Nadia Nsayi: 'Koning heeft zijn deel voor Congo gedaan, nu is het aan federale regering'

De spijtbetuiging voor de koloniale periode van koning Filip in Congo was een belangrijke eerste stap, maar daar mag het niet stoppen, zegt politicoloog Nadia Nsayi. "Hij heeft zijn deel gedaan. Nu moet de federale regering overgaan tot excuses en herstel."

"Dit regime stoelde op een - op zich niet te rechtvaardigen - verhouding van ongelijkheid," zei koning Filip woensdag in de Congolese hoofdstad Kinshasa. Hij uitte spijt, maar bood geen excuses aan.

Die excuses moeten van de Belgische overheid komen, vindt politicoloog Nadia Nsayi. "De koning heeft zijn deel gedaan. Dat was symbolisch en belangrijk, maar volstaat niet. Ik kijk nu naar premier Alexander De Croo om excuses aan te bieden en een beleid uit te werken op vlak van herstel."

Volgens Nsayi werd de nadruk te veel gelegd op de taak van de koning. "In het koloniaal project zijn er drie pijlers die een belangrijke rol hebben gespeeld: de kerk, het kapitaal en het koningshuis. Later werd de kolonie overgenomen door de staat. Als we dus nu de nadruk op de koning leggen, riskeren we te vergeten dat de Belgische staat een officiële kolonie heeft gehad." Nsayi wijst ook op de eerder ceremoniële functie van de koning. "Het komt de regering dus goed uit als de koning dit voor zijn rekening neemt."

Herstelbeleid

Een van de redenen waarom de koning geen excuses aanbood, is omdat dat de weg naar herstelbetalingen zou openen. Dat haalde N-VA-kamerlid Theo Francken aan in een interview met LN24. De Belgische belastingbetaler mag daar volgens hem niet voor opdraaien. "Ik vind dat hypocriet van N-VA," zegt Nsayi. "In 2019 zei partijvoorzitter Bart De Wever nog dat excuses belangrijk zijn. Dit is een politiek spel."

Ook Nsayi vindt dat de verantwoordelijkheid voor eventuele herstelbetalingen niet bij de belastingbetaler ligt. "In het hele debat wordt er veel gezwegen over het kapitaal: alle grote bedrijven en rijke families die rijk zijn geworden door de Congolese bevolking uit te buiten tijdens de koloniale periode. We weten wie die bedrijven en families zijn."

Daarnaast haalt Nsayi aan dat België mee rijk is geworden door de kolonisatie. "Het koloniaal project is altijd geframed als hulp aan de lokale bevolking, maar hebben we enkel geplunderd. De ongelijkheden die er vandaag zijn, zijn dus historisch gegroeid. Die moeten we met een herstelbeleid corrigeren."

Naast herstelbetalingen, zijn er volgens Nsayi ook andere mogelijkheden, zoals ontwikkelingssamenwerking hervormen, de publieke ruimte dekoloniseren en economische relaties ontwikkelen waar de Congolese bevolking ook beter van wordt.

"We kunnen ook nadenken over verblijfsvergunningen," zegt Nsayi. "We kunnen bijvoorbeeld Congolezen bepaalde voordelen geven op vlak van visumbeleid. Nu zijn er heel wat Congolezen in België zonder papieren. Als je niet iedereen verblijfspapieren wil geven, doe het dan op z'n minst voor Congolezen, zeker degene die tijdens de koloniale periode geboren zijn."