bouwmeesters binnenkort ook samenzitten over de toekomst van het groen in de Rand. De intergewestelijke samenwerking inzake milieu is doorgaans makkelijker dan in dossiers zoals mobiliteit omdat de stellingen daar verder uit elkaar liggen."

Meer blauw in de stad
Behalve meer groen moet er volgens het GPDO ook meer blauw in de stad komen. Het gaat dan voor alle duidelijkheid niet over politie maar over water. Brussel heeft zijn beken en rivieren te lang stiefmoederlijk behandeld, is de redenering. De tijd is gekomen om verschillende waters opnieuw zichtbaar te maken. Dat kan omdat de waterzuivering verbeterd is en is ook nuttig om overstromingen te voorkomen.

We denken spontaan aan de Zenne, maar het gaat evengoed voor de Molenbeek, de Maalbeek of de Woluwe. De Geleytsbeek in Ukkel werd ondertussen al opnieuw een stukje aan de oppervlakte gebracht, maar verder zijn er voorlopig weinig concrete plannen in die zin. Op termijn moeten de vele beken en vijvers echter verbonden worden tot een heus blauw netwerk en kan er ook een blauwe wandeling gecreëerd worden, naar analogie met de succesvolle groene wandeling.

Onderstaande kaart toont het geplande groene netwerk