'Het volk pikt dit niet langer': hoe de Zuid-Amerikanen de protesten in hun land ervaren

Dat zij net hier in Vorst samenkomen, hoeft niet te verbazen. Na Sint-Gillis en Elsene herbergt die gemeente de hoogste concentratie Latijns-Amerikanen. “Dat heeft een historische verklaring,” zegt Patrick Deboosere, demograaf aan de VUB.

“Nog voor de Tweede Wereldoorlog, ten tijde van de Spaanse burgeroorlog, trokken Spanjaarden massaal naar het buitenland, ook richting Brussel. Ze vestigden zich nabij de toegangspoorten van de stad, voornamelijk stations dus. In Brussel was dat het Zuidstation.”

“Sinds de jaren zestig van vorige eeuw vonden behalve de Spanjaarden ook meer Zuid-Amerikanen hun weg naar Brussel. Het is logisch dat ze zich vestigden op plekken waar taal en cultuur geen al te grote barrière vormden: rond het Zuidstation en de aanpalende buurten,” aldus Deboosere.

Twintig jaar geleden telde het Brussels gewest officieel 3.200 Latijns-Amerikanen. Hun aantal steeg in 2006 naar 5.500, en de teller staat intussen officieel op een goeie tienduizend.

De oorzaken voor de explosieve toename van het aantal protesten in hun thuislanden verschillen: schaamteloze corruptie van de politieke elite in Haïti en Peru, verhoging van de prijzen voor basisproducten in Ecuador en Chili, of nog de beperkte ademruimte van de oppositie in Bolivia die steevast de kop wordt ingedrukt. De verhitte gemoederen en de strenge politierepressie kostten al tientallen demonstranten het leven, en een ommekeer zit er niet meteen aan te komen.

CHILI: Sergio Rojas Fernandez (77)

“Twee jaar heb ik vastgezeten in Chili. Als vakbondsafgevaardigde leidde ik in de jaren zeventig zo'n 350 werknemers. Toen de socialist Salvador Allende in 1973 zelfmoord pleegde en zo plaatsmaakte voor het dictatoriale regime van Augusto Pinochet begon een ware klopjacht op opposanten. In de gevangenis raakte ik bevriend met een Belg.

De Belgische autoriteiten konden hem repatriëren. Na zijn eigen vrijlating was hij het die ook mij uit de gevangenis kreeg, en de repatriëring van heel mijn familie richting Brussel organiseerde. Hier werden we met open armen ontvangen.”“De protesten die zich vandaag afspelen zijn op een heel aantal vlakken vergelijkbaar met de protesten toen. Het volk pikt de extreme ongelijkheden niet meer en wil komaf maken met de heersende, neoliberale manier van leven.

Mijn kinderen participeren actief aan de solidariteitsacties en demonstraties hier in Brussel. Zelf ben ik daar te oud voor, maar op de ervaring van mijn generatie en van mezelf als oppositievoerder kunnen onze kinderen wel rekenen. Ik ben ervan overtuigd dat zolang er acties zijn in Chili, er ook hier zullen zijn.”

ECUADOR: Nelson Marmol (43)

“Ik ben naar België gekomen toen ik negentien was. Toen kende Ecuador gelijkaardige protesten: grootschalige corruptie en prijsverhogingen hypothekeerden de toekomst van de gewone man. Toch liggen de kaarten vandaag anders. De bevolking is beter geïnformeerd over wat er gaande is, beter geschoold ook.

De middenklasse en plattelandbewoner pikken die corruptie en uitbuiting niet meer. De opstanden zijn daar een logisch gevolg van.”“De Ecuadoraanse gemeenschap in Brussel groeit jaar na jaar, en de actuele situatie in Ecuador zal wereldwijd onvermijdelijk een nieuwe toestroom veroorzaken, ook naar Brussel. We blijven heel solidair met het thuisfront en organiseren hier geregeld acties, aan de Ecuadoraanse ambassade. We trachten op die manier de aandacht van Europese landen en internationale organisaties te vestigen op de situatie in Ecuador, maar makkelijk is het niet.”

COLOMBIA: Arialdo Delgado (37)

“Mijn familie en ik zijn naar Brussel verhuisd toen ik vijftien was. Dat was een belangrijke stap voor ons: we hebben de banden met Colombia doorgesneden. Hoe kan je in godsnaam je leven opbouwen als je nog met je hoofd en je gedachten ergens anders zit? Voor mij, mijn vrouw en onze vijf kinderen is Brussel nu onze thuis. Hier voelen wij ons goed.”

“De Colombiaanse gemeenschap is heel groot in Brussel. Ik schat hun aantal op een paar duizend, maar wij blijven doorgaans eerder op de achtergrond. Leven en laten leven. We zijn er prima in geslaagd om onze Colombiaanse cultuur en tradities te mengen met die van de Belgen. Zo houden we het beste van de twee landen over.”“Wat de Colombiaanse gemeenschap bindt zijn de misvieringen op zaterdag. We zijn erg gelovig, maar ook is het een manier om onze familie elke week te zien en verbonden te blijven.”

BOLIVIA: Paola Condemayta (26)

“Door een samenwerking tussen de VUB en de universiteit waar ik studeerde in La Paz, kon ik hier studeren. Intussen ben ik doctoraatstudente aan de VUB. In Bolivia was ik journaliste. Nog altijd vragen collega's in Bolivia me om over de situatie hier te berichten. Ik ben een soort spreekbuis geworden voor de Boliviaanse gemeenschap in Brussel. Die gemeenschap is trouwens niet erg groot. Hooguit een paar honderd mensen.”

“In 2016, toen huidig president Evo Morales aan z'n derde ambtstermijn zat, werd er een referendum georganiseerd onder de bevolking met de vraag of een president zo lang onafgebroken aan de macht mag blijven? De Bolivianen stemden 'neen', maar ondanks dat resultaat, was Morales toch kandidaat bij de verkiezingen op 20 oktober van dit jaar. Hij won en begint aan zijn vierde ambtstermijn in januari. Dat leidde tot veel verontwaardiging, in Bolivia, waar al doden zijn gevallen, en in Brussel. Er wordt simpelweg niet geluisterd naar het volk.”

“Morales was een geweldige president. Hij heeft veel voor de Bolivianen gedaan en de economie is erop vooruitgegaan, maar nu moet hij de fakkel doorgeven. Het draagvlak is weg. We organiseren van hieruit solidariteitsacties en demonstraties om onze stem in Europa te laten horen, anders voelt het alsof we echt machteloos zijn.”