Mohamed El Bachiri: 'Op 22 maart ben ik bij mijn kinderen'

Tussendoor was de Molenbekenaar onder meer gasthoofdredacteur van BRUZZ magazine. Zijn oproep voor meer tolerantie en een menselijke islam blijft ook vandaag nog nazinderen. Elke dag loopt er wel een uitnodiging binnen voor een evenement. El Bachiri zegt bijna nooit neen.

Wie El Bachiri al eens bezig zag, kent de positieve sereniteit van zijn publieke optredens. In zijn eigen bedeesde stijl roept hij er op tot wederzijdse empathie, pleit voor een humanistische islam, voor meer kritische zin ook. Op de boekvoorstelling van Kristin Verellen, die zelf haar man verloor bij de aanslagen, las hij vorige maand nog een zelfgemaakt gedicht, een ode aan zijn België.

Een trieste clown

Hoe moeilijk de voorbije twee jaar voor hem waren, dat vertelde de weduwnaar er nooit bij. “Die boodschap van liefde brengen, blijft voor mij heel belangrijk. Dat is wat mij zal overleven, het is ook een eerbetoon aan de moeder van mijn kinderen (drie zonen van 4, 9 en 11 jaar, red.).

Maar mijn dagelijkse realiteit is er een van een vader die voor drie kinderen moet zorgen die hun moeder verloren, terwijl hij zelf depressief is. Ik kan niet alle rollen tegelijk spelen, de lieve vader en de gendarme. Dus hou ik het maar bij die eerste rol. Plezier hebben met mijn kinderen, dat is vandaag het allerbelangrijkste voor mij. Eigenlijk ben ik een trieste clown.”

Als El Bachiri nu toch over zijn gezin vertelt, is dat niet zomaar. Hij beseft dat zijn eigen lijdensweg er een is die veel slachtoffers doormaken. En dat de overheid schromelijk tekortschiet. “De tweede verjaardag van de aanslagen is ook een moment om een balans op te maken. Wel, ik voel me aan mijn lot overgelaten. Niet door de burgers en mijn eigen omgeving, maar door de overheid. Voor mezelf kan me dat niet echt schelen, maar voor mijn kinderen kan ik dat moeilijk slikken.”

Zijn financiële situatie is dan ook allesbehalve rooskleurig. “We hadden twee inkomens en nu geen meer. Zelf ben ik niet in staat om te werken (El Bachiri was uitgerekend metrochauffeur, red.), dus is er enkel het ziekenfonds en het kindergeld. Een aanzienlijk deel van mijn budget gaat dan nog eens naar het internaat waar ik de twee oudste naartoe heb gestuurd. Want drie kinderen in deze toestand alleen opvoeden, dat gaat gewoon niet.”

Het krappe budget blijft niet zonder gevolgen. De psycholoog die de drie kinderen bezochten, is geschrapt. “50 euro per sessie per week, maal drie, dat kan ik niet betalen. De kinderen hebben nochtans hulp nodig. Ze missen hun moeder niet alleen, ze zijn ook kwaad. De grootste wil nu politieagent worden, zodat hij de slechteriken kan bestrijden, de tweede heeft het nog moeilijker. ‘Waarom overkomt dit ons juist?’ is een vraag die regelmatig terugkeert. Ik kan ze dan alleen in mijn armen nemen en zeggen dat ook ik hun moeder mis.”

Empathie

El Bachiri kan er niet bij dat de Belgische overheden verzuimen om het voortouw te nemen bij de slachtofferhulp. “Bijna alles moet je nu zelf aanvragen. Wat we nodig hebben, is een organisatie die proactief naar de slachtoffers stapt, kijkt wat hun noden zijn. Je mag toch een minimum van empathie verwachten? De overheid kan zich toch afvragen of die slachtoffers wel de energie hebben om al die procedures te doorlopen?”

Dat het anders kan, bewijst Frankrijk volgens hem. “Kinderen van terrorismeslachtoffers worden daar automatisch Pupilles de la nation (letterlijk: pupillen of leerlingen van de natie, red.). De staat neemt er de kosten van opleiding en medische zorgen op zich, voor de begeleiding naar een job ook. Wist u dat de slachtoffers van Nice ondertussen allemaal vergoed zijn?”

