Jonge moslims voelen zich thuis in Brussel

Brusselse moslimjongeren groeien op met meervoudige identiteiten in een superdiverse stedelijke omgeving. Driekwart identificeert zich als moslim, maar bijna evenveel ook als Brusselaar. In contacten met veiligheids- en politiepersoneel voelen moslimjongeren zich dubbel zo vaak gediscrimineerd als niet-moslims.

Die vaststellingen blijken uit een onderzoek naar moslimjongeren in Brussel in opdracht van Innoviris, beschreven in het maandag verschenen onderzoeksrapport ‘Entre Sécularisation et Rupture. Jeunes musulmans bruxellois : pratique, identités et croyances’ van islamexperte Corinne Torrekens (ULB), en politicologen Nawal Bensaïd (ULB) en Dimokritos Kavadias (VUB).

1.870 middelbare scholieren deden mee aan een enquête voor het Debest-onderzoek van de VUB en Erasmushogeschool Brussel, van wie 905 van moslimorigine waren. Die vulden de auteurs van het rapport aan met een kwalitatief luik, waarvoor ze focusgroepgesprekken en individuele interviews hielden met 125 moslimjongeren tussen 16 en 25 jaar.

Meerlagige identiteit

Brusselse moslimjongeren groeien op met meervoudige identiteiten in een superdiverse stedelijke omgeving, schrijven de onderzoekers. “Die identiteiten kunnen geworteld zijn in de identificatie met evenementen en personen die ze niet persoonlijk kennen (zoals islamofobe reacties in de media), maar kunnen ook het gevolg zijn van persoonlijke ervaringen (zoals overmatige identiteitscontroles). Het ontwikkelen van een identiteit in een dergelijke context is voor de meesten onder hen een actieve, persoonlijke zoektocht.”

Brusselse moslimjongeren identificeren zich in het algemeen het vaakst met de islamitische wereld (76 procent), op de voet gevolgd door de identificatie met Brussel (73 procent), België (65 procent), en de gemeentes waarin ze wonen (59 procent). Een deel van de moslimjongeren heeft echter het gevoel in geen enkele gemeenschap thuis te horen. Het gaat maar om een minderheid; het merendeel voelt zich verbonden met verschillende gemeenschappen en voelt zich zowel moslim als Belg, Brusselaar of Turk, enzovoort.

De perceptie van discriminatie bij de bevraagde Brusselse moslim- en niet-moslimscholieren werd met elkaar vergeleken. Het gaat hierbij dus expliciet over het gevóel van gediscrimineerd te worden. De percentages bij moslimjongeren liggen telkens hoger dan bij niet-moslimjongeren. Bij contacten met politie en veiligheidspersoneel komt dat verschil het meeste naar voren: het percentage moslimjongeren dat zich gediscrimineerd voelt ligt in dat geval dubbel zo hoog. In de schoolcontext blijken de onderlinge verschillen veel beperkter. Brusselse jongeren die zich sterk identificeren met de islamitische wereld en met hun religie voelen zich ook vaker gediscrimineerd. (Lees verder onder de grafiek)

Land van herkomst

Brusselse jongeren met een migratieachtergrond behouden vaak een sterke band met het land van herkomst. Uit het VUB/ULB-onderzoek blijkt dat dat voor moslimjongeren zelfs meer geldt dan voor jongeren met andere geloofsovertuigingen. Velen gaan er met plezier regelmatig op vakantie. Toch geven die jongeren aan zich ook daar niet helemaal thuis te voelen. Ook daar worden ze gezien als ‘buitenlander’. Ze zien dan ook helemaal geen toekomst in het land van herkomst van hun ouders (of van een van de ouders).

In Brussel, de stad waar ze leven en zijn opgegroeid, vinden ze daarentegen een plek waar ze zich thuis voelen. De jongeren identificeren zich zelfs meer met Brussel dan met België.

“Het is stilaan een boutade dat Brussel na Dubai de meest diverse stad ter wereld is,” schrijven de onderzoekers. “Het praktische gevolg is wel dat moslimjongeren in deze superdiverse stad een plek hebben waar ze zich thuis voelen, zichzelf kunnen zijn en waar ze ook trots op zijn. Meer dan zeven op tien moslimjongeren voelen er zich thuis.”