Nicky Budts (Nasci): 'Pak het tienmaal groter aan, er zijn tienmaal meer noden'

Eind vorig jaar hielpen solidariteits-acties van FM Brussel, het Huis van de Mens en Belfius de nood van vzw Nasci ledigen. En nog komt er hulp tekort… “Iedere week komen er vier nieuwe families aankloppen, het is dweilen met de kraan open,” gaat Nicky Budts te keer. “De overheid ziet de basisnoden niet.”

‘W e moeten scoren met ‘innoverende projecten’, terwijl er maar één kreet is van kansarme moeders: basic stuff please,” klinkt het.

Nicky Budts poseert met een reuzenknuffel, symbool voor wat elk kind gegund is. Haar Nasci, het enige Dienstencentrum voor het kansarme kind in het Brusselse Gewest, heeft net de tiende verjaardag gevierd. Tegenover de opstartjaren gaat het er veelzijdig aan toe. Toch kampt de vzw met de gevolgen van de crisistijd. Grote bedrijven hebben afgehaakt met materiële giften. Geen babymelk van Nestlé meer, geen luiers van Ontex, de merken sturen hun oude kleren nu naar outlets. Enkel van serviceclubs komt nog steun, vaak na een eenmalige actie. Nasci rooit het vooral dankzij solidaire ouders die spulletjes geven of wat geld toesteken. Want economische crisis betekent ook dat het tweedehandse gerief, dat hier goed van pas komt, vandaag op internet wordt doorverkocht. Nicky Budts: “Er bellen steeds meer arme vrouwen aan, en al wat we krijgen, is sneller dan ooit weg.”

Eind 2013 vierde Nasci tien jaar, alhoewel de vzw vijftien jaar bestaat. Hoe valt dat te rijmen?
Nicky Budts: “Dat heeft te maken met de trage opstart. Het concept is een Brusselse ‘kloon’ van wat al sinds 1992 in Antwerpen bestond: Moeders voor Moeders, voor hulpbehoevende vrouwen met kinderen. Paula D’Hondt (CVP), Koninklijk Commissaris voor het Migrantenbeleid (1989-1993), had ooit de vraag geopperd: ‘Waarom bestaat zoiets niet in Brussel?’ Alsof hier niet genoeg kansarme gezinnen stranden. Een aantal voortouwtrekkers – waaronder Tilly Grijp, dochter van toenmalig SP-minister Rufin Grijp (overleden in 2006) – zijn toen in Brussel aan de kar gaan trekken. Zo werd de vzw Nasci in 1998 opgericht. Het was eerst zoeken naar een kooppand, waarvoor de VGC, de Koning Boudewijnstichting en de Nationale Loterij geld gaven. Mijn man, Wilfried Paesschierssens (adjunct-leidend ambtenaar-met-rust van de VGC, red.), heeft dit huis nog mee aangekocht, nooit vermoedend dat ik hier in 2005 aan de slag zou gaan.”

Vertel iets wat u altijd bij zal blijven.
Budts: “De eerste week dat ik hier toekwam – en er alleen voor stond – was het alle hens aan dek. Er bleek vanuit de Voedselbank tien ton spaghetti, suiker en meel onderweg, een regeling met de EU. Ik kon dit nergens opslaan, laat staan van de vrachtwagen lossen. Ook moesten de weken nadien zakjes gevuld worden met wat we van de groentenmarkt kregen. Er was geen beginnen aan, met amper een helpende hand. Ik kreeg bovendien van het kabinet de kritiek dat voeding mijn core business niet was. Na een maand zette ik het oude systeem van voedselbedeling stop. Vanaf dan werd de focus op andere basisbehoeften gelegd.”

Wat is de kopzorg van een moeder die hier aanklopt?
Budts: “De nood van elke moeder voor een kind tot twaalf jaar, is iets wat nooit verandert. Uitentreuren moet ik dit herhalen aan de overheden die jaarlijks vragen om met innoverende projecten uit te pakken. Neen, de basisbehoeften gaan voor, zeg ik dan. Die nood is het hoogst. Moeders die structureel of tijdelijk geen inkomen hebben, hebben maar één bekommernis: hoe geraak ik aan kleren voor mijn kind, aan schoolgerief, speelgoed of een knuffel. En als het om baby’s gaat: luiers en verzorgingsproducten. Pas daarna komt de rest, van een Maxi-Cosi en babybedje tot een goede kinderwagen.”