“Hier moet je het allemaal maar zelf uitzoeken. Eigenlijk worden we als gewone verkeersslachtoffers behandeld. De federale regering wijst je door naar de verzekering. Die betaalt zo laat en zo weinig mogelijk, het zijn wolven. Tot vandaag heb ik nul euro van de verzekering van mijn vrouw gezien. Ik heb dus een advocaat moeten nemen. Eén keer was er een schijf noodhulp van 5.000 euro van de regering. De week erna kreeg ik twee advocatenfacturen voor 3.000 euro. Het boek zal wel wat opbrengen, maar het is nog wachten op die inkomsten.”

Mourir à petits feux

We vragen waarom de overheid terrorismeslachtoffers anders zou moeten behandelen. “Omdat die barbaren niet enkel onschuldigen wilden treffen, maar ook de Belgische staat. Die kan niet zomaar aan de zijlijn blijven. Ik heb dat ook aan minister van Justitie Koen Geens gezegd toen ik hem ontmoette. Wij zijn oorlogsslachtoffers. Maar dan in een land dat niet in oorlog is en daardoor ook niet goed beseft wat we doormaken.”

Zelfs Marokko, een land dat hij alleen kent van reizen, stak nadrukkelijker de hand uit dan zijn eigen België, ondervond El Bachiri. “Koning Mohammed VI nodigde ons uit en liet me weten dat we altijd een beroep konden doen op hem.

Kort daarna volgde ook een uitnodiging als eregast voor het troonfeest. Ik was daar erg dankbaar voor, maar het verschil met de Belgische aanpak roept ook vragen op. Ik moet vaak denken aan de gewone Belgische slachtoffers die geen tweede afkomst hebben en het met de Belgische hulp moeten doen.”

“Waarom die steun aan de slachtoffers zo slabakt in België? Misschien is het de versnippering van bevoegdheden. Iedereen speelt hier de bal door naar een ander en niemand voelt zich echt verantwoordelijk. Een ander slachtoffer zei me ooit: ‘Was er één familielid van een politicus bij de slachtoffers geweest, dan was er nu al een wet en een statuut.’ Dat klopt ook denk ik. Entretemps, on meurt à petits feux, wij kwijnen ondertussen weg.”

Wereldberoemd in Vlaanderen

Sinds zijn eerste TEDx-optreden is El Bachiri een graag geziene gast op tal van evenementen, televisieshows en boekvoorstellingen. Of hij ondertussen ook herkend wordt als bekende Brusselaar? El Bachiri glimlacht. “Eigenlijk word ik vaker herkend op een andere manier: als te controleren individu, als potentiële terrorist of vluchteling zonder papieren. Op de afspraak met minister Geens kwam ik te laat omdat er een controle was in een restaurant. De politie hield ons ruim een kwartier vast. ‘Meneer moet bij de minister zijn? Dat zal wel.’

Dat de Molenbekenaar geen vedette is in Brussel, heeft misschien met zijn discrete stijl te maken. Maar er is meer. Zijn boodschap en boek gooien vooral in Nederlandstalig gebied hoge ogen. “Vlaanderen is nu zo’n beetje mijn adoptiegemeenschap geworden. Ik ben Vlaanderen en Nederland eeuwig dankbaar voor het platform dat ik er gekregen heb.”

Aan francofone zijde is er veel minder weerklank. “Helemaal begrijp ik het niet,” zegt de Franstalige El Bachiri. “Er is de factor David Van Reybrouck – een fantastische ontmoeting trouwens – die ook in Nederland bekend is. Maar wellicht heeft het ook te maken met een typische opdeling in noord en zuid. Franstalig België wordt beïnvloed door Frankrijk, waar assimilatie nog altijd belangrijk is als samenlevingsmodel. Het Angelsaksische model is opener voor de diversiteit waarover ik praat.”

Café Walvis is ondertussen leeggelopen na de middagpiek. Straks haalt El Bachiri zijn vierjarige oogappel af. Bij de herdenking van de aanslagen donderdag zal hij niet te bespeuren zijn, wil hij nog kwijt. “Woensdag ga ik naar de inhuldiging van het Loubna Lafquiriplein in Molenbeek. De rol van burgemeester Schepmans daarin apprecieer ik enorm. Maar op 22 maart blijf ik bij mijn kinderen. Een herdenking heeft zin als je ook door het jaar zij aan zij staat. Maar nu handjes schudden met ministers noem ik een maskerade. De dag dat dat verandert, ben ik er graag bij.”

Wie Mohamed El Bachiri wil bereiken kan mailen naar Jihad.Amour2016@gmail.com