Molengeek-oprichter Ibrahim Ouassari: 'Brussel heeft een enorm potentieel'

Het eerste jaar van de middelbare school was het laatste schooljaar waarvoor hij slaagde. Ondanks het gebrek aan een diploma, is MolenGeek-oprichter en autodidact Ibrahim Ouassari aan de slag als bestuurder bij Proximus, vastberaden het bedrijf een Brusselse toets te geven. 'Jamais jamais jamais de la vie,' had de Molenbekenaar dat naar eigen zeggen durven te denken. “Ik heb geen cabriolet nodig. Ik wil dat mensen slagen.”

Een zeker 'from-rags-to-­riches'-gehalte zit vervat in Ouassari's (42) levensverhaal. Geboren als de op één na jongste telg in een gezin van acht, blijkt al snel dat de jonge Ibrahim niet bestemd is voor het klassieke schoolparcours. Na het eerste middelbaar volgen alleen nog tekorten en Ouassari probeert tevergeefs verschillende beroepsopleidingen uit, gaande van kapper tot mecanicien. Enkele omzwervingen als opvoeder en als personeelslid bij openbaarvervoermaatschappij MIVB later, belandt de jonge Molenbekenaar bij een bedrijf voor computerbekabeling in Zellik.

“Mijn collega Davy legde me uit hoe ik muziek kon downloaden van het internet. Ik kocht daarop een computer met een Proximus-verbinding – toen was dat nog Belgacom. Een heel goede verbinding was dat,” vertelt Ouassari niet zonder knipoog. “Ik slaagde er niet in om een bepaald programma te installeren, dus stelde ik op een forum een vraag in schabouwelijk Engels. Een dag later gaf een Japanner me de gouden tip.”

Dat moment betekende voor Ouassari een ommekeer, zal hij later beseffen. Hij vond immers iets wat hij leuk vond én waarin hij gesteund werd door mensen overal ter wereld. Een opleiding bedrijfsbeheer rondde hij vervolgens af in een mum van tijd. “Wie gepassioneerd is, kan plots alles aan.”

Dat was de start van een bloeiende carrière in de technologiewereld waarin u aan het hoofd stond van vier bedrijven. Hoe zette u de stap naar tech incubator MolenGeek?
Ibrahim Ouassari: Ik lanceerde me in die periode als zelfstandige en stap voor stap huurden steeds meer bedrijven me in voor computerwerk. Op een bepaald moment had ik twintig werknemers en reed ik met dure, Duitse auto's. Mensen begonnen me om advies te vragen: wat moesten zij doen om hetzelfde te bereiken? Ze vroegen me welke universitaire studies ze moesten aanvangen en ik antwoordde dan maar: computer sciences.
In die periode ging ik ook in scholen en bij verenigingen jongeren aanmoedigen om school te blijven lopen. Maar daar zaten ook jongeren tussen die al gestopt waren met school, voor hen had ik geen antwoord klaar. 'Ga naar Google en trek je plan,' zoiets zei ik. Dat werkt misschien voor bepaalde jongeren, maar zeker niet voor iedereen. Daar is de goesting ontstaan om met MolenGeek te beginnen: een plek waar technologie toegankelijk is en waar we tonen dat die kennis makkelijk te verwerven is.

U werkt vooral met jongeren uit Sint-Jans-Molenbeek. Hoe was uw eigen jeugd daar?
Ouassari: In vergelijking met mijn broers en zussen – van wie er heel wat universitaire studies hebben gevolgd – was mijn jeugd nogal gecompliceerd. Na het eerste jaar van het middelbaar onderwijs begon het bergaf te gaan: ik verzamelde enkel nog tekorten. Ik bezocht meer en meer buurthuizen en ben geconfronteerd geweest met alles wat je onder discriminatie kan verstaan. Ik kreeg ongegronde controles van politieagenten, terwijl mijn Belgo-Belgische vrienden verbaasd waren, omdat zij hun identiteitskaart niet moesten tonen. Mijn jeugd was als het ware 'normaal' voor een jongen met migratieachtergrond in Sint-Jans-Molenbeek, maar moeilijk voor een Brusselse jongere.
Ik heb weliswaar het grote geluk gehad een familie te hebben die me goed omkaderd heeft en heel aanwezig was. Ik had rolmodellen. Ik weet niet of ik op dezelfde plek was uitgekomen indien ik de oudste van de kinderen was geweest.

Inmiddels hebben ruim zeshonderd Brusselse jongeren een opleiding van meer dan zes maanden bij MolenGeek gevolgd. Wat is de impact geweest op hun leven?
Ouassari: Ik denk dat we het leven van heel wat jongeren danig veranderd hebben. Een mooi voorbeeld is dat van Ismaël. In het vierde jaar van de middelbare school stopte hij met school, hij was niet meer gemotiveerd. Hij heeft de opleiding gevolgd en is dan een beetje beginnen te werken. Nu is hij een bacheloropleiding in informatica begonnen. Ik ben ongelooflijk trots op hem. Of het verhaal van Hassan: hij was buschauffeur bij de MIVB, maar hield helemaal niet van zijn job. Hij volgde bij ons een opleiding en intussen werkt hij in Dublin bij softwarebedrijf Salesforce. Dat is echt heel mooi. Er lopen hier in Sint-Jans-Molenbeek erg veel talenten rond die onderbenut zijn.

Hoe moet de gemeente handelen om die talenten tot hun recht te laten komen?
Ouassari: Ik heb deze gemeente altijd gezien als onderbenut. Ik spreek nu over Sint-Jans-Molenbeek, maar eigenlijk geldt dat voor heel Brussel. Brussel heeft een enorm potentieel. Ik zie Brussel als de hoofdstad van de technologiesector. Wij liggen centraal in Europa, vlak bij Parijs en Londen, de huurprijzen zijn nog niet té hoog en er kunnen nog zoveel dingen gedaan worden. Het is frustrerend om te zien dat we de technologiesector niet beter op de kaart zetten. Dat zou niet alleen voor Brusselaars veel meer kansen creëren, maar voor alle Belgen.