Nasci zal wel meedrijven op het sociaal en economisch veranderend Brussel. In concreto?
Budts: “Wil je het over de 55 nationaliteiten hebben die bij ons passeren? We hebben net een golf van werklozen uit Zuid-Spanje en Zuid-Italië gehad. Mensen die thuis alles kwijt zijn, maar wel legale EU-burgers zijn. Ze zien zwarte sneeuw en zoeken vruchteloos werk. Op tien jaar tijd heeft Nasci 1.600 vrouwen basishulp op lange termijn (1 tot 1,5 jaar) aangeboden. Naast de 1.500 eenmalige interventies in noodsituaties. En dat terwijl we altijd eerst goed uitvlooien of die mensen niet via andere sociale diensten geholpen kunnen worden. Kind & Gezin, de maatschappelijke diensten, de gemeente, de huisarts, het hospitaal: iedereen stuurt volk naar ons door. De gewestoverheid weet goed genoeg dat er makkelijk drie Nasci’s kunnen draaien in Brussel. De miserie neemt van dag tot dag toe. Maar er is maar één kleine vzw. Dus, pak het tienmaal groter aan, want er zijn tienmaal meer noden.”

Wie is dat gezin in nood?
Budts: “We helpen iedereen, na een uitvoerig intakegesprek om de omstandigheden (ook verzachtende) van de crisissituatie correct in te schatten. Dat gaat van vrouwen die in een overgangssituatie zitten, zoals niet geregulariseerde en asielzoekers. Mama’s die gescheiden zijn en waarvan de OCMW-steun nog moet geregeld worden. Mama’s wier man in de gevangenis zit. Mama’s met onoverbrugbare kosten door ziekte, operatie, weduwschap, … Zelfs kindmoeders die van huis wegliepen. En Afrikanen die verkracht geweest zijn en vaak met hiv besmet zijn. Elk verhaal is uniek en marginaal. Het drama in Brussel staat niet op straat, het is verdoken en groeit ongezien verder.”

Ziet u een positieve evolutie in de hulp die Nasci kan geven?
Budts: “Ik was nog maar zes maanden bezig of ik mocht me al verantwoorden op het kabinet van Brigitte Grouwels (CD&V), bevoegd voor Welzijn. Nasci was niet aangesloten bij Caritas of wat dan ook. Ik kreeg te horen dat ‘de overheid geen taak had als veredelde spullenhulp’. Het welles-nietes-spel van subsidiëring van onze concrete werking heeft geduurd tot 2007, toen koningin Mathilde (toen prinses) op bezoek kwam. Je hebt je strijd wel mooi gehaald, hoorde ik dan van het kabinet. Nadien werden we met meer respect benaderd. Ik moest opvoedkundige ondersteuning aanbieden, en mijn deuren openen voor wekelijkse onderzoeksstudies, die het contact met de kansarmen konden analyseren. De verdoken armen die naar hier komen, komen echter voor het materiaal dat ze krijgen, het luisterend oor, tips en menselijke warmte. Niet voor statistieken. Al besef ik dat onderzoekcijfers nuttig zijn, vandaar dat we altijd meewerkten. Ik heb dan infosessies en vorming toegevoegd, met vroedvrouwen, gynaecologen, dokters, sprekers van Natuurpunt,... Alles met tolken voor elke doelgroep.”

Blijft het geen water naar de zee dragen?
Budts: “We zijn lang niet meer alleen die grot van Ali Baba met basisspullen, zoals wel eens gezegd wordt. We bieden ook psychische en intellectuele ondersteuning. We informeren de moeders over de maatschappijstructuren waarin ze leven. Inzicht in onze leefwereld is iets essentieels om te kunnen functioneren. Anders stellen ze zich nooit de vraag: ‘vanwaar komt het geld dat het OCMW me geeft?’ Ik dring er ook op aan dat het niet kan dat ze hun kind van school houden, soms gewoon om te bedelen. Als het voor jou verkorven is, probeer dan alles te doen opdat je kind hogerop geraakt, via school, zeg ik hen dan. Uw kind komt eerst. We willen met alles steunen, als het respect voor het kind voorop staat. Een geschoold kind maakt later meer kans om uit de armoede te kunnen stappen. Misschien kan het zelfs u, zijn arme moeder, ooit helpen, geef ik altijd mee.”

WIE IS NICKY BUDTS?

Nicky Budts (55) is emokinesiologe en sinds 2005 directeur van het Dienstencentrum voor het kind Nasci in Schaarbeek. Voordien werkte ze als verantwoordelijke communicatie en sponsoring van het Vlaams Centrum voor Amateurkunsten (nu Zinnema) in Anderlecht. Daarvoor deed ze sponsorwerving voor het Contact- en Cultuurcentrum in Brussel. Ze stond mee aan de wieg van de eerste kinderdans- en zanggroep rond Samson en Gert.

Hulplijn: 02-216.88.85