Negen op de tien slachtoffers islamofobie zijn vrouwen

Vorig jaar behandelde het Collectif contre L’Islamophobie en Belgique (CCIB) 80 klachten over islamofobie in ons land, waarvan meer dan de helft uit Brussel. In 90 procent van de gevallen waren vrouwen het slachtoffer. Bovendien gaan vier op de tien klachten over discriminatie door de overheid of publieke instellingen. "Terwijl zij het goede voorbeeld zouden moeten geven."

Dat blijkt uit het laatste jaarrapport van de CCIB over 2019. Het CCIB is een meldpunt voor discriminatie, racisme, xenofobie en islamofobie in ons land. Het collectief kreeg vorig jaar 320 telefonische vragen van slachtoffers van discriminatie en in totaal werden 108 dossiers geopend voor verder onderzoek. In 80 gevallen was er volgens CCIB sprake van islamofobie. Bijna de helft daarvan (36 dossiers) gingen over Brussel. Dat er uit Vlaanderen maar 4 klachten kwamen, is mogelijk te wijten aan de taalbarrière. Het CCIB is een Franstalig collectief.

Opvallend is dat negen op de tien slachtoffers vorig jaar vrouw waren. Het gaat in deze gevallen wel telkens om individuele slachtoffers. Haatspraak op sociale media of het bekladden van gebedshuizen tellen bijvoorbeeld niet mee omdat ze niet gericht zijn tegen één specifiek persoon. In totaal gingen 59 van de 80 dossiers bij het CCIB over zulk individueel geweld, samen goed voor 64 slachtoffers.

Die cijfers liggen hoger dan een jaar eerder, toen ‘slechts’ driekwart van de slachtoffers vrouwen waren. Het collectief noemt hun klachten nog altijd maar “het topje van de ijsberg”. Dat vrouwen vaker slachtoffer zijn, wijten ze onder meer aan hun meer zichtbare uiting van het geloof, zoals het dragen van een hoofddoek.

Hoofddoekenverbod

De meeste klachten gaan over discriminatie (41 dossiers), haatmisdrijven (12) of aanzetten tot haat (13), maar er zijn ook klachten over fysiek geweld (4 dossiers). Zo waren minstens vijf moslima's het slachtoffer van fysieke agressie in Brussel vorig jaar. Het vaakst komt de discriminatie voor op het werk (21 dossiers), in het onderwijs (18) of het openbare leven (16). Verder gaat het om haatberichten op sociale media (10), discriminatie door de politiek (9) of in dienstverlening (4). Enigszins geruststellend is dat er vorig jaar geen klachten kwamen over islamofobie binnen de sociale zekerheid of bij de politie of justitie.

Toch vindt het collectief dat islamofobie in de Belgische politiek zit verwikkeld. “We hebben vastgesteld dat het afwijzen van of geweld tegen moslims in 43,8 procent van de gevallen van een openbare instelling komt”, schrijven ze. Daarbij rekenen ze haatdragende boodschappen door politici, maar ook het hoofddoekenverbod in het onderwijs, ziekenhuizen of laboratoria en bij de toegang tot bepaalde diensten of plaatsen (zoals een zwembad). Het gaat ook om gevallen waarin moslims geen opleiding voor een job mochten volgen of zich niet konden inschrijven voor een examen.

“De staat is de waakhond van de grondwet en de gelijkheid. Vaststellen dat zij zelf aan de basis ligt van discriminatie, terwijl ze de rol heeft om de wet te respecteren en het goede voorbeeld te stellen, is absoluut schokkend”, valt verder te lezen in het rapport. “Dat vier op de tien klachten te maken hebben met discriminatie door de overheid, toont aan hoe institutioneel en structureel islamofobie aanwezig is in ons land.”

Unia

De dossiers van het CCIB zijn bovendien niet de enige gevallen van discriminatie in 2019. Interfederaal gelijkekansencentrum Unia kreeg datzelfde jaar in totaal 290 klachten over islamofobie (waaronder 56 via het CCIB). Ze maken samen intussen 86,3 procent uit van alle dossiers over discriminatie op basis van godsdienst of geloofsovertuiging in ons land. Dat percentage zit al sinds 2011 in de lift. Met een piek in het aantal klachten in 2016 - in de nasleep van de aanslagen - daalde de meldingen van islamofobie even in 2017, maar intussen gaan ze weer jaarlijks omhoog.

Het CCIB looft wel enkele goede initiatieven tegen islamofobie, waaronder een meldpunt tegen discriminatie bij de Brusselse arbeidsbemiddelingsorganisatie Actiris, en het toelaten van de hoofddoek in het hoger onderwijs in van de Franstalige gemeenschap in Brussel.