MIVB richt nieuw team op om daklozen en drugsgebruikers uit metrostations te helpen

Met 25 nieuwe medewerkers wil de MIVB binnenkort door de metrostations patrouilleren, op zoek naar daklozen en drugsverslaafden. De bedoeling is dat de nieuwe ploeg, die 24/7 actief zal zijn, de mensen begeleidt naar opvangcentra. Daarnaast komen er 40 nieuwe veiligheidsagenten bij. "Onze gebruikers moeten zich veilig voelen. Dat is noodzakelijk voor het succes van het openbaar vervoer."

Al enkele jaren stijgt het aantal dak- en thuislozen in Brussel. Ook het crackgebruik is explosief toegenomen de voorbije twee jaar. Vooral dat laatste zorgt voor overlast en veiligheidsproblemen in de metrostations. “Metrostations zijn geen plek voor die mensen,” zegt Brieuc De Meeûs, de CEO van de MIVB. “Er is geen sanitair en de 900 volt maakt het ook gevaarlijk.”

De MIVB is van plan om zelf een versnelling hoger te schakelen in de strijd tegen dakloosheid en de problematiek van drugsverslavingen, en kondigt daarvoor twee concrete maatregelen aan.

Maraudes

Enerzijds zal de openbaarvervoermaatschappij veertig nieuwe veiligheidsagenten aanwerven. Daardoor zal het team van ‘patrouilleur veiligheid station’, dat vandaag 115 voltijdsequivalenten telt, dertig procent meer patrouilles kunnen uitvoeren. “Onze gebruikers moeten zich veilig voelen. Dat is het doel,” aldus De Meeûs. “Dat is noodzakelijk voor het succes van het openbaar vervoer.”

Daarnaast gaat de MIVB intern een nieuw team oprichten met 25 voltijdsequivalenten. Die mensen gaan ‘maraudes’ uitvoeren, rondes zoals daklozenorganisaties als Samusocial en Doucheflux die vandaag al doen, op zoek naar daklozen en drugsverslaafden. “Die ploeg zal 24/7 actief zijn en moet de mensen begeleiden naar de bestaande opvangcentra,” aldus De Meeûs nog. Het nieuwe team zal op het hele MIVB-net opereren. “We gaan naar de plekken waar er problemen zijn.”

De nieuwe MIVB-medewerkers zullen een nieuw uniform krijgen en gaan in ploegen van twee patrouilleren. Brussels minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen) benadrukt dat het om een geïntegreerde aanpak gaat. De nieuwe MIVB-ploeg gaat nauw samenwerken met verschillende organisaties zoals Samusocial, Diocees, Transit en Projet Lama, organisaties die vandaag al betrokken zijn bij SubLink. Dat is een proefproject dat een jaar geleden in het leven werd geroepen om de drugsoverlast in de metrostations aan te pakken. “In twaalf metrostations hebben we op die manier al honderd mensen kunnen begeleiden,” aldus Van den Brandt.

Het nieuwe MIVB-team bouwt verder op de werkwijze van SubLink en moet dat laatste project vooral versterken. “We breiden deze regeling nu uit om de veiligheid in de stations te waarborgen en de getroffenen de juiste zorg en begeleiding te bieden,” zegt Van den Brandt nog. Zij bedankt haar collega’s in de regering, die 5,7 miljoen euro vrijmaakt voor de nieuwe maatregelen op het MIVB-net. “Het was een moeilijke oefening in tijden van begrotingsgesprekken.”

Parijs

Voor de nieuwe aanpak liet de MIVB zich inspireren door RATP, de Parijse openbaarvervoermaatschappij. Daar is een team van zestig voltijdse medewerkers al sinds de jaren negentig uitsluitend bezig met de problematiek van dakloosheid.

“Dat vergde een mentaliteitswijziging, maar we hadden begrepen dat enkel repressie – de mensen gewoon buiten zetten – niet volstaat,” zegt Grégoire Caffin-Le Dû, binnen de RATP verantwoordelijk voor de missie ter bestrijding van extreme uitsluiting. “In de metrostations verblijven draagt alleen maar bij tot de isolement en vervreemding van die mensen. Je weet dan niet meer of het dag of nacht is, of het goed of slecht weer is.”

Opvangcapaciteit

De MIVB zet dus personeel in voor wat in essentie ook een opvangprobleem is. Minister Alain Maron (Ecolo), bevoegd voor de opvang van daklozen, maakt zich sterk dat de budgetten voor opvang en begeleiding sinds het begin van deze legislatuur verdubbeld zijn. Maar de verzadiging van het opvangnetwerk is een steeds weerkerend probleem. Bovendien dreigt het aantal daklozen nog meer te stijgen.

SubLink speelt al deels in op het gebrek aan opvangmogelijkheden. De betrokken hulporganisaties beschikken in totaal over 500 hotelnachten. Die kunnen ze gebruiken om drugsverslaafde daklozen even op adem te laten komen, al is duidelijk dat 500 hotelnachten niet volstaat. “We zijn aan het onderhandelen om meer hotelnachten te krijgen,” aldus Bertrand.

Volgens vzw Transit, dat al jaren expertise heeft opgebouwd in de aanpak van drugsverslavingen, helpt het wel om drugsverslaafden van straat te halen, ook al is het maar voor enkele nachten op hotel. “Iemand die drie of vier jaar op straat heeft geleefd, komt weer tot leven als hij drie of vier nachten is opgevangen,” zegt woordvoerder Bruno Valkeneers. Zijn organisatie runt sinds vorig jaar de eerste Brusselse gebruikersruimte voor mensen met een drugsverslaving, in de Anneessenswijk.

Gebruikersruimte mét opvang

Binnenkort moet er zo een tweede gebruikersruimte bijkomen, in de wijk rond metrostation Ribaucourt. “Ten laatste tegen begin 2024,” aldus bevoegd minister Alain Maron. Volgens hem zijn er drie potentiële locaties, die momenteel nog onderzocht worden. Naast de sociale en medische omkadering zou er in het nieuwe centrum aan Ribaucourt ook een noodopvangcentrum moeten komen voor verslaafde daklozen. Zij zouden er dag en nacht opgevangen kunnen worden, maar om hoeveel capaciteit het zou gaan is nog niet duidelijk. Dat zal onder meer van het gebouw afhangen.

Volgens Valkeneers zouden de extra bedden in het centrum met de nieuwe gebruikersruimte hoe dan ook welkom zijn. “Als iemand aan een ontwenningskuur zou willen beginnen, moet je die persoon wel kunnen bijhouden. Als die persoon terug op straat belandt, wordt het moeilijk.”