Maar iemand moet erin geloven en de weg tonen. Toen ik mijn idee rond MolenGeek op tafel legde, werd er een beetje met me gelachen. Nu vindt iedereen dat evident. Als ik er toen zelf niet in geloofd had, dan had niemand erin geloofd. Brussel en Sint-Jans-­Molenbeek moeten zich bewust worden van hun rijkdom. Dan zullen we minder problemen hebben, en meer added value. Het is een beetje zoals wat ik met MolenGeek doe: mensen die op kosten van de maatschappij leven, worden op die manier omgevormd tot mensen die belastingen betalen. De staat zou daar veel meer in moeten investeren. De privésector doet zijn deel, maar de winst is voor een groot deel ook voor de staat.

Wat verwachten de Molenbeekse jongeren volgens u van de politiek?
Ouassari: Helemaal niets meer. Ze geloven er totaal niet meer in en ze weten niet hoe het functioneert omdat ze er geen belang bij hebben. Ze hebben meer vertrouwen in initiatieven zoals MolenGeek dan in de politiek. Sinds 2015, het jaar waarin MolenGeek werd opgericht, veranderde er niet zoveel in de gemeente. Er zijn wel heel wat verenigingen die goed werk leveren, zoals vzw Foyer, maar voor mensen die daar niets mee te maken hebben, veranderde er weinig. Dat hebben we gezien tijdens de eerste lockdown. Plots riep men dat men aan e-learning zou doen. Maar daar hebben de Molenbeekse gezinnen computers en voldoende ruime appartementen voor nodig.

Daarbovenop moeten de problemen in de scholen aangepakt worden. Het parcours moet aangepakt worden. Heeft iedereen wel alle materiaal om de lessen te kunnen volgen bijvoorbeeld? Soms komen hier scholen op bezoek met leerlingen van wie we merken dat ze een bijzonder laag niveau halen. Ze zeggen dat ze zaken leren die hen niet interesseren en die ze evenmin nodig hebben. Ze hebben het gevoel dat de scholen volledig losgekoppeld zijn van de realiteit. Er moet een plan komen om die scholen te herdynamiseren. Ook discriminatie op basis van afkomst is een pijnpunt.

Er ligt nog veel werk te wachten.
Ouassari: Zeker. Maar tegelijkertijd zie ik de toekomst erg positief in. Er komen hier blonde mensen over de vloer die zo goed als Arabisch spreken. Ik wil maar zeggen: we hebben intussen zo'n goede mix van culturen dat er onderling geen angst meer speelt. Er is een heel nieuwe generatie aan zet die het niet meer zo vreemd vindt dat er een Arabier of Afrikaan in de vriendengroep zit. Binnen twintig jaar zal er in Brussel geen sprake meer zijn van discriminatie op basis van afkomst.

Was de oprichting van MolenGeek een essentiële stap om uiteindelijk als bestuurder bij Proximus benoemd te worden?
Ouassari: De benoeming bij Proximus maakte geen deel uit van mijn plannen. 'Jamais jamais jamais de la vie' had ik dit durven te denken. Het is Georges-Louis Bouchez (MR) die me gevraagd heeft. Ik heb duidelijk gemaakt dat ik de politiek niet in wil. Ze wilden er iemand plaatsen met een ander profiel, en iemand die met de regels breekt. Als een ander bedrijf me had gevraagd, zoals Bpost bijvoorbeeld, had ik nee gezegd. Dat zou geen zin hebben. Maar het gaat om Proximus, een grote speler in de technologiesector.

Ik heb bovendien carte blanche gekregen: ik krijg de kans om op een onafhankelijke manier mijn visie mee te brengen. Op zo'n moment kan ik niet zeggen: “Nee, want er zitten enkel witte mensen in dat bedrijf.” Ik moet mijn verantwoordelijkheid nemen en zal proberen het bedrijf mijn Molenbeekse of Brusselse toets te geven, en aan de inclusiviteit te werken.

Een bestuurder bij Proximus krijgt een vaste jaarvergoeding van 25.000 euro, een zitpenning van 5.000 euro per bijgewoonde vergadering van de raad van bestuur en een zitpenning van 2.500 euro per vergadering van een adviserend comité. Dat is veel geld.
Ouassari: Inderdaad, ik zal veel meer verdienen. 5.000 euro per vergadering is echt buiten categorie. Ik ben van Sint-Jans-­Molenbeek: ik ben nog nooit zoveel betaald geweest. Maar dat is niet wat mij drijft. Mijn objectief is om MolenGeek te laten bloeien en het geld zal daar ook deels voor worden gebruikt. Ik heb geen cabriolet nodig, ik wil dat mensen slagen.

Zal uw band met de jongeren in MolenGeek niet verzwakken nu u bestuurder bent bij Proximus?
Ouassari: Nee, integendeel. Het is Proximus dat van deze band zal kunnen profiteren. Ze hadden net zo goed een bestuurder kunnen kiezen in das en kostuum. Maar ze kozen mij, en als ik ga, is het niet om daar in maatpak rond te wandelen. Ik zal de band met mijn jongeren niet verliezen. Daar zal ik op toezien.

Bekijk ook: een rondleiding bij Molengeek in Business as Brussels

Ibrahim Ouassari maakte MolenGeek tot de school van z'n dromen: iedereen is er welkom, met of zonder diploma. Samen met Sara Oualad, dankzij MolenGeek een succesvolle consultant in webmarketing, leidt hij ons rond.