BIG CITY. Waarom bevindt raamprostitutie zich in de Aarschotstraat?

Prostitutie is er altijd en overal geweest, en Brussel is daar geen uitzondering op. Welke vorm van prostitutie floreert in een stad, hangt af van de mentaliteit van de bevolking en het stads­bestuur ten opzichte van sekswerk, maar het hangt ook nauw samen met stedenbouwkundige evoluties.

In Brussel zijn er door de jaren heen, in verschillende buurten verschillende vormen van prostitutie geweest. In de middeleeuwen waren de meisjes van plezier te vinden in stoven, rond de Grote Markt. Stoven waren badhuizen die veeleer een bordeel waren. Bezoekers doken er bij wijze van spreken zowel het bad als het bed in.

Iets verderop, waar nu de Beurs staat, bevonden zich in de vijftiende eeuw ook enkele bordelen, en in de Marollen waren er dan weer verschillende prostitutiehuizen in de zeventiende eeuw. Soldaten van het Spaanse leger bezochten die regelmatig. De eenzame mannen die lang van huis waren, gingen tactisch vlak bij die prostitutiehuizen wonen. En hoewel het nu ondenkbaar lijkt, waren de chique Sint-­Hubertusgalerijen destijds ook een ontmoetingsplek voor klanten en prostituees.

Op al die plekken is vandaag geen prostitutie meer te vinden. Het stadsdeel waar dat wel nog altijd het geval is, is de Noordwijk. Al voor de bouw van het Noordstation in 1841 waren er bordelen. In verschillende herbergen en theaters in die buurt was de sfeer eerder schunnig. Er werd gedanst, gezongen, gedronken en ergens daartussen in bed gedoken. Die bordelen moesten beetje bij beetje wijken voor de bouw van het Noordstation, toen nog op het Rogierplein. Hoewel de buurten door die stedenbouwkundige ingreep veranderden, bleef prostitutie daar wel bestaan, al was het in een nieuwe vorm rond het Rogierplein. Net als via de havens kwamen via grote treinstations heel wat mensen de stad binnen en buiten. Die invalswegen waren de uitgelezen plek voor prostituees om klanten te ronselen. Later dijde de activiteit ook uit naar Sint-Joost en Schaarbeek.

Voor het raam

Net zoals op de hierboven opgesomde plekken, gebeurde de prostitutie in de Noordwijk in eerste instantie niet openlijk. Klanten konden terecht in carrés, gezinswoningen waar de benedenverdieping werd omgevormd. Prosti­tuees lieten de gordijnen open en gaven met felgekleurde lichtjes aan dat een bepaalde vorm van bezoek welkom was. Naast de carrés waren er ook champagnebars. Die waren dag en nacht open en gezelschapsdames ontvingen de klanten er erg goed.

Prostitutie is eeuwenoud, en de strijd ertegen is dat net zo goed. Stadsbesturen zoeken voortdurend naar de balans tussen weren en tolereren. Zo moesten heel wat champagnebars in de jaren 1960 en 1970 sluiten van de gemeente Sint-Joost. Tegelijk waren dat ook de jaren waarin raamprostitutie haar opgang kende. Het bestuur wou meer controle op sekswerk, en door die raamprostitutie toe te staan in de Aarschot­straat, leefde de hoop dat het sekswerk zich in deze straat zou centraliseren en in andere wijken zou afnemen.

Maar wie rondloopt in de brede perimeter rond het Noordstation, weet dat er in verschillende straten in Sint-Joost, maar evengoed aan IJzer, nog altijd andere vormen van prostitutie bestaan.

Prostitutiewerk in de Noordwijk is er dus al heel lang, in verschillende vormen en straten, maar de getolereerde raamprostitutie is eerder een recent fenomeen. Al vraagt de term getolereerd enige nuance. Stads- en gemeentebesturen zijn al jaren op zoek naar de juiste regelgeving en houding ten opzichte van de sekswerkers, of het nu over de aanwezigheid in de straten gaat, of over de statuten en bescherming die sekswerkers krijgen.

De coronacrisis maakt dat alles nog pijnlijk duidelijker. Sinds het begin van de coronacrisis heerst er in Brussel een prostitutieverbod. De ramen van de Aarschotstraat zijn al maanden onbemand. Maar hoewel het niet meer zichtbaar is, leert de geschiedenis ons dat prostitutie niet zomaar te verbieden valt. Wie het op de ene plek weert, ziet het op een andere plek in de illegaliteit weer opduiken. Helaas zonder controle.

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie.

De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag via het formulier.

> Meer over Big City