BIG CITY. Mogen vliegtuigen zomaar overal boven de stad vliegen?

De relatie tussen de luchthaven van Zaventem en Brussel ligt gevoelig. Enerzijds is het voor de stad een voordeel om een luchthaven vlakbij te hebben. Het is handig voor de bereikbaarheid en economisch interessant. Anderzijds brengt een luchthaven ook geluidshinder met zich mee. Hoe dichter de stad bij de luchthaven ligt, hoe luider de bewoners de vliegtuigen zullen horen.

Brussels Airport ligt in vogelvlucht op elf kilometer van de Grote Markt. Dat de luchthaven net op die plek ligt, hebben we aan de Duitsers te danken. Zij bouwden een vliegveld in Haren tijdens de Eerste Wereldoorlog. Dat werd te klein en ook in de Tweede Wereldoorlog was het de bezetter die een nieuwe luchthaven bouwde, in Melsbroek dit keer. Het is die luchthaven die zich uitbreidde in de richting van Zaventem. Destijds was dit gebied natuurlijk nog niet zo verstedelijkt, maar door de jaren heen dijde de stad uit en werden de gebieden rond de luchthaven dichter bevolkt, waardoor er meer mensen last hadden van het lawaai van de vliegtuigen.

Een groot deel van de geluidshinder hangt af van de hoogte waarop vliegtuigen overvliegen. Een vliegtuig mag niet lager dan driehonderd meter boven een dichtbevolkte zone van een gemeente of stad vliegen, maar voor een groot deel van Brussel kan die regel niet worden nageleefd. Vliegtuigen moeten nu eenmaal opstijgen en landen, en gezien de ligging van Brussel – niet ver van de luchthaven – gebeuren die bewegingen onvermijdelijk boven een deel van de stad.

De luchthaven van Zaventem ligt waar ze ligt, maar aan de vliegroutes van de vliegtuigen valt wel te sleutelen. Die worden uitgestippeld door Skeyes en lopen ruwweg over vier gebieden: de noord- en oostrand van Brussel, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de regio rond Leuven. Welke route een vliegtuig neemt, wordt beïnvloed door verschillende parameters. Behalve de bestemming en het type vliegtuig, hangt de beslissing af van het weer.

Een vliegtuig moet opstijgen met tegenwind, en daar ligt voor Brussel het probleem, want de dominante windrichting bij ons is zuidwest. Zaventem ligt ten noordoosten van Brussel, dus vertrekken vliegtuigen meestal in de richting van de stad en nemen ze vanaf daar scherpe bochten richting hun bestemming.

Volgens een regel uit de jaren 1950 mag er niet in een straal van vijf kilometer boven het Warandepark gevlogen worden. Die regel is in principe nog steeds van kracht, alleen was er toen nog niet zoveel vliegverkeer als vandaag, waardoor de regel beter nageleefd kon worden dan nu.

Vandaag wordt die zone vermeden wanneer het kan. Er wordt getracht om de vluchten die naar het noorden gaan, in een bocht naar rechts te laten vliegen en die naar het zuiden in een bocht naar links. Een minderheid van de vluchten vliegt rechtdoor, naar westelijke gebieden. De gemeenten die de meeste hinder ondervinden liggen in de bocht naar links: Haren, Evere, Schaarbeek en Sint-Lambrechts-Woluwe. Maar ook de gemeenten in het westen van Brussel, van Jette tot Anderlecht, krijgen regelmatig vliegtuigen boven het hoofd.

Evenwicht

De vliegroutes uittekenen is dus een constante evenwichtsoefening tussen de meest efficiënte route voor de vliegtuigen en de minste hinder voor de omliggende gebieden. De Brusselse regering en Brussel Airport zitten hierover regelmatig samen, en verschillende actieplannen zijn al uitgetekend, maar toch zullen de vliegtuigen onvermijdelijk altijd een stuk boven bepaalde gemeenten moeten blijven vliegen.

Een handvol bewoners blijft er in Brussel wel van gespaard. Tenzij de luchtverkeersleiding geen andere uitweg heeft, mogen vliegtuigen niet laag vliegen boven het Kasteel en het Park van Laken. Hoewel we na de coronacrisis het aantal vliegtuigen boven ons hoofd weer zullen zien toenemen, zal de koninklijke familie er veelal aan ontsnappen.

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie.

De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag via het formulier.

> Meer over Big